جامع الدروس العربیة: موسوعة من ثلاثة أجزاء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =موسوعه من ثلاثه اجزاء | | عنوان‌های دیگر =موسوعه من ثلاثه اجزاء | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[غلائینی، مصطفی]] ( | [[غلائینی، مصطفی]] (نویسنده) | ||
[[شمس‌الدین، سالم]] (مصحح) | [[شمس‌الدین، سالم]] (مصحح) | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| سال نشر = 1425 ق | | سال نشر = 1425 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15356AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE21230AUTOMATIONCODE، AUTOMATIONCODE15356AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =3 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15356 | |||
| کتابخوان همراه نور =15356 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''جامع الدروس العربية'''، از آثار بسيار سودمند استاد صاحب‌نظر و شاعر بزرگ، مرحوم [[غلائینی، مصطفی|شيخ مصطفى غلايينى]] (درگذشته 1364ق) است كه در سه جزء و در يك مجلد براى آموزش ادبيات عربى به‌صورتى روشمند و منظم منتشر شده است. اين اثر، يك دوره كامل صرف و نحو زبان عربى را با | '''جامع الدروس العربية'''، از آثار بسيار سودمند استاد صاحب‌نظر و شاعر بزرگ، مرحوم [[غلائینی، مصطفی|شيخ مصطفى غلايينى]] (درگذشته 1364ق) است كه در سه جزء و در يك مجلد براى آموزش ادبيات عربى به‌صورتى روشمند و منظم منتشر شده است. اين اثر، يك دوره كامل صرف و نحو زبان عربى را با سبکی جديد و دلپذير براى استادان و پژوهشگران دوره عالى با بيانى شيوا توضيح داده است. هرچند همه علاقه‌مندان به زبان عربى، مخاطب كتاب حاضر نيستند، ولى چنان منظم و رسا نوشته شده كه همگان مى‌توانند از غالب مباحث آن استفاده كنند. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مورد روش و محتواى اثر حاضر چند نكته گفتنى است: | در مورد روش و محتواى اثر حاضر چند نكته گفتنى است: | ||
# | #نویسنده، زمانى كه احساس نياز كرد كه كتاب‌هايى آموزشى و منظم و روشن براى تعليم زبان عربى و به جهت كمك به معلمان پديد آورد، نخست كتاب «الدروس العربية» را در چهار جلد براى نوآموزان زبان عربى تأليف و تنظيم كرد و بعد از آن همان كتاب را در سه جلد براى دوره متوسط آماده ساخت. اين كتاب‌ها مورد استقبال فراوان قرار گرفتند و استادان ادبيات عربى، آن را پسنديدند و در مجامع علمى، بسيار رواج يافتند و در نتيجه بارها و بارها چاپ شدند و آنگاه نویسنده، كتاب «جامع الدروس العربية» را براى استادان و پژوهندگان دوره عالى صرف و نحو عربى نوشت. «جامع الدروس العربية»، در سه جزء، شامل همه قواعدى است كه يك اديب به آن نياز دارد و براى تدريس زبان عربى در دوره عالى، كفايت مى‌كند<ref>جامع الدروس العربية، ص7</ref> | ||
#مؤلف در چند مورد تصريح و تكرار كرده كه تأليف اجزاى سه‌گانه اين كتاب در سال 1330ق، برابر با 1912م، در بيروت - كه زادگاه و پرورشگاهش بوده - انجام شده است<ref>همان، ص8 و 173 و 409</ref> | #مؤلف در چند مورد تصريح و تكرار كرده كه تأليف اجزاى سه‌گانه اين كتاب در سال 1330ق، برابر با 1912م، در بيروت - كه زادگاه و پرورشگاهش بوده - انجام شده است.<ref>همان، ص8 و 173 و 409</ref> | ||
# | #نویسنده در مقدمه تأكيد كرده است كه مردمان عرب‌زبان چون با مردمان عجم معاشرت كردند، ترسيدند كه نكند عربیت آنان فراموش و با بيگانگان آميخته شود، پس معجم‌ها و قاموس‌ها پرداختند و اصولى ساختند. اين اصول، «علوم عربیت» ناميده مى‌شود كه باعث مصونيت زبان از اشتباه و لغزش مى‌شود و عبارت از سيزده علم است: 1. صرف؛ 2. اعراب؛ 3. رسم؛ 4. معانى؛ 5. بيان؛ 6. بديع؛ 7. عروض؛ 8. قوافى؛ 9. قرض الشعر؛ 10. انشاء؛ 11. خطابه؛ 12. تاريخ ادبيات؛ 13. متن اللغة. او ابراز عقيده كرده است كه علم صرف و اعراب - كه تعبير «نحو» جامع آن دو است - از مهم‌ترين اين علوم است. نویسنده در پاورقى، يادآور شده است كه منظور از علم رسم، عبارت است از آشنايى با اصول نگارش كلمات<ref>همان، ص9</ref> | ||
# | #نویسنده در خاتمه، درباره چند بحث توضيح داده است: عامل، معمول، عمل، عمل مصدر، عمل اسم مصدر، عمل صفاتى كه شبيه فعل هستند، مانند اسم فاعل، اسم مفعول، صفت مشبهه و اسم تفضيل و جمله‌هايى كه محلى از اعراب ندارند<ref>همان، ص596 - 608</ref> | ||
#اين نوشته از نظر آموزش زبان عربى، از آثار بسيار جالب و استثنايى زمانه ماست و همان‌طوركه استاد المنجى بوسنينه، به‌روشنى نوشته، همانند هم‌رديفش «النحو الوافي»، نوشته استاد دكتر عباس حسن، در دوران معاصر، سنجيده، رسا و روشمند سامان يافته است<ref>موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، ج 6، ص399</ref> | #اين نوشته از نظر آموزش زبان عربى، از آثار بسيار جالب و استثنايى زمانه ماست و همان‌طوركه استاد المنجى بوسنينه، به‌روشنى نوشته، همانند هم‌رديفش «النحو الوافي»، نوشته استاد دكتر عباس حسن، در دوران معاصر، سنجيده، رسا و روشمند سامان يافته است.<ref>موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، ج 6، ص399</ref> | ||
#به دليل روشمندى كتاب «جامع الدروس العربية» و اتقان مطالبش و شيوايى عبارات آن، برخى از استادان حوزه‌هاى علميه و نيز برخى از نويسندگان و اديبان معاصر، سال‌ها قبل، پيشنهاد داده‌اند كه كتاب‌هاى قديمى و مشكل مانند «البهجة المرضية»، «مغني اللبيب» و... از چرخه تدريس خارج شود و اين كتاب، به‌عنوان متن آموزشى در حوزه‌هاى علميه مورد توجه و شرح و تدريس و... قرار گيرد. | #به دليل روشمندى كتاب «جامع الدروس العربية» و اتقان مطالبش و شيوايى عبارات آن، برخى از استادان حوزه‌هاى علميه و نيز برخى از نويسندگان و اديبان معاصر، سال‌ها قبل، پيشنهاد داده‌اند كه كتاب‌هاى قديمى و مشكل مانند «البهجة المرضية»، «مغني اللبيب» و... از چرخه تدريس خارج شود و اين كتاب، به‌عنوان متن آموزشى در حوزه‌هاى علميه مورد توجه و شرح و تدريس و... قرار گيرد. | ||
#در پايان كتاب حاضر، فهرست شواهد شعرى به‌كاررفته در آن ذكر شده است<ref>همان، ص615 - 633</ref>اين فهرست را استاد محمد حورانى فراهم آورده و در مطلبى كه در تاريخ 1382ق، در سوريه نوشته، يادآور شده است كه اين فهرست را براى مدد به دانشجويان زبان و ادبيات عربى و صرفه‌جويى در وقت آنان تنظيم و به روح شيخ استادان زبان عربى در عصر حاضر؛ يعنى [[غلائینی، مصطفی|شيخ مصطفى غلايينى]] تقديم كرده است. جناب حورانى در راهنماى اين فهرست تأكيد كرده است كه متخصصان و حاذقان در علم عروض مى‌دانند كه اشعار بر اساس حروف رَوى تنظيم شده‌اند، ولى مبتديان گاه گمراه مى‌شوند و راه به مقصود نمى‌برند<ref>همان، ص611</ref> | #در پايان كتاب حاضر، فهرست شواهد شعرى به‌كاررفته در آن ذكر شده است.<ref>همان، ص615 - 633</ref>اين فهرست را استاد محمد حورانى فراهم آورده و در مطلبى كه در تاريخ 1382ق، در سوريه نوشته، يادآور شده است كه اين فهرست را براى مدد به دانشجويان زبان و ادبيات عربى و صرفه‌جويى در وقت آنان تنظيم و به روح شيخ استادان زبان عربى در عصر حاضر؛ يعنى [[غلائینی، مصطفی|شيخ مصطفى غلايينى]] تقديم كرده است. جناب حورانى در راهنماى اين فهرست تأكيد كرده است كه متخصصان و حاذقان در علم عروض مى‌دانند كه اشعار بر اساس حروف رَوى تنظيم شده‌اند، ولى مبتديان گاه گمراه مى‌شوند و راه به مقصود نمى‌برند<ref>همان، ص611</ref> | ||
# | #نویسنده گاه خلاصه برخى از مباحث نحوى را كه قبلاً توضيح داده نيز ذكر كرده است.<ref>همان، ص24</ref> | ||
# | #نویسنده در پاورقى‌هاى خودش گاه اصطلاحى را معنا كرده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص9، پاورقى 1</ref>و يا معناى لغات را آورده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص152، پاورقى‌هاى 1 و 2 و 3 و 4</ref>؛ گاهى نحوه اعلال و چگونگى تغييرات صرفى را بيان كرده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص12، پاورقى 1 و 2 و 3</ref>و گاه اعراب كلمات يا جملات را معين كرده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص15، پاورقى 2 و 3</ref>؛ گاه نام سوره و شماره آيه را آورده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص12</ref>و گاه أعلام جغرافيايى يا تاريخى را شرح داده<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص15، پاورقى 1</ref>و گاه با اشاره به اختلافات انديشمندان صرفى و نحوى، نظر خودش را بيان كرده و آن را بر ساير نظرها ترجيح داده و بر اين مطلب استدلال ادبى هم كرده است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص117</ref> | ||
#هرچند اثر حاضر سودمند و روشمند است و بلكه از مفيدترين آثار آموزشى براى فراگيرى زبان عربى بشمار مى‌رود و لكن از جدول و نمودار و... در آن استفاده‌اى نشده است. | #هرچند اثر حاضر سودمند و روشمند است و بلكه از مفيدترين آثار آموزشى براى فراگيرى زبان عربى بشمار مى‌رود و لكن از جدول و نمودار و... در آن استفاده‌اى نشده است. | ||
#يكى از اشكالات اين كتاب، آن است كه فهرست و مشخصات منابع مورد استفاده ذكر نشده و به ذكر فهرست مطالب و فهرست شواهد شعرى بسنده شده است. | #يكى از اشكالات اين كتاب، آن است كه فهرست و مشخصات منابع مورد استفاده ذكر نشده و به ذكر فهرست مطالب و فهرست شواهد شعرى بسنده شده است. | ||
# | #نویسنده در اثر حاضر، افزون بر ارجاع و استناد به شواهد شعرى، در موارد متعددى به آيات قرآن كريم نيز استناد كرده است.<ref>به‌عنوان مثال ر. ك.: همان، ص35، 38، 96، 104، 110، 111، 289، 291 و...</ref>؛ همين نكته بر ارزش روشى و اعتبار معنوى كتاب حاضر افزوده است. | ||
#امتياز ديگر كتاب حاضر عبارت از اين نكته است كه بعد از سال‌ها تدريس و بعد از نگارش چند كتاب آموزشى و با بهره‌گيرى از تجربه‌هاى گوناگون و با استفاده از نقد و نظر استادان و پرسش‌هاى دانشجويان نوشته شده است و به همين جهت بعد از گذشت يك قرن از تأليف آن، هنوز هم به گواهى استادان و كارشناسان، روشمندى، طراوت و غناى مباحث آن دلكش و ستودنى است. | #امتياز ديگر كتاب حاضر عبارت از اين نكته است كه بعد از سال‌ها تدريس و بعد از نگارش چند كتاب آموزشى و با بهره‌گيرى از تجربه‌هاى گوناگون و با استفاده از نقد و نظر استادان و پرسش‌هاى دانشجويان نوشته شده است و به همين جهت بعد از گذشت يك قرن از تأليف آن، هنوز هم به گواهى استادان و كارشناسان، روشمندى، طراوت و غناى مباحث آن دلكش و ستودنى است. | ||
#جالب است كه | #جالب است كه نویسنده، كتابش را با اين جمله به پايان برده است: «إذا نهضت الأمّة بلغت من المجد الغاية و أدركت من السؤدد النهاية»؛ «اگر مردمان به‌پا خيزند، به غايت عظمت مى‌رسند و درجه پايانى سرورى را مى‌يابند<ref>همان، ص608</ref>اين كلام، از سويى اميدبخش است و از سوى ديگر شرط لازم براى پيشرفت را مبارزه و ايستادگى همه مردم مى‌داند و از ديگرسو با روش حسن ختام، سخن از غايت و نهايت به ميان آورده و مقصودش را خاتمه داده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۸: | ||
#موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، امنجى بوسنينه، دارالجيل، بيروت، الطبعة الأولى 1425ق. | #موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، امنجى بوسنينه، دارالجيل، بيروت، الطبعة الأولى 1425ق. | ||
#الأعلام الشرقية، زكى محمد مجاهد، دارالغرب الإسلامى، بيروت، الطبعة الثانية 1994م. | #الأعلام الشرقية، زكى محمد مجاهد، دارالغرب الإسلامى، بيروت، الطبعة الثانية 1994م. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۹
| جامع الدروس العربیة: موسوعة من ثلاثة أجزاء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غلائینی، مصطفی (نویسنده) شمس‌الدین، سالم (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | موسوعه من ثلاثه اجزاء |
| ناشر | دار الکوخ |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زبان عربی - خود آموز زبان عربی - صرف و نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | PJ 6141 /غ8ج2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جامع الدروس العربية، از آثار بسيار سودمند استاد صاحب‌نظر و شاعر بزرگ، مرحوم شيخ مصطفى غلايينى (درگذشته 1364ق) است كه در سه جزء و در يك مجلد براى آموزش ادبيات عربى به‌صورتى روشمند و منظم منتشر شده است. اين اثر، يك دوره كامل صرف و نحو زبان عربى را با سبکی جديد و دلپذير براى استادان و پژوهشگران دوره عالى با بيانى شيوا توضيح داده است. هرچند همه علاقه‌مندان به زبان عربى، مخاطب كتاب حاضر نيستند، ولى چنان منظم و رسا نوشته شده كه همگان مى‌توانند از غالب مباحث آن استفاده كنند.
ساختار
اين اثر، از يك مقدمه و دوازده باب و يك خاتمه تشكيل شده است. باب‌هاى دوازده‌گانه عبارت است از: 1. فعل و اقسامش؛ 2. اسم و اقسامش؛ 3. تصريف افعال؛ 4. تصريف اسماء؛ 5. تصريف مشترك بين افعال و اسماء؛ 6. مباحث اعرابى فعل؛ 7. مباحث اعرابى اسم؛ 8. اسماء مرفوع؛ 9. اسماء منصوب؛ 10. اسماء مجرور؛ 11. توابع و اعرابش؛ 12 حروف معانى. خاتمه هم از مباحث اعرابى متفرقه تشكيل شده است.
گزارش محتوا
در مورد روش و محتواى اثر حاضر چند نكته گفتنى است:
- نویسنده، زمانى كه احساس نياز كرد كه كتاب‌هايى آموزشى و منظم و روشن براى تعليم زبان عربى و به جهت كمك به معلمان پديد آورد، نخست كتاب «الدروس العربية» را در چهار جلد براى نوآموزان زبان عربى تأليف و تنظيم كرد و بعد از آن همان كتاب را در سه جلد براى دوره متوسط آماده ساخت. اين كتاب‌ها مورد استقبال فراوان قرار گرفتند و استادان ادبيات عربى، آن را پسنديدند و در مجامع علمى، بسيار رواج يافتند و در نتيجه بارها و بارها چاپ شدند و آنگاه نویسنده، كتاب «جامع الدروس العربية» را براى استادان و پژوهندگان دوره عالى صرف و نحو عربى نوشت. «جامع الدروس العربية»، در سه جزء، شامل همه قواعدى است كه يك اديب به آن نياز دارد و براى تدريس زبان عربى در دوره عالى، كفايت مى‌كند[۱]
- مؤلف در چند مورد تصريح و تكرار كرده كه تأليف اجزاى سه‌گانه اين كتاب در سال 1330ق، برابر با 1912م، در بيروت - كه زادگاه و پرورشگاهش بوده - انجام شده است.[۲]
- نویسنده در مقدمه تأكيد كرده است كه مردمان عرب‌زبان چون با مردمان عجم معاشرت كردند، ترسيدند كه نكند عربیت آنان فراموش و با بيگانگان آميخته شود، پس معجم‌ها و قاموس‌ها پرداختند و اصولى ساختند. اين اصول، «علوم عربیت» ناميده مى‌شود كه باعث مصونيت زبان از اشتباه و لغزش مى‌شود و عبارت از سيزده علم است: 1. صرف؛ 2. اعراب؛ 3. رسم؛ 4. معانى؛ 5. بيان؛ 6. بديع؛ 7. عروض؛ 8. قوافى؛ 9. قرض الشعر؛ 10. انشاء؛ 11. خطابه؛ 12. تاريخ ادبيات؛ 13. متن اللغة. او ابراز عقيده كرده است كه علم صرف و اعراب - كه تعبير «نحو» جامع آن دو است - از مهم‌ترين اين علوم است. نویسنده در پاورقى، يادآور شده است كه منظور از علم رسم، عبارت است از آشنايى با اصول نگارش كلمات[۳]
- نویسنده در خاتمه، درباره چند بحث توضيح داده است: عامل، معمول، عمل، عمل مصدر، عمل اسم مصدر، عمل صفاتى كه شبيه فعل هستند، مانند اسم فاعل، اسم مفعول، صفت مشبهه و اسم تفضيل و جمله‌هايى كه محلى از اعراب ندارند[۴]
- اين نوشته از نظر آموزش زبان عربى، از آثار بسيار جالب و استثنايى زمانه ماست و همان‌طوركه استاد المنجى بوسنينه، به‌روشنى نوشته، همانند هم‌رديفش «النحو الوافي»، نوشته استاد دكتر عباس حسن، در دوران معاصر، سنجيده، رسا و روشمند سامان يافته است.[۵]
- به دليل روشمندى كتاب «جامع الدروس العربية» و اتقان مطالبش و شيوايى عبارات آن، برخى از استادان حوزه‌هاى علميه و نيز برخى از نويسندگان و اديبان معاصر، سال‌ها قبل، پيشنهاد داده‌اند كه كتاب‌هاى قديمى و مشكل مانند «البهجة المرضية»، «مغني اللبيب» و... از چرخه تدريس خارج شود و اين كتاب، به‌عنوان متن آموزشى در حوزه‌هاى علميه مورد توجه و شرح و تدريس و... قرار گيرد.
- در پايان كتاب حاضر، فهرست شواهد شعرى به‌كاررفته در آن ذكر شده است.[۶]اين فهرست را استاد محمد حورانى فراهم آورده و در مطلبى كه در تاريخ 1382ق، در سوريه نوشته، يادآور شده است كه اين فهرست را براى مدد به دانشجويان زبان و ادبيات عربى و صرفه‌جويى در وقت آنان تنظيم و به روح شيخ استادان زبان عربى در عصر حاضر؛ يعنى شيخ مصطفى غلايينى تقديم كرده است. جناب حورانى در راهنماى اين فهرست تأكيد كرده است كه متخصصان و حاذقان در علم عروض مى‌دانند كه اشعار بر اساس حروف رَوى تنظيم شده‌اند، ولى مبتديان گاه گمراه مى‌شوند و راه به مقصود نمى‌برند[۷]
- نویسنده گاه خلاصه برخى از مباحث نحوى را كه قبلاً توضيح داده نيز ذكر كرده است.[۸]
- نویسنده در پاورقى‌هاى خودش گاه اصطلاحى را معنا كرده[۹]و يا معناى لغات را آورده[۱۰]؛ گاهى نحوه اعلال و چگونگى تغييرات صرفى را بيان كرده[۱۱]و گاه اعراب كلمات يا جملات را معين كرده[۱۲]؛ گاه نام سوره و شماره آيه را آورده[۱۳]و گاه أعلام جغرافيايى يا تاريخى را شرح داده[۱۴]و گاه با اشاره به اختلافات انديشمندان صرفى و نحوى، نظر خودش را بيان كرده و آن را بر ساير نظرها ترجيح داده و بر اين مطلب استدلال ادبى هم كرده است.[۱۵]
- هرچند اثر حاضر سودمند و روشمند است و بلكه از مفيدترين آثار آموزشى براى فراگيرى زبان عربى بشمار مى‌رود و لكن از جدول و نمودار و... در آن استفاده‌اى نشده است.
- يكى از اشكالات اين كتاب، آن است كه فهرست و مشخصات منابع مورد استفاده ذكر نشده و به ذكر فهرست مطالب و فهرست شواهد شعرى بسنده شده است.
- نویسنده در اثر حاضر، افزون بر ارجاع و استناد به شواهد شعرى، در موارد متعددى به آيات قرآن كريم نيز استناد كرده است.[۱۶]؛ همين نكته بر ارزش روشى و اعتبار معنوى كتاب حاضر افزوده است.
- امتياز ديگر كتاب حاضر عبارت از اين نكته است كه بعد از سال‌ها تدريس و بعد از نگارش چند كتاب آموزشى و با بهره‌گيرى از تجربه‌هاى گوناگون و با استفاده از نقد و نظر استادان و پرسش‌هاى دانشجويان نوشته شده است و به همين جهت بعد از گذشت يك قرن از تأليف آن، هنوز هم به گواهى استادان و كارشناسان، روشمندى، طراوت و غناى مباحث آن دلكش و ستودنى است.
- جالب است كه نویسنده، كتابش را با اين جمله به پايان برده است: «إذا نهضت الأمّة بلغت من المجد الغاية و أدركت من السؤدد النهاية»؛ «اگر مردمان به‌پا خيزند، به غايت عظمت مى‌رسند و درجه پايانى سرورى را مى‌يابند[۱۷]اين كلام، از سويى اميدبخش است و از سوى ديگر شرط لازم براى پيشرفت را مبارزه و ايستادگى همه مردم مى‌داند و از ديگرسو با روش حسن ختام، سخن از غايت و نهايت به ميان آورده و مقصودش را خاتمه داده است.
پانويس
- ↑ جامع الدروس العربية، ص7
- ↑ همان، ص8 و 173 و 409
- ↑ همان، ص9
- ↑ همان، ص596 - 608
- ↑ موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، ج 6، ص399
- ↑ همان، ص615 - 633
- ↑ همان، ص611
- ↑ همان، ص24
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص9، پاورقى 1
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص152، پاورقى‌هاى 1 و 2 و 3 و 4
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص12، پاورقى 1 و 2 و 3
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص15، پاورقى 2 و 3
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص12
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص15، پاورقى 1
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص117
- ↑ به‌عنوان مثال ر. ك.: همان، ص35، 38، 96، 104، 110، 111، 289، 291 و...
- ↑ همان، ص608
منابع مقاله
- جامع الدروس العربية، الشيخ مصطفى الغلايينى، راجع هذه الطبعة و نتّحها سالم شمس‌الدين، دارالكوخ للطباعة و النشر، الطبعة الأولى 1425ق.
- موسوعة أعلام العلماء و الأدباء، امنجى بوسنينه، دارالجيل، بيروت، الطبعة الأولى 1425ق.
- الأعلام الشرقية، زكى محمد مجاهد، دارالغرب الإسلامى، بيروت، الطبعة الثانية 1994م.