عنوان الدراية فيمن عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '== ساختار == ' به '== ساختار == ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتابشناسی' به '. ==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی') |
||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[غبرینی، احمد بن احمد]] ( | [[غبرینی، احمد بن احمد]] (نویسنده) | ||
[[نویهض، عادل]] (محقق و معلق) | [[نویهض، عادل]] (محقق و معلق) | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13294 | |||
| کتابخوان همراه نور =13294 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۲۷: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''عنوان الدراية في من عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية'''، از آثار احمد بن احمد بن عبدالله غبرينى (644-714ق) است كه | '''عنوان الدراية في من عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية'''، از آثار [[غبرینی، احمد بن احمد|احمد بن احمد بن عبدالله غبرينى]] (644-714ق) است كه نویسنده در آن، شرح حال، آثار و انديشههاى تعداد 108 تن از دانشمندان قرن هفتم شهر «بجايه» را به زبان عربى بيان كرده است. | ||
اين اثر را عادل نويهض، تصحيح و منابعش را استخراج كرده و توضيحاتى بر آن افزوده است. گفتنى است كه «بجايه»، شهرى در استانى با همين نام واقع در كشور الجزاير است. | اين اثر را عادل نويهض، تصحيح و منابعش را استخراج كرده و توضيحاتى بر آن افزوده است. گفتنى است كه «بجايه»، شهرى در استانى با همين نام واقع در كشور الجزاير است. | ||
خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
اين كتاب از مقدمه لجنه تأليف و ترجمه و نشر، مقدمه مصحح، مقدمه محمد بن ابىشنب (مدرس مدرسه دولتى ثعالبيه و دانشكده ادبيات عالى الجزاير) و متن اصلى تشكيل شده است. | اين كتاب از مقدمه لجنه تأليف و ترجمه و نشر، مقدمه مصحح، مقدمه محمد بن ابىشنب (مدرس مدرسه دولتى ثعالبيه و دانشكده ادبيات عالى الجزاير) و متن اصلى تشكيل شده است. | ||
عادل نويهض در مقدمهاش كه آن را در بيروت نوشته و تاريخش را مشخص نكرده است، | عادل نويهض در مقدمهاش كه آن را در بيروت نوشته و تاريخش را مشخص نكرده است، نویسنده را معرفى كرده و ارزش تاريخى اثر حاضر را توضيح داده و چنين آورده است: «... بسيارى از مشاهير الجزايرى مصنفاتى نوشته و آن را «الثبت» يا «البرنامج» يا «المشيخه» ناميده و در آن، اسامى علومى را ذكر كردهاند كه از دانشمندان معاصرشان در زمينه فقه، حديث، تفسير، لغت، ادبيات و تاريخ و... آموختهاند و در آن شرح حال اين دانشوران را نيز آوردهاند و... سخن پايانى اين است كه اين كتاب، به گواهى انديشمندان بزرگ، روشنترين و جامعترين اثرى است كه در زمينه حيات عقلى در قرن هفتم هجرى نه فقط در بجايه، بلكه حتى در مغرب اوسط نيز، نوشته شده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/7 ر.ک: مقدمه محقق، ص7-15]</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
برخى از مطالب جالب اين كتاب، عبارت است از: | برخى از مطالب جالب اين كتاب، عبارت است از: | ||
#شيخ فقيه اصولى مشارك محصل ابوالعباس احمد بن خالد از اهالى مالقه حدود سال 660ق، در اندلس و مراكش دانش آموخت و با گروهى از فاضلان ملاقات كرد و مدتى طولانى ملازم فقيه امام ابوعبدالله مومنانى شد. از وى شنيدم مىگفت: مدت بيست سال ملازم او بوده و مىگفت: بهمانند همين مدت، [[ارسطو]] ملازم افلاطون شد. | #شيخ فقيه اصولى مشارك محصل ابوالعباس احمد بن خالد از اهالى مالقه حدود سال 660ق، در اندلس و مراكش دانش آموخت و با گروهى از فاضلان ملاقات كرد و مدتى طولانى ملازم فقيه امام ابوعبدالله مومنانى شد. از وى شنيدم مىگفت: مدت بيست سال ملازم او بوده و مىگفت: بهمانند همين مدت، [[ارسطو]] ملازم افلاطون شد. | ||
#:صاحبنظر در زمينه اصول فقه و اصول دين بنا بر شيوه ائمه متقدمين بود و به روش فخرالدين اعتقادى نداشت و درباره آن اين اعتقاد را داشت كه در آن خلطى صورت گرفته؛ زيرا بخشى از منطق را در اين دو اصل وارد كرده است. | #:صاحبنظر در زمينه اصول فقه و اصول دين بنا بر شيوه ائمه متقدمين بود و به روش فخرالدين اعتقادى نداشت و درباره آن اين اعتقاد را داشت كه در آن خلطى صورت گرفته؛ زيرا بخشى از منطق را در اين دو اصل وارد كرده است. | ||
#:در علم طب و حكمت طبيعى و الهى مشاركتى داشت و كم سخن مىگفت و در خودنگهدارى در بحث، ملكهاى قوى داشت. براى «اقراء» (آموزش قرائت) در بجايه مجلسى ترتيب داد و در خانهاش بر او قرائت مىشد تا تصحيح كند. برخى از مطالب «الإرشاد» و «المستصفى» را بر او خواندم و بر او در آغاز كارم بخشى از «معيار العلم» درعلم منطق را خواندم و برخى از اصحاب ما، «الإشارات و التنبيهات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] را از آغاز تا پايانش بر او خواندند و او خوشفكر بود و نظر صائبى داشت و خودش را از اهل توكل مىشمرد و مىگفت: هرگز چيزى ذخيره نكردم و... در بجايه دهه شصت (660ق) درگذشت و در حومه باب امسيون... دفن شد<ref>ر.ک: متن كتاب، ص73-74</ref> | #:در علم طب و حكمت طبيعى و الهى مشاركتى داشت و كم سخن مىگفت و در خودنگهدارى در بحث، ملكهاى قوى داشت. براى «اقراء» (آموزش قرائت) در بجايه مجلسى ترتيب داد و در خانهاش بر او قرائت مىشد تا تصحيح كند. برخى از مطالب «الإرشاد» و «المستصفى» را بر او خواندم و بر او در آغاز كارم بخشى از «معيار العلم» درعلم منطق را خواندم و برخى از اصحاب ما، «الإشارات و التنبيهات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] را از آغاز تا پايانش بر او خواندند و او خوشفكر بود و نظر صائبى داشت و خودش را از اهل توكل مىشمرد و مىگفت: هرگز چيزى ذخيره نكردم و... در بجايه دهه شصت (660ق) درگذشت و در حومه باب امسيون... دفن شد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/73 ر.ک: متن كتاب، ص73-74]</ref> | ||
#شيخ فقيه، ولى صالح عابد زاهد، موفق منقطع ابوالحسن عبيدالله بن احمد بن عبدالمجيد بن عمر بن يحيى ازدى، از اهالى رنده بود كه به عدوه رحلت كرد و بجايه را وطنش قرار داد. او بر سنن فقها و راه متعبدين صلحا بود و علم و وقار و عمل پسنديده داشت... و هر كسى كه او را مىديد قول نبى(ص) به يادش مىآمد (آنان كه ديدارشان انسان را به ياد خدا مىاندازد) و با مردم پيوندى نداشت و... | #شيخ فقيه، ولى صالح عابد زاهد، موفق منقطع ابوالحسن عبيدالله بن احمد بن عبدالمجيد بن عمر بن يحيى ازدى، از اهالى رنده بود كه به عدوه رحلت كرد و بجايه را وطنش قرار داد. او بر سنن فقها و راه متعبدين صلحا بود و علم و وقار و عمل پسنديده داشت... و هر كسى كه او را مىديد قول نبى(ص) به يادش مىآمد (آنان كه ديدارشان انسان را به ياد خدا مىاندازد) و با مردم پيوندى نداشت و... دعایى مستجاب داشت و... در موارد مخالفت با شريعت مسامحه نمىكرد و بر طبق شطحات صوفيه عمل نمىكرد... سرانجام در بجايه در نصف اول شب سهشنبه هفتم رجب سال 691ق، درگذشت و بعد از نماز ظهر در نزدیکى باب جديد دفن شد و جمعيت بسيارى براى وى جمع شدند و قبرش امروزه در آنجا زيارتگاه است. او در سال 601ق به دنيا آمده بود<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/107 ر.ک: همان، ص107-108]</ref> | ||
#ابوعبدالله محمد بن محمد بن احمد معروف به ابن الجنان از اهل روايت و درايت و حفظ و اتقان و خوشخطى و ضبط نيكو و در كتابت از همانندان ابوالمطرف مخزومى بود و بسيار با هم مكاتبه | #ابوعبدالله محمد بن محمد بن احمد معروف به ابن الجنان از اهل روايت و درايت و حفظ و اتقان و خوشخطى و ضبط نيكو و در كتابت از همانندان ابوالمطرف مخزومى بود و بسيار با هم مكاتبه میكردند، با مطالبى كه بسيارى از فصحا از آن عاجزند و نمىرسد به آن مگر قليلى از بليغان و نشر و نظمش همگى خوب است..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/349 ر.ک: همان، ص349-350]</ref> | ||
# | #نویسنده اسامى و شرح حال استادان خودش در علوم مختلف فقه، منطق، عربى و... را نيز بهصورت مفصل ذكر كرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/355 ر.ک: همان، ص355-401]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
براى كتاب حاضر، در پايان آن فهرست تراجم، فهارس فنى (اعلام، كتب ذكرشده در متن، كتب ذكرشده در پاورقىها، امكنه، قبايل و طوايف و دول، آيات و احاديث و قوافى) و فهرست منابع فراهم شده است<ref>ر.ک: همان، ص403-462</ref> | براى كتاب حاضر، در پايان آن فهرست تراجم، فهارس فنى (اعلام، كتب ذكرشده در متن، كتب ذكرشده در پاورقىها، امكنه، قبايل و طوايف و دول، آيات و احاديث و قوافى) و فهرست منابع فراهم شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15984/1/403 ر.ک: همان، ص403-462]</ref> | ||
مصحح براى تحقيق و تصحيح اثر حاضر، از منابع متعدد قديم و جديد (بيش از صد كتاب) به زبان عربى استفاده كرده است. | مصحح براى تحقيق و تصحيح اثر حاضر، از منابع متعدد قديم و جديد (بيش از صد كتاب) به زبان عربى استفاده كرده است. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۰: | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:تاریخ]] | |||
[[رده:تاریخ آفریقا]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۰
عنوان الدراية فيمن عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية | |
---|---|
پدیدآوران | غبرینی، احمد بن احمد (نویسنده) نویهض، عادل (محقق و معلق) |
ناشر | لجنة التألیف و الترجمة و النشر |
مکان نشر | بیروت - لبنان |
سال نشر | 1969 م |
چاپ | 1 |
موضوع | الجزایر - سرگذشتنامه دانشمندان اسلامی - سرگذشتنامه |
زبان | عربی |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | DT 273 /غ2ع9 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عنوان الدراية في من عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية، از آثار احمد بن احمد بن عبدالله غبرينى (644-714ق) است كه نویسنده در آن، شرح حال، آثار و انديشههاى تعداد 108 تن از دانشمندان قرن هفتم شهر «بجايه» را به زبان عربى بيان كرده است.
اين اثر را عادل نويهض، تصحيح و منابعش را استخراج كرده و توضيحاتى بر آن افزوده است. گفتنى است كه «بجايه»، شهرى در استانى با همين نام واقع در كشور الجزاير است.
ساختار
اين كتاب از مقدمه لجنه تأليف و ترجمه و نشر، مقدمه مصحح، مقدمه محمد بن ابىشنب (مدرس مدرسه دولتى ثعالبيه و دانشكده ادبيات عالى الجزاير) و متن اصلى تشكيل شده است.
عادل نويهض در مقدمهاش كه آن را در بيروت نوشته و تاريخش را مشخص نكرده است، نویسنده را معرفى كرده و ارزش تاريخى اثر حاضر را توضيح داده و چنين آورده است: «... بسيارى از مشاهير الجزايرى مصنفاتى نوشته و آن را «الثبت» يا «البرنامج» يا «المشيخه» ناميده و در آن، اسامى علومى را ذكر كردهاند كه از دانشمندان معاصرشان در زمينه فقه، حديث، تفسير، لغت، ادبيات و تاريخ و... آموختهاند و در آن شرح حال اين دانشوران را نيز آوردهاند و... سخن پايانى اين است كه اين كتاب، به گواهى انديشمندان بزرگ، روشنترين و جامعترين اثرى است كه در زمينه حيات عقلى در قرن هفتم هجرى نه فقط در بجايه، بلكه حتى در مغرب اوسط نيز، نوشته شده است»[۱]
گزارش محتوا
برخى از مطالب جالب اين كتاب، عبارت است از:
- شيخ فقيه اصولى مشارك محصل ابوالعباس احمد بن خالد از اهالى مالقه حدود سال 660ق، در اندلس و مراكش دانش آموخت و با گروهى از فاضلان ملاقات كرد و مدتى طولانى ملازم فقيه امام ابوعبدالله مومنانى شد. از وى شنيدم مىگفت: مدت بيست سال ملازم او بوده و مىگفت: بهمانند همين مدت، ارسطو ملازم افلاطون شد.
- صاحبنظر در زمينه اصول فقه و اصول دين بنا بر شيوه ائمه متقدمين بود و به روش فخرالدين اعتقادى نداشت و درباره آن اين اعتقاد را داشت كه در آن خلطى صورت گرفته؛ زيرا بخشى از منطق را در اين دو اصل وارد كرده است.
- در علم طب و حكمت طبيعى و الهى مشاركتى داشت و كم سخن مىگفت و در خودنگهدارى در بحث، ملكهاى قوى داشت. براى «اقراء» (آموزش قرائت) در بجايه مجلسى ترتيب داد و در خانهاش بر او قرائت مىشد تا تصحيح كند. برخى از مطالب «الإرشاد» و «المستصفى» را بر او خواندم و بر او در آغاز كارم بخشى از «معيار العلم» درعلم منطق را خواندم و برخى از اصحاب ما، «الإشارات و التنبيهات» ابن سينا را از آغاز تا پايانش بر او خواندند و او خوشفكر بود و نظر صائبى داشت و خودش را از اهل توكل مىشمرد و مىگفت: هرگز چيزى ذخيره نكردم و... در بجايه دهه شصت (660ق) درگذشت و در حومه باب امسيون... دفن شد[۲]
- شيخ فقيه، ولى صالح عابد زاهد، موفق منقطع ابوالحسن عبيدالله بن احمد بن عبدالمجيد بن عمر بن يحيى ازدى، از اهالى رنده بود كه به عدوه رحلت كرد و بجايه را وطنش قرار داد. او بر سنن فقها و راه متعبدين صلحا بود و علم و وقار و عمل پسنديده داشت... و هر كسى كه او را مىديد قول نبى(ص) به يادش مىآمد (آنان كه ديدارشان انسان را به ياد خدا مىاندازد) و با مردم پيوندى نداشت و... دعایى مستجاب داشت و... در موارد مخالفت با شريعت مسامحه نمىكرد و بر طبق شطحات صوفيه عمل نمىكرد... سرانجام در بجايه در نصف اول شب سهشنبه هفتم رجب سال 691ق، درگذشت و بعد از نماز ظهر در نزدیکى باب جديد دفن شد و جمعيت بسيارى براى وى جمع شدند و قبرش امروزه در آنجا زيارتگاه است. او در سال 601ق به دنيا آمده بود[۳]
- ابوعبدالله محمد بن محمد بن احمد معروف به ابن الجنان از اهل روايت و درايت و حفظ و اتقان و خوشخطى و ضبط نيكو و در كتابت از همانندان ابوالمطرف مخزومى بود و بسيار با هم مكاتبه میكردند، با مطالبى كه بسيارى از فصحا از آن عاجزند و نمىرسد به آن مگر قليلى از بليغان و نشر و نظمش همگى خوب است..[۴]
- نویسنده اسامى و شرح حال استادان خودش در علوم مختلف فقه، منطق، عربى و... را نيز بهصورت مفصل ذكر كرده است[۵]
وضعيت كتاب
براى كتاب حاضر، در پايان آن فهرست تراجم، فهارس فنى (اعلام، كتب ذكرشده در متن، كتب ذكرشده در پاورقىها، امكنه، قبايل و طوايف و دول، آيات و احاديث و قوافى) و فهرست منابع فراهم شده است[۶]
مصحح براى تحقيق و تصحيح اثر حاضر، از منابع متعدد قديم و جديد (بيش از صد كتاب) به زبان عربى استفاده كرده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.