رمانی، علی بن عیسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۱۴

نام	رمانی، علی بن عیسی
نام‎های دیگر	علی بن عیسی بن علی بن عبدالله رمانی اب‍وال‍ح‍س‍ن‌ ال‍رم‍ان‍ی اخ‍ش‍ی‍دی‌، ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ ع‍ی‍س‍ی‌ رم‍ان‍ی‌، اب‍وال‍ح‍س‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ ع‍ی‍س‍ی‌
نام پدر	عیسی
متولد	296ق / 909م
محل تولد	بغداد
رحلت	384ق / 994م
اساتید	زجّاج ابن درید ازْدى
برخی آثار	الحدود في النحو
کد مؤلف	AUTHORCODE10709AUTHORCODE

على بن عیسی رُمّانى (۲۹۶-۳۸۴ق)، ادیب، نحوى، مفسر و متکلم معتزلى قرن چهارم.

نام و نسب

على بن عیسی رُمّانى، مکنی به ابوالحسن بود. ابن سیده او را على بن اسماعیل معرفى کرده و نام جدّش در منابع، عبداللّه و عبیداللّه آمده است. به نظر مى‌رسد به علت اشتغال به فروش انار (رُمّان) به رمّانى شهرت یافته؛ یا به قصر معروف رُمّان در واسط عراق، منطقه‌اى بین بصره و کوفه، منسوب باشد. خوانسارى او را واسطى خوانده و زُبَیدى شهرتش را ورّاق آورده است. رمّانى به سبب شاگردى نزد ابن اِخشید معتزلى (متوفى ۳۲۶) و پیروى از مذهب او، به اخشیدى نیز معروف بود. در منابع، نام او با اوصافى همراه است که از تسلط وى بر علوم مختلف و جمع بین آنها حکایت مى‌کند.

ولادت

رمّانى در ۲۹۶ در بغداد به دنیا آمد، اما اصالتا سامرایى بود.

جایگاه علمی

او در علوم بسیارى چون نحو، لغت، کلام، عروض، منطق، فقه و قرآن صاحب‌نظر بود و از نحویان بزرگ مکتب بصره بشمار مى‌رفت، اما مازن مبارک او را به سبب استقلال در رأى و اندیشه، متعلق به مکتب بغداد دانسته است. یاقوت حموى او را هم‌طراز ابوعلى فارسى و ابوسعید سیرافى دانسته است.

اساتید

زجّاج؛
ابن درید ازْدى؛
ابن سرّاج؛

و...

شاگردان

ابوالقاسم تنوخى؛
هلال بن محسِّن کاتب (متوفى ۴۴۸)؛

و...

وفات

وی در ۳۸۴ درگذشت و در شونیزیه، مقبره‌اى در غرب بغداد، کنار قبر ابوعلى فارسى دفن شد.

آثار

نزدیک به صد تألیف براى رمّانى ذکر شده است که بیشتر آنها درس‌هایى است که بر شاگردان خود املا مى‌کرده و تمامى آنها در زمان ابن ندیم موجود بوده است. او تألیفات مشهورى در باب تفسیر، نحو و لغت دارد؛ همچون:

الألفاظ المتقاربه أو المترادفة المعنی؛
کتاب الحروف؛
کتاب الحدود؛

و... ^[۱].

پانویس

↑ ر.ک: دلاورزاده آرانی، فاطمه، ج20، ص287

منابع مقاله

دلاورزاده آرانی، فاطمه، مقاله علی بن عیسی رمانی در «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، 1394 ش.

وابسته‌ها

الحدود في النحو

ثلاث رسائل في إعجاز القرآن

معاني الحروف

منازل الحروف

رسالة الحدود

الألفاظ المترادفة المتقاربة المعنى

النکت في إعجاز القرآن

الألفاظ المترادفة

[1] ر.ک: دلاورزاده آرانی، فاطمه، ج20، ص287

[۱]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 |-
 |نام‎های دیگر
-| data-type="authorOtherNames" |علی بن عیسی بن علی بن عبد الله رمانی
+| data-type="authorOtherNames" |علی بن عیسی بن علی بن عبدالله رمانی
 اب‍وال‍ح‍س‍ن‌ ال‍رم‍ان‍ی
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 |-
 |نام پدر
-| data-type="authorfatherName" |
+| data-type="authorfatherName" |عیسی
 |-
 |متولد
-| data-type="authorbirthDate" |/ 296ق / 909م
+| data-type="authorbirthDate" |296ق / 909م
 |-
 |محل تولد
-| data-type="authorBirthPlace" |
+| data-type="authorBirthPlace" |بغداد
 |-
 |رحلت
-| data-type="authorDeathDate" |/ 384ق / 994م
+| data-type="authorDeathDate" |384ق / 994م
 |-
 |اساتید
-| data-type="authorTeachers" |
+| data-type="authorTeachers" |[[زجاج، ابراهیم بن سری|زجّاج]]
+[[ابن درید، محمد بن حسن|ابن درید ازْدى]]
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" |
+| data-type="authorWritings" |[[الحدود في النحو]]
 |- class="articleCode"
 |کد مؤلف
@@ خط ۳۸: / خط ۴۰: @@
 </div>
-'''على بن عيسی رُمّانى''' اديب، نحوى، مفسر و متكلم معتزلى قرن چهارم.
+'''على بن عیسی رُمّانى''' (۲۹۶-۳۸۴ق)، ادیب، نحوى، مفسر و متکلم معتزلى قرن چهارم.
+==نام و نسب==
+على بن عیسی رُمّانى، مکنی به ابوالحسن بود. ابن سیده او را على بن اسماعیل معرفى کرده و نام جدّش در منابع، عبداللّه و عبیداللّه آمده است. به نظر مى‌رسد به علت اشتغال به فروش انار (رُمّان) به رمّانى شهرت یافته؛ یا به قصر معروف رُمّان در واسط عراق، منطقه‌اى بین بصره و کوفه، منسوب باشد. خوانسارى او را واسطى خوانده و زُبَیدى شهرتش را ورّاق آورده است. رمّانى به سبب شاگردى نزد ابن اِخشید معتزلى (متوفى ۳۲۶) و پیروى از مذهب او، به اخشیدى نیز معروف بود. در منابع، نام او با اوصافى همراه است که از تسلط وى بر علوم مختلف و جمع بین آنها حکایت مى‌کند.
+==ولادت==
+رمّانى در ۲۹۶ در بغداد به دنیا آمد، اما اصالتا سامرایى بود.
+==جایگاه علمی==
+او در علوم بسیارى چون نحو، لغت، کلام، عروض، منطق، فقه و قرآن صاحب‌نظر بود و از نحویان بزرگ مکتب بصره بشمار مى‌رفت، اما [[مبارک، مازن|مازن مبارک]] او را به سبب استقلال در رأى و اندیشه، متعلق به مکتب بغداد دانسته است.
+یاقوت حموى او را هم‌طراز ابوعلى فارسى و ابوسعید سیرافى دانسته است.
+==اساتید==
+# [[زجاج، ابراهیم بن سری|زجّاج]]؛
+# [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن درید ازْدى]]؛
+# ابن سرّاج؛
+و...
-==زندگینامه==
+==شاگردان==
-كنيه‌اش ابوالحسن بود. ابن سيده او را على بن اسماعيل معرفى كرده و نام جدّش در منابع، عبداللّه و عبيداللّه آمده است. به نظر مى‌رسد به علت اشتغال به فروش انار(رُمّان) به رمّانى شهرت يافته، يا به قصر معروف رُمّان در واسط عراق، منطقه اى بين بصره و كوفه، منسوب باشد. خوانسارى او را واسطى خوانده و زُبَيدى شهرتش را ورّاق آورده است. رمّانى به سبب شاگردى نزد ابن اِخشيد معتزلى(متوفى ۳۲۶) و پيروى از مذهب او، به اخشيدى نيز معروف بود. در منابع، نام او با اوصافى همراه است كه از تسلط وى بر علوم مختلف و جمع بين آنها حكايت مى‌كند.
+# ابوالقاسم تنوخى؛
+# هلال بن محسِّن کاتب (متوفى ۴۴۸)؛
-رمّانى در ۲۹۶ در بغداد به دنيا آمد، اما اصالتا سامرايى بود. او متدين و عفيف بود. وی در ۳۸۴ درگذشت و در شونيزيه، مقبره اى در غرب بغداد، كنار قبر ابوعلى فارسى دفن شد.<ref>ر.ک: دانشنامه جهان اسلام، ج20، ص287</ref>
+و...
-==اطلاعات علمی==
+==وفات==
-رمّانى از محضر استادانى چون زجّاج، ابن دريد ازْدى و ابن سرّاج استفاده كرد. اشبيلى او را به اشتباه، شاگرد ابوعلى فارسى خوانده است.
+وی در ۳۸۴ درگذشت و در شونیزیه، مقبره‌اى در غرب بغداد، کنار قبر ابوعلى فارسى دفن شد.
-افرادى چون ابوالقاسم تنوخى، هلال بن محسِّن كاتب(متوفى ۴۴۸) و ابومحمد حسن بن على جوهرى از او روايت كرده‌اند.
-او در علوم بسيارى چون نحو، لغت، كلام، عروض، منطق، فقه و قرآن صاحب نظر بود و از نحويان بزرگ مكتب بصره به شمار مى‌رفت، اما مازن مبارك او را به سبب استقلال در رأى و انديشه، متعلق به مكتب بغداد دانسته است. چون او آراى نحوى خود را بيش از اندازه برپايه علم منطق استوار مى‌كرد، فهم نظريات نحوى وى مشكل بود. ياقوت حموى او را همطراز ابوعلى فارسى و ابوسعيد سيرافى دانسته است.
+==آثار==
+نزدیک به صد تألیف براى رمّانى ذکر شده است که بیشتر آنها درس‌هایى است که بر شاگردان خود املا مى‌کرده و تمامى آنها در زمان ابن ندیم موجود بوده است. او تألیفات مشهورى در باب تفسیر، نحو و لغت دارد؛ همچون:
-نزديك به صد تأليف براى رمّانى ذكر شده است كه بيشتر آنها درسهايى است كه بر شاگردان خود املا مى‌كرده و تمامى آنها در زمان ابن نديم موجود بوده است. رمّانى در برخى از آثارش به شرح و تلخيص و رد جواب و نقض كتابهاى ديگران پرداخته و در برخى ديگر آرا و عقايد خود را آورده است. او تأليفات مشهورى در باب تفسير، نحو و لغت دارد.<ref>ر.ک: همان</ref>
+# الألفاظ المتقاربه أو المترادفة المعنی؛
+# کتاب الحروف؛
+# کتاب الحدود؛
+و... <ref>ر.ک: دلاورزاده آرانی، فاطمه، ج20، ص287</ref>.
 ==پانویس==
@@ خط ۵۸: / خط ۷۷: @@
 ==منابع مقاله==
-دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج20، مقاله علی بن عیسی رمانی به قلم طیبه دلاورزاده آرانی، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، 1394 ش.
+دلاورزاده آرانی، فاطمه، مقاله علی بن عیسی رمانی در «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، 1394 ش.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[الحدود في النحو]]
+[[ثلاث رسائل في إعجاز القرآن]]
+[[معاني الحروف]]
+[[منازل الحروف]]
+[[رسالة الحدود]]
+[[الألفاظ المترادفة المتقاربة المعنى]]
+[[النکت في إعجاز القرآن]]
+[[الألفاظ المترادفة]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
 [[رده:مقالات مرداد 01 یقموری]]
-[[رده:مقالات بارگذاری شده 01 قربانی]]
+[[رده:مقالات بارگذاری شده شهریور 01 قربانی]]
-[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
+[[رده:مقالات بازبینی شده شهریور 01]]
-[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
+[[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1401]]