النفحة المسكية في الرحلة المكية: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان =‏النفحة المسكية في الرحلة المكية  

| عنوان‌های دیگر =

[[رووف، عماد عبدالسلام]] (محقق)

| کد کنگره =‏‎‏م‎‏7‎‏س‎‏9 248 ‏‎‏DS‎‏  

| موضوع =حجاز - سير و سياحت  

شام - سير و سياحت  

| شابک =978-9948-01-057-4  

| تعداد جلد =1

| کتابخوان همراه نور =2279

| کد پدیدآور =  

| پیش از =

}}

'''النفحة المسكية في الرحلة المكية'''، اثر [[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|عبدالله بن حسین سویدی بغدادی]] (متوفی 1174ق)، کتابی است یک جلدی، به زبان عربی، با موضوع تاریخ و سفرنامه.

[[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|سویدی]] وقایع سفرش به حج سال 1157ق، مطابق با 1744م را در این کتاب شرح می‌دهد.

# وی معمولا درباره دلیل نام‌گذاری اعلام جغرافیایی، هم بحث می‌کند. او در این راستا علاوه بر آنچه معاجم لغوی و شهرشناسی و کتاب‌های تاریخ و... ذکر کرده‌اند، از چیزهایی که از اهل آن دیار و نواحی می‌شنید نیز بهره می‌برد. آن‌گونه که برمی‌آید او اطلاعات وسیعی در این زمینه داشته است. با تحلیل عبارات وی در این زمینه، روشن می‌شود که [[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|سویدی]] این نام‌گذاری‌ها را به دو عامل بازمی‌گرداند: اولینش عامل تاریخی است که مربوط می‌شود به رویدادهایی که در آن مکان رخ داده یا اشخاصی که بر آن گذر نموده‌اند و دومی، عامل جغرافیایی است که مربوط است به آنچه مکان را در بر گرفته است، از قبیل پستی و بلندی‌ها، پدیده‌های زمین‌شناختی یا آب و هوایی یا... مثلا در استفاده از اولین عامل، درباره تل کوش، معتقد است شاید به دلیل نسبت این مکان به کوش بن کنعان، آن را تل کوش نامیده‌اند؛ یا درباره تکریت که به‌خاطر تکریت دختر وائل به این نام خوانده شده و یا مثلا خان ‌تومان که منسوب به زنی است که نامش تومان بوده و... همچنین درباره استفاده از عامل دوم، یعنی عامل جغرافیایی می‌توان ملاحظات وی درباره «المحادر» را نام برد که دلیل آن را سرازیری و انحداری می‌داند که در این مکان بوده؛ یا مثلا درباره چشمه غرابی، می‌گوید: «لكون الماء في مقره أسود يشبه الغراب»<ref>ر.ک: همان، ص41-42</ref>.

# توجه ویژه [[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|سویدی]] در نگارش این اثر به جغرافیای طبیعی، از دیگر ویژگی‌های این اثر است. [[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|سویدی]] توصیف مفصلی از هر مکانی که از آن عبور می‌کند، ارائه می‌دهد و به‌دقت، آن محل و جغرافیای طبیعی آن را شرح می‌دهد. وی در این راستا به توصیف کوه‌ها و تپه‌ها، دشت‌ها، چشمه‌ها و منابع آب و آب‌ و هوا، می‌پردازد؛ مثلا در توصیف کوه و تپه‌ها درباره تل کوش می‌نویسد: یک تل کوچک مستطیل‌شکل است یا مثلا تل مهیجر در نزدیکی سامرا را به تل کوچک گردی در نزدیکی دجله وصف می‌کند. توصیفات او درباره عین الزرقاء و تل موس و منطقه احساء و... نیز از همین دست است. درباره دشت‌ها نیز می‌توان به توصیف وی از جنوب اردن مثال زد؛ او در این‌باره می‌نویسد: رمل در آنجا بسیار و به شکل متراکم است؛ به‌طوری‌که قدم‌های انسان در آن فرو می‌رود. این رمل‌ها به قرمزی می‌زنند؛ ازاین‌رو منظره سنگ‌ریزه‌های سفید کوچک روی این زمین قرمز، شبیه دانه‌های برنج سفید به نظر می‌رسد. درباره توجه [[سویدی بغدادی، عبدالله بن حسین|سویدی]] به آب و منابع آبی مناطقی که به آنجاها داخل می‌شد باید، گفت که تقریبا هیچ مکانی نیست که به آنجا رفته باشد و آب و منابع آب آن را جستجو نکرده باشد. از این موارد می‌توان اشاره وی به نهر حسینی را نام برد که درباره آن می‌نویسد: «و هو جدول تخرج من دجيل»؛ یا توصیفش از نهر قویق به اینکه نهر صاف و گوارایی برای اهالی آن منطقه است و تا قنات حلب کشیده شده، منبع این نهر چشمه ابراهیم(ع) است که از جیلان، یعنی روستایی در شمال حلب سرچشمه می‌گیرد؛ این نهر فواید بسیاری دارد. درباره گزارشات آب و هوایی وی نیز می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: مثلا نصیبین را دارای آب و هوای ناسازگار و بد می‌شمارد و دنیسر را دارای هوای معتدل و معان را خوش‌آب‌وهوا گزارش می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص43-46</ref>.

# اهمیت دادن به جغرافیای مدنی، از طریق بیان استانداردهای شهرسازی، توصیف شهرهای قدیمی و بیان وصف شهرهایی که در آن اقامت کرده است.

# توجه و اهمیت دادن به جغرافیای انسانی.

==منابع مقاله==

مقدمه و متن کتاب.

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده: تاریخ آسیا]]

[[رده: تاریخ محلی و گزارش‌های شبه جزیره]]