حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مى‏' به 'مى‌‏'
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'مى‏' به 'مى‌‏')
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[بشوي، محمد يعقوب]] (نويسنده)
[[بشوي، محمد يعقوب]] (نویسنده)
| زبان = فارسی
| زبان = فارسی
| کد کنگره =
| کد کنگره =
خط ۲۰: خط ۲۰:
| شابک =978-964-195-599-3
| شابک =978-964-195-599-3
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =39118
| کتابخوان همراه نور =39118
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۲۵: خط ۲۷:
}}
}}


'''حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل سنت'''، اثر محمدیعقوب بشوی، پژوهشی است پیرامون حقوقی که در تفاسیر اهل سنت برای اهل‌بیت(ع) یاد شده است. این کتاب به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.
'''حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل سنت'''، اثر [[بشوي، محمد يعقوب|محمدیعقوب بشوی]]، پژوهشی است پیرامون حقوقی که در تفاسیر اهل سنت برای اهل‌بیت(ع) یاد شده است. این کتاب به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.


===اهمیت کتاب===
===اهمیت کتاب===
خط ۴۳: خط ۴۵:
# «إِنَّمَا يرِيدُ اللَّهُ لِيذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ‌الْبَيتِ وَ يطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً» (احزاب: 33)؛ «خدا فقط می‌‏خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند». در توضیح این آیه شریفه، به این نکته اشاره شده است که صدها روایت فریقین که از ده‌ها تن از صحابه و تابعین - در حد تواتر - به ما رسیده، بیانگر آن است که آیه تطهیر در شأن اصحاب کسا نازل شده و با بررسى و دقت در این روایات به ‌دست مى‌آید که سبب نزول این آیه، حضرت فاطمه(س) است. این آیه بر طهارت و عصمت اصحاب کسا و دور بودن آنان از هرگونه پلیدى مادى و معنوى دلالت تام دارد و طهارت مادى و معنوى آنان را به‌صراحت اعلام مى‌دارد. صدها روایت فریقین، تنها اصحاب کسا را مصداق اهل‌بیت(ع) مى‌دانند<ref>متن کتاب، ص17-18</ref>
# «إِنَّمَا يرِيدُ اللَّهُ لِيذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ‌الْبَيتِ وَ يطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً» (احزاب: 33)؛ «خدا فقط می‌‏خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند». در توضیح این آیه شریفه، به این نکته اشاره شده است که صدها روایت فریقین که از ده‌ها تن از صحابه و تابعین - در حد تواتر - به ما رسیده، بیانگر آن است که آیه تطهیر در شأن اصحاب کسا نازل شده و با بررسى و دقت در این روایات به ‌دست مى‌آید که سبب نزول این آیه، حضرت فاطمه(س) است. این آیه بر طهارت و عصمت اصحاب کسا و دور بودن آنان از هرگونه پلیدى مادى و معنوى دلالت تام دارد و طهارت مادى و معنوى آنان را به‌صراحت اعلام مى‌دارد. صدها روایت فریقین، تنها اصحاب کسا را مصداق اهل‌بیت(ع) مى‌دانند<ref>متن کتاب، ص17-18</ref>
# «يا أَيهَا النَّبِي قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زِينَتَهَا فَتَعَالَينَ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحاً جَمِيلاً وَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْراً عَظِيماً (احزاب: 28-29)؛ «اى پیامبر، به همسرانت بگو: «اگر خواهان زندگى دنیا و زینت آنید، بیایید تا مهرتان را بدهم و [خوش و] خُرم شما را رها کنم و اگر خواستار خدا و فرستاده وى و سراى آخرتید، پس به‌راستى خدا براى نیکوکاران شما پاداش بزرگى آماده گردانیده است»<ref>همان، ص52</ref>
# «يا أَيهَا النَّبِي قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زِينَتَهَا فَتَعَالَينَ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحاً جَمِيلاً وَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْراً عَظِيماً (احزاب: 28-29)؛ «اى پیامبر، به همسرانت بگو: «اگر خواهان زندگى دنیا و زینت آنید، بیایید تا مهرتان را بدهم و [خوش و] خُرم شما را رها کنم و اگر خواستار خدا و فرستاده وى و سراى آخرتید، پس به‌راستى خدا براى نیکوکاران شما پاداش بزرگى آماده گردانیده است»<ref>همان، ص52</ref>
# «يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ يسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يكُونُوا خَيراً مِنْهُمْ وَ لاَ نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يكُنَّ خَيراً مِنْهُنَّ»‌ (احزاب: 11)؛ «اى کسانى که ایمان آورده‏اید، نباید قومى قوم دیگر را ریشخند کند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نباید زنانى زنانِ [دیگر] را [ریشخند کنند]، شاید آنها از اینها بهتر باشند»<ref>همان، ص56</ref>
# «يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ يسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يكُونُوا خَيراً مِنْهُمْ وَ لاَ نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يكُنَّ خَيراً مِنْهُنَّ»‌ (احزاب: 11)؛ «اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، نباید قومى قوم دیگر را ریشخند کند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نباید زنانى زنانِ [دیگر] را [ریشخند کنند]، شاید آنها از اینها بهتر باشند»<ref>همان، ص56</ref>


در قسمت دوم، به بررسی جایگاه اهل‌بیت(ع) در سنت نبوی پرداخته شده است. در منابع تفسیرى، حدیثى، تاریخى و رجالى اهل سنت، صدها روایت با عناوین مختلف در شأن اهل‌بیت(ع) آمده است که در این قسمت، به گوشه‌اى از آن فضایل و مناقب بى‌شمار اشاره شده است که از جمله آنها عبارتند از:
در قسمت دوم، به بررسی جایگاه اهل‌بیت(ع) در سنت نبوی پرداخته شده است. در منابع تفسیرى، حدیثى، تاریخى و رجالى اهل سنت، صدها روایت با عناوین مختلف در شأن اهل‌بیت(ع) آمده است که در این قسمت، به گوشه‌اى از آن فضایل و مناقب بى‌شمار اشاره شده است که از جمله آنها عبارتند از:
# راهنمای بشر تا قیامت: روایات بسیاری بر رهبری اهل‌بیت(ع) تأکید دارند، از جمله حدیث متواتر: «إني تارك فيكم ما إن تمسكتم به لن تضلوا بعدي، كتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتي أهل‌بيتي و لن يتفرقا حتى يردا علي الحوض فانظروا كيف تخلفوني فيهما»؛ «من در میان شما چیزى مى‌گذارم که اگر به آن تمسک جویید، پس از من گمراه نمى‌شوید: کتاب خدا، ریسمانى که بین زمین و آسمان کشیده شده است و عترتم که اهل‌بیتم هستند. این دو از یکدیگر جدا نمى‌شوند تا بر لب حوض پیش من بیایند. ببینید با این دو چگونه رفتار مى‌کنید»<ref>همان، ص65-66</ref>
# راهنمای بشر تا قیامت: روایات بسیاری بر رهبری اهل‌بیت(ع) تأکید دارند، از جمله حدیث متواتر: «إنیتارك فيكم ما إن تمسكتم به لن تضلوا بعدي، كتاب الله حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتي أهل‌بيتي و لن يتفرقا حتى يردا علي الحوض فانظروا كيف تخلفوني فيهما»؛ «من در میان شما چیزى مى‌گذارم که اگر به آن تمسک جویید، پس از من گمراه نمى‌شوید: کتاب خدا، ریسمانى که بین زمین و آسمان کشیده شده است و عترتم که اهل‌بیتم هستند. این دو از یکدیگر جدا نمى‌شوند تا بر لب حوض پیش من بیایند. ببینید با این دو چگونه رفتار مى‌کنید»<ref>همان، ص65-66</ref>
# کشتی نجات: در روایت معروف «سفینه»، پیامبر(ص) اهل‌بیت(ع) را به مردم معرفی کرده است: «قال أبوذر: سمعت النبي يقول: ألا إنّ مثل أهل‌بيتي فيكم مثل سفينة نوح من قومه؛ من ركبها نجا و من تخلف عنها غرق»؛ «ابوذر مى‌گوید: از رسول‌ خدا(ص) شنیدم که مى‌فرمود: توجه داشته باشید که مَثَل اهل‌بیت(ع) من همانند کشتى نوح براى قوم نوح است؛ هرکس بر کشتى سوار شود، نجات مى‌یابد و هرکس از آن جدا شود، غرق خواهد شد»<ref>همان، ص67</ref>
# کشتی نجات: در روایت معروف «سفینه»، پیامبر(ص) اهل‌بیت(ع) را به مردم معرفی کرده است: «قال أبوذر: سمعت النبي يقول: ألا إنّ مثل أهل‌بيتي فيكم مثل سفينة نوح من قومه؛ من ركبها نجا و من تخلف عنها غرق»؛ «ابوذر مى‌گوید: از رسول‌ خدا(ص) شنیدم که مى‌فرمود: توجه داشته باشید که مَثَل اهل‌بیت(ع) من همانند کشتى نوح براى قوم نوح است؛ هرکس بر کشتى سوار شود، نجات مى‌یابد و هرکس از آن جدا شود، غرق خواهد شد»<ref>همان، ص67</ref>
# وسیله آمرزش گناهان: پیامبر(ص) فرمود: «إنما مثل أهل‌بيتي فيكم مثل باب حطّة في بني‌إسرائيل؛ من دخله غفر له»؛ «جایگاه اهل‌بیتم در بین شما، همانند جایگاه باب حطه در بنى‌اسرائیل است که هرکس از آن وارد شود، آمرزیده مى‌شود»<ref>همان، ص69</ref>
# وسیله آمرزش گناهان: پیامبر(ص) فرمود: «إنما مثل أهل‌بيتي فيكم مثل باب حطّة في بني‌إسرائيل؛ من دخله غفر له»؛ «جایگاه اهل‌بیتم در بین شما، همانند جایگاه باب حطه در بنى‌اسرائیل است که هرکس از آن وارد شود، آمرزیده مى‌شود»<ref>همان، ص69</ref>
خط ۵۴: خط ۵۶:
# حق ولایت: در منابع تفسیرى، حدیثى، تاریخى و رجالى اهل سنت، صدها آیه و حدیث با عناوین گوناگون، در شأن اهل‌بیت(ع) وارد شده است که امت اسلامى را به اهمیت دادن و شناخت حقوق مادى و معنوى آنان فرامى‌خواند که از جمله آنها، آیه 55 و 56 سوره مائده می‌باشد (إِنَّمٰا وَلِيكمُ اللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يقِيمُونَ الصَّلاٰةَ وَ يؤْتُونَ الزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكعُونَ وَ مَنْ يتَوَلَّ اللّٰهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللّٰهِ هُمُ الْغٰالِبُونَ؛ جز این نیست که ولى شما، خدا و رسولش و کسانى که ایمان آورده‌اند مى‌باشد؛ آنان که پیوسته نماز به‌پاى مى‌دارند و زکات مى‌پردازند، در حالى که در رکوع هستند و هرکه خدا و رسولش و کسانى را که ایمان آورده‌اند، به ولایت گیرد، پس قطعاً حزب خدا پیروز است). به اعتقاد نویسنده، این آیه به یکى از حقوق اهل‌بیت(ع) که همان پذیرفتن ولایت ایشان است، پرداخته و به امت اسلامى بشارت مى‌دهد که سرپرست این امت کسى است که در حال رکوع زکات مى‌دهد. روایات متعدد و معتبر فریقین چنین فردى را [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] معرفى کرده‌اند و به باور نویسنده، این آیه صریح‌ترین دلیل بر زعامت و امامت ائمه به‌ویژه [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] است.<ref>ر.ک: همان، ص75-76</ref>
# حق ولایت: در منابع تفسیرى، حدیثى، تاریخى و رجالى اهل سنت، صدها آیه و حدیث با عناوین گوناگون، در شأن اهل‌بیت(ع) وارد شده است که امت اسلامى را به اهمیت دادن و شناخت حقوق مادى و معنوى آنان فرامى‌خواند که از جمله آنها، آیه 55 و 56 سوره مائده می‌باشد (إِنَّمٰا وَلِيكمُ اللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يقِيمُونَ الصَّلاٰةَ وَ يؤْتُونَ الزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكعُونَ وَ مَنْ يتَوَلَّ اللّٰهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللّٰهِ هُمُ الْغٰالِبُونَ؛ جز این نیست که ولى شما، خدا و رسولش و کسانى که ایمان آورده‌اند مى‌باشد؛ آنان که پیوسته نماز به‌پاى مى‌دارند و زکات مى‌پردازند، در حالى که در رکوع هستند و هرکه خدا و رسولش و کسانى را که ایمان آورده‌اند، به ولایت گیرد، پس قطعاً حزب خدا پیروز است). به اعتقاد نویسنده، این آیه به یکى از حقوق اهل‌بیت(ع) که همان پذیرفتن ولایت ایشان است، پرداخته و به امت اسلامى بشارت مى‌دهد که سرپرست این امت کسى است که در حال رکوع زکات مى‌دهد. روایات متعدد و معتبر فریقین چنین فردى را [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] معرفى کرده‌اند و به باور نویسنده، این آیه صریح‌ترین دلیل بر زعامت و امامت ائمه به‌ویژه [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] است.<ref>ر.ک: همان، ص75-76</ref>
# حق مودت: بنا بر آیه شریفه: «قُلْ لاَ أَسْأَلُكُمْ عَلَيهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَ مَنْ يقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ (شورا: 23)؛ «بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم، مگر دوستى درباره خویشاوندان» و هرکس نیکى به‌جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهیم افزود؛ قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است»<ref>ر.ک: همان، ص103</ref>
# حق مودت: بنا بر آیه شریفه: «قُلْ لاَ أَسْأَلُكُمْ عَلَيهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَ مَنْ يقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ (شورا: 23)؛ «بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم، مگر دوستى درباره خویشاوندان» و هرکس نیکى به‌جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهیم افزود؛ قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است»<ref>ر.ک: همان، ص103</ref>
# حق صلوات و سلام: بنا بر آیه 56 سوره احزاب: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلاَئِكَتَهُ يصَلُّونَ عَلَى النَّبِي يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً»؛ «خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود مى‏فرستند؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید، بر او درود فرستید و به فرمانش به‌خوبى گردن نهید»<ref>همان، ص157</ref>
# حق صلوات و سلام: بنا بر آیه 56 سوره احزاب: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلاَئِكَتَهُ يصَلُّونَ عَلَى النَّبِي يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً»؛ «خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود مى‌‏فرستند؛ اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، بر او درود فرستید و به فرمانش به‌خوبى گردن نهید»<ref>همان، ص157</ref>
# حق فیء: بنا بر آیه 26 سوره اسراء: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ»؛ «و حق خویشاوند را به او بده»<ref>همان، ص191</ref>
# حق فیء: بنا بر آیه 26 سوره اسراء: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ»؛ «و حق خویشاوند را به او بده»<ref>همان، ص191</ref>
# حق خمس: بنا بر آیه 41 سوره انفال: «وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَي‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبَى وَ الْیتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ مَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يوْمَ الْفُرْقَانِ يوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَي‌ءٍ قَدِيرٌ»؛ «و بدانید که هر چیزى را به غنیمت گرفتید، یک‌پنجم آن براى خدا و پیامبر و براى خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و درراه‏ماندگان است، اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایى [حقّ از باطل]، روزى که آن دو گروه با هم روبه‌رو شدند نازل کردیم، ایمان آورده‏اید و خدا بر هر چیزى تواناست»<ref>همان، ص213</ref>
# حق خمس: بنا بر آیه 41 سوره انفال: «وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَي‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبَى وَ الْیتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ مَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يوْمَ الْفُرْقَانِ يوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَي‌ءٍ قَدِيرٌ»؛ «و بدانید که هر چیزى را به غنیمت گرفتید، یک‌پنجم آن براى خدا و پیامبر و براى خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و درراه‏ماندگان است، اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایى [حقّ از باطل]، روزى که آن دو گروه با هم روبه‌رو شدند نازل کردیم، ایمان آورده‌‏اید و خدا بر هر چیزى تواناست»<ref>همان، ص213</ref>


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۷۱: خط ۷۳:


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]