المعجم المفصل في علوم البلاغة

المعجم المفصل في علوم البلاغة
پدیدآوران	عکاوی، انعام فوال (نويسنده) شمس‌الدین، احمد (مصحح)
عنوان‌های دیگر	البدیع و البیان و المعانی
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1427ق
چاپ	3
شابک	‎-
موضوع	زبان عربی - بدیع - زبان عربی - معانی و بیان
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏م‎‏6 2028 ‏PJA‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المعجم المفصل فی علوم البلاغهاثر انعام فوال عکاوی معاصر است که مجموعه اصطلاحات علوم بلاغی (معانی، بیان، بدیع) را که مشتمل بر 842 عنوان است، به ترتیب حروف الفبا گردآوری و شرح کرده است.

طبق تصریح نویسنده، وی چینش اصطلاحات را بدون توجه به ماده و حروف اصلی آن‌ها انجام داده است و صرفا لفظ خود اصطلاحات را معیار چینش قرار داده است و ازاین‌رو اصطلاحاتی چون اتساع و ابدال و ابهام، را در باب الف و یا اصطلاحاتی چون تشبیه و تنسیق و تقسیم را در باب تاء، آورده است. .

وی در بیان هرکدام از فنون بلاغی که دارای دو یا چند عنوان بوده، اصطلاح مشهور را ملاک قرار داده و در معجم خود آورده است و همین مساله، یکی از مشکلات کار وی در چینش الفبایی اصطلاحات بوده است. .

آن چه که به‌تصریح عکاوی، باعث شده تا وی با وجود دیگر معجم‌های بلاغی همچون بلوغ الارب فی علم الادب، به نوشتن این کتاب بپردازد، این است که اصطلاحات جدیدی در علوم بلاغی در طول تطور این علوم، پدیدآمده که در معجم‌های سابق به شرح و توضیح آن‌ها پرداخته نشده است. .

نویسنده در توضیح اصطلاحات، ابتدا معنای لغوی آن‌ها را بیان کرده و سپس به دیگر نام‌های آن اصطلاح در صورت وجود، اشاره و بعد از آن تعاریف علمای بلاغت و نقد آنان به تعاریف دیگر را ذکر نموده است. شاهد مثال‌هایی که وی برای توضیح و شرح بیشتر اصطلاحات استفاده نموده غالبا از آیات قرآن کریم و اشعار بلیغ عربی است. .

منابع مقاله

1. متن کتاب