كلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - '==پانويس ==↵<references />↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۴۶٬۵۰۳

ویرایش

كلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی: تفاوت میان نسخه‌ها

كلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۰

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR10276J1.jpg|بندانگشتی|‏کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی]]
+| تصویر =NUR10276J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =‏کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =دیوان عراقی
-|-
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|‏کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|دیوان عراقی
 کلیات عراقی
 شامل مقدمه دیوان - قصاید - مقطعات - ترکیبات - ترجیعات - غزلیات...
-|-
+| پدیدآوران =
-|پدیدآورندگان
+[[نفیسی، سعید]] (مصحح)
-|data-type='authors'|[[نفیسی، سعید]] (مصحح)
-[[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر]] (نويسنده)
+[[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =فارسی
-|زبان
+| کد کنگره =
-|data-type='language'|فارسی
+| موضوع =
-|-
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|
-|-
-|ناشر
-|data-type='publisher'|سنايی
-|-
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1363 هـ.ش
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10276AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| ناشر =
+سنايی
+| مکان نشر =تهران - ایران
+| سال نشر = 1363 ش
-== معرفى اجمالى ==
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10276AUTOMATIONCODE
-'''كليات عراقى'''، حاوى مجموعه آثار فارسى فخر الدين عراقى است كه با تحقيق و تصحيح استاد [[نفیسی، سعید|سعيد نفيسى]] به چاپ رسيده است.
+| چاپ =4
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =10276
+| کتابخوان همراه نور =10276
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''كليات عراقى'''، حاوى مجموعه آثار فارسى [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخرالدين عراقى]] است كه با تحقيق و تصحيح استاد [[نفیسی، سعید|سعيد نفيسى]] به چاپ رسيده است.
 == ساختار ==
+مجموع آثار عراقى كه در اين كتاب گرد آمده، شامل«ديوان عراقى»، «عشاق‌نامه يا ده نامه»، «كتاب لمعات» و «من اصطلاحات [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخرالدين عراقى]] عليه الرحمة» است.
-مجموع آثار عراقى كه در اين كتاب گرد آمده، شامل«ديوان عراقى»، «عشاق‌نامه يا ده نامه»، «كتاب لمعات» و«من اصطلاحات فخر الدين عراقى عليه الرحمة» است.
 == گزارش محتوا ==
 . ديوان عراقى: اين بخش، مشتمل است بر قصايد، مقطعات، مثلث، تركيبات، ترجيعات، غزليات و رباعيات.
@@ خط ۶۹: / خط ۵۲: @@
 {{ب|''عاشقان چون بر در دل حلقه سودا زنند''|2=''آتش سوداى جانان در دل شيدا زنند ''}}
 {{ب|''تا به چنگ آرند دردش دل به دست غم دهند''|2=''ور به دست آيد وصالش جان به پشت پا زنند''}}
-{{ب|''رحمت عالم رسول الله آن كو قدسيان''|2=''بر درش لبيك اوحى الله ما اوحى زنند ''}}
+{{ب|''رحمت عالم رسول‌الله آن كو قدسيان''|2=''بر درش لبيك اوحى الله ما اوحى زنند ''}}
 {{پایان شعر}}
@@ خط ۸۴: / خط ۶۷: @@
 {{شعر}}
-{{ب|''در ميكده چون اوباش،مى‌خواره شو و قلاش''|2=''مى مى‌خور و خوش مى‌باش، مخروش و دلم مخراش''}}
+{{ب|''در ميكده چون اوباش، مى‌خواره شو و قلاش''|2=''مى مى‌خور و خوش مى‌باش، مخروش و دلم مخراش''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
-{{م|جان همچو عراقى پاش، گر طالب جانانى}}
+{{ب|''جان همچو عراقى پاش''|2=''گر طالب جانانى''}}
 {{پایان شعر}}
@@ خط ۹۸: / خط ۸۳: @@
 {{ب|''آن بحر محيط بى‌كرانه''|2=''و آن نور بسيط جاودانه''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۱۰۹: / خط ۹۶: @@
 {{ب|''ساقى مدار چشم اميدم در انتظار ''|2='' صافى و درد، هر چه بود جرعه‌اى بيار''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''ساقى بيار دانه مرغان لامكان ''|2='' در پيش مرغ همت من دانه‌اى فشان''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''اى بى‌خبر ز حالت مستان باخبر ''|2='' بارى نظاره كن به خرابات برگذر''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''افكند بحر عشق صدف چون به هر طرف ''|2=''گوهرشناس بهر گهر نشكند صدف ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''توحيد لايزال نيايد چو در مقال''|2=''روشن كنم ضمير به توحيد ذو الجلال ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''اى بى‌خبر ز نفخه گل‌زار بوى او''|2=''آخر بنال زار سحرگه به كوى او ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۱۳۸: / خط ۱۳۷: @@
 {{ب|''دلم از من بسى خراب‌تر است''|2=''خاطرم از جگرم كباب‌تر است''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''و روان كرده سوى رضوان انس''|2=''ما ز شوقش تپان چون روح القدس''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''پس در آن بارگاه عزت و ناز''|2=''عرضه داريم از زبان نياز ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''چه عجب گر به گوش جان همه''|2=''آيد از سر غيب اين كلمه ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''آن كه او را ميان جان جوييم''|2=''چون نيابيم، ذكر او گوييم ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۱۶۴: / خط ۱۷۳: @@
 {{ب|''كه به غير از تو در جهان، كس نيست''|2=''جز تو موجود جاودان، كس نيست''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''كه همه اوست هر چه هست يقين''|2=''جان و جانان و دلبر و دل و دين''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''مى‌بين رخ جان‌فزاى ساقى''|2=''در جام جهان‌نماى ساقى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۱۸۶: / خط ۲۰۱: @@
 {{ب|''ز دو ديده خون فشانم ز غمت شب جدايى''|2=''چه كنم كه هست اينها گل خير آشنايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''همه شب نهاده‌ام سر، چو سگان بر آستانت''|2=''كه رقيب در نيايد به بهانه گدايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''مژه‌ها و چشم يارم به نظر چنان نمايد''|2=''كه ميان سنبلستان چرد آهوى ختايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''در گلستان چشمم ز چه رو هميشه بازاست''|2=''به اميد آنكه شايد تو به چشم من درآيى''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''سر برگ گل ندارم به چه رو روم به گلشن''|2=''كه شنيده‌ام ز گل‌ها همه بوى بى‌وفايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۲۰۷: / خط ۲۳۲: @@
 ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''به طواف كعبه رفتم، به حرم رهم ندادند''|2=''كه برون در چه كردى كه درون خانه آيى؟''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
-{{ب|''به قمارخانه رفتم، همه پاك‌باز ديدم''|2=''چو به صومعه رسيدم، همه زاهد ريايى ''}}
+{{ب|''به قمارخانه رفتم، همه پاک‌باز ديدم''|2=''چو به صومعه رسيدم، همه زاهد ريايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۲۲۸: / خط ۲۵۹: @@
 {{ب|''با آنكه خوش آيد از تو اى يار جفا''|2=''ليكن هرگز جفا نباشد چو وفا ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
 {{ب|''با اين همه راضيم به دشنام از تو''|2=''از دوست چه دشنام، چه نفرين، چه دعا ''}}
 {{پایان شعر}}
@@ خط ۲۳۹: / خط ۲۷۴: @@
 {{ب|''اى لطف تو دست‌گير هر رسوايى''|2=''وى عفو تو پرده‌پوش هر خودرايى ''}}
 {{پایان شعر}}
 {{شعر}}
@@ خط ۲۴۷: / خط ۲۸۴: @@
 . «عشاق‌نامه يا ده نامه»: وى در اين بخش، اشعارى را در تحميد و تسبيح خدا سروده و از جوهر انسان و تصفيه نهاد و نعت حضرت محمد مصطفى(ص) و خلفاى راشدين و نصيحت و حكايات و... سخن گفته است.
-روشى كه عراقى در نظم«عشاق‌نامه» به كار برده و اساس را بر ده مثنوى عاشقانه و ده غزل گذاشته است، پس از وى، در ميان شاعران متصوف ايران كراراً رواج داشته است و از آن جمله، اوحدى مراغى، ده نامه‌اى به نام وجيه الدين شاه يوسف در سال 705ق، به پايان رسانيد و نظام الدين عبيد زاكانى، عشاق نامه‌ى خود را در سال 754ق تمام كرد.
+روشى كه عراقى در نظم «عشاق‌نامه» به كار برده و اساس را بر ده مثنوى عاشقانه و ده غزل گذاشته است، پس از وى، در ميان شاعران متصوف ايران كراراً رواج داشته است و از آن جمله، اوحدى مراغى، ده نامه‌اى به نام وجيه‌الدين شاه يوسف در سال 705ق، به پايان رسانيد و نظام‌الدين عبيد زاكانى، عشاق نامه‌ى خود را در سال 754ق تمام كرد.
-عشّاق نامه‌ى عراقى، تركيبى است از مثنوى و غزل و مجموعاً شامل 1063 بيت است و به «ده نامه» نيز معروف است كه به نام شمس الدين محمد، صاحب ديوان جوينى، بين سال‌هاى 680 - 683ق و بر وزن حديقه‌ى سنائى سروده و به او تقديم نموده است. اين منظومه، شامل ده فصل و هر فصل مشتمل بر مثنوى و غزل در باره‌ى مبحثى از عرفان است و بعدها منشأ ايجاد منظومه‌هايى به نام«ده نامه» گرديد.
+عشّاق نامه‌ى عراقى، تركيبى است از مثنوى و غزل و مجموعاً شامل 1063 بيت است و به «ده نامه» نيز معروف است كه به نام شمس‌الدين محمد، صاحب ديوان جوينى، بين سال‌هاى 680 - 683ق و بر وزن حديقه‌ى سنائى سروده و به او تقديم نموده است. اين منظومه، شامل ده فصل و هر فصل مشتمل بر مثنوى و غزل درباره‌ى مبحثى از عرفان است و بعدها منشأ ايجاد منظومه‌هايى به نام «ده نامه» گرديد.
-. «كتاب لمعات»: اين بخش، به ظن غالب، در قونيه بعد از حضور در مجلس صدر الدين قونوى نگارش يافته، ولى شيوه‌ى نگارش آن بيشتر، از«سوانح العشاق» احمد غزالى متأثر است. كتاب، در بيان مراتب عشق است و مشتمل بر يك مقدمه و بيست و هشت لمعه است.
+. «كتاب لمعات»: اين بخش، به ظن غالب، در قونيه بعد از حضور در مجلس [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]] نگارش يافته، ولى شيوه‌ى نگارش آن بيشتر، از «سوانح العشاق» [[غزالی، احمد بن محمد|احمد غزالى]] متأثر است. كتاب، در بيان مراتب عشق است و مشتمل بر يك مقدمه و بيست و هشت لمعه است.
-عراقى، در آغاز لمعات، پس از حمد و درود، يك قطعه ده بيتى در شأن حضرت محمد(ص) سروده است. لمعات، كتابى است در بيان مراتب عشق كه عراقى آن را در قونيه و در محضر صدر الدين قونوى به رشته‌ى تحرير درآورده است، ولى طرح انديشه‌ى نگارش آن مشخصاً از مدت‌ها قبل در ذهن خلاق عراقى جاى داشته است. كتاب، بيشتر، از«سوانح العشاق» احمد غزالى متأثر است.
+عراقى، در آغاز لمعات، پس از حمد و درود، يك قطعه ده بيتى در شأن حضرت محمد(ص) سروده است. لمعات، كتابى است در بيان مراتب عشق كه عراقى آن را در قونيه و در محضر [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]] به رشته‌ى تحرير درآورده است، ولى طرح انديشه‌ى نگارش آن مشخصاً از مدت‌ها قبل در ذهن خلاق عراقى جاى داشته است. كتاب، بيشتر، از «سوانح العشاق» [[غزالی، احمد بن محمد|احمد غزالى]] متأثر است.
 نمونه‌هايى از مطالب لمعات:
@@ خط ۲۶۱: / خط ۲۹۸: @@
 «سلطان عشق خواست كه خيمه به صحرا زند، در خزاين را بگشود و گنج بر عالم پاشيد... و ناگاه عشقِ بى‌قرار، براى اظهار كمال، پرده از روى كار بگشود و از روى معشوقى خود را بر عين عاشق جلوه فرمود».
-«عشق... خواست كه در آيينه‌ى جمال معشوقى، خود را مطالعه كند، نظر در آينه‌ى عاشق كرد، صورت خودش در نظر آمد... و دبدبه‌ى'''«يحبهم و يحبونه»''' در جهان انداخت».
+«عشق... خواست كه در آيينه‌ى جمال معشوقى، خود را مطالعه كند، نظر در آينه‌ى عاشق كرد، صورت خودش در نظر آمد... و دبدبه‌ى'''«يحبهم و يحبه‌گونه»''' در جهان انداخت».
 «غيرت معشوقى، آن اقتضا كرد كه عاشق، غير او را دوست نداشته باشد و به غير او محتاج نشود».
@@ خط ۲۷۳: / خط ۳۱۰: @@
 «محبوب چون خواهد كه محب را بركشد، نخست، هر لباسى كه از هر عالمى با او همراه شده باشد، از وى بركشد و بدان خلعت صفات خويش در پوشاند، پس به همه نام‌هاى خودش بخواند و به جاى خودش بنشاند».
-بخش«من اصطلاحات فخر الدين عراقى عليه الرحمة»، در توضيح اصطلاحات مشهور ميان متصوفه و مشتمل بر سه مطلب است:
+بخش«من اصطلاحات [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخرالدين عراقى]] عليه الرحمة»، در توضيح اصطلاحات مشهور ميان متصوفه و مشتمل بر سه مطلب است:
-مطلب اول، در باره كلماتى است كه اكثر آنها به محبوب اختصاص دارد و پاره‌اى به محب، مانند سر، پير، ملاحت، مكر، فريب و...
+مطلب اول، درباره كلماتى است كه اكثر آنها به محبوب اختصاص دارد و پاره‌اى به محب، مانند سر، پير، ملاحت، مكر، فريب و...
-مطلب دوم، در باره اسامى مشترك ميان عاشق و معشوق است، مانند شراب، مى، مى‌خانه، ساقى، قدح و...
+مطلب دوم، درباره اسامى مشترك ميان عاشق و معشوق است، مانند شراب، مى، مى‌خانه، ساقى، قدح و...
-مطلب سوم، در باره كلماتى است كه مخصوص به عاشق و احوال اوست، مانند وصال، كنار، بوس و...
+مطلب سوم، درباره كلماتى است كه مخصوص به عاشق و احوال اوست، مانند وصال، كنار، بوس و...
 == وضعيت كتاب ==
@@ خط ۲۸۶: / خط ۳۲۳: @@
 مرحوم استاد نفيسى، از سه نسخه در تصحيح كتاب سود جسته‌اند كه عبارتند از:
-الف) سفينه‌اى شامل اشعار اميرخسرو دهلوى و حافظ شيرازى و سلمان ساوجى و بساطى سمرقندى و فخر الدين عراقى و ابن يمين و حكيم ترمذى و مناظره‌ى اطعمه‌ى شيرازى و اشعار نظامى و قسمتى از لمعات عراقى، به خط على بن حكيم ترمذى كه آن را در ظهر پنج شنبه غره محرم 836ق، به پايان رسانيده است؛
+الف) سفينه‌اى شامل اشعار اميرخسرو دهلوى و حافظ شيرازى و سلمان ساوجى و بساطى سمرقندى و [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخرالدين عراقى]] و ابن يمين و [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حكيم ترمذى]] و مناظره‌ى اطعمه‌ى شيرازى و اشعار نظامى و قسمتى از لمعات عراقى، به خط على بن [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حكيم ترمذى]] كه آن را در ظهر پنج شنبه غره محرم 836ق، به پايان رسانيده است؛
 ب) مجموعه‌اى شامل مقدمه‌ى ديوان و لمعات و ده نامه يا عشاق‌نامه و ديوان عراقى كه مربوط به اوايل قرن نهم قمرى در تركيه است؛
-ج) مجموعه‌اى شامل لمعات و اصطلاحات صوفيه عراقى به خط بهاء الدين بن جلال الدين درجزينى است و درغره‌ى ذى الحجه 1097ق، به پايان رسانيده است.
+ج) مجموعه‌اى شامل لمعات و اصطلاحات صوفيه عراقى به خط بهاءالدين بن جلال‌الدين درجزينى است و درغره‌ى ذى‌الحجه 1097ق، به پايان رسانيده است.
 قابل توجه اينكه، كليه‌ى نسخِ خطى مورد استفاده مرحوم نفيسى، مربوط به قرن نهم به بعد مى‌باشد.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6388 مطالعه کتاب ‏کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص بعراقی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]