(ما) في القرآن الكريم

(ما) في القرآن الكريم
پدیدآوران	زیدان، عبد الجبار فتحی (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	دراسة نحوية
سال نشر	1430ق - 2009م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

«ما» فی القرآن الکریم: دراسة نحویة تألیف عبدالجبار فتحی زیدان(معاصر) که معانی «ما» را در قرآن کریم مورد بررسی قرار داده است.

نویسنده توضیح داده که در خدمت به کتاب خدا تصمیم گرفته که یکی از ادات را به لحاظ نحوی موردمطالعه قرار دهد و چون ادات «ما» فراوان در قرآن کریم ذکر شده و معانی متعددی دارد، در این کتاب به آن پرداخته است.‏

حرف «ما» در کتب نحو و لغت و علم معانی در ابواب پراکنده موردمطالعه قرار گرفته است و در کتاب‌هایی که به طور خاص درباره «ادوات» به نگارش درآمده، معانی مختلف آن گردآوری شده است. ابوعلی نحوی مسائل دشوار حرف «ما» را در کتاب «المسائل المشکلة» معروف به بغدادیات به‌تفصیل مورد بررسی قرار داده است. «دراسات لاسلوب القرآن» نوشته محمد عبدالخالق عضیمه از کتاب‌های جدیدی است که به مطالعه این ادات پرداخته است. البته در این مطالعات قدیم و جدید با وجود فراوانی‌شان اطلاعات تکرار شده یا اینکه مشابه یکدیگر است. بدین جهت نویسنده شیوه عمومی خود در این کتاب را به سه مبنی استوار کرده است:

1. توجه به مطالعه مسائل مشکل در «ما» و تفاوت بین آن و دیگر اداوت و الفاظی که در دلالت مشابه آن یا به منزله آن هستند.
2. شناخت ریشه «ما» که بین معانی مختلفش جمع می‌کند.
3. مطالعه معانی «ما»ی ذکر شده در قرآن کریم و تقسیم و نام‌گذاری آن‌ها آن‌گونه که در کتب نحوی تقسیم و نام‌گذاری شده است.‏

مباحث در دو باب و هر باب در سه فصل ارائه شده است:

1. باب اول در معانی «ما» اسمیه: که با مای موصوله که نزد نحویون به معرفه شناخته می‌شود و بیشترین معانی «ما» را در لغت و قرآن کریم دارد، آغاز می‌شود. پس از آن «ما» نکره مجرد از معنای حرف و نکره متضمن معنای حرف ذکر شده است.
2. باب دوم در معانی «ما» حرفیه: که با «ما» مصدریه آغاز شده که مورد اختلاف نحویون است و برخی آن را اسم دانسته‌اند. پس از آن «ما» نافیه و زائده آمده است.

هر یک از این فصل‌ها خود به چند مبحث تقسیم شده است.‏

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.