مجموعة رسائل ابن رشد: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR12477J1.jpg | عنوان =مجموعه رسائل نه‌گانه ابن رشد | عن...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن رشد، محمد بن احمد]] (نویسنده) | [[ابن رشد، محمد بن احمد]] (نویسنده) | ||
[[اصفهانی، محمدمهدی]] (مقدمه‌نويس) | |||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =/ر5 / 359 RIS | | کد کنگره =/ر5 / 359 RIS | ||
| موضوع =پزشکي - متون | | موضوع =پزشکي - متون قدیمی تا قرن 1? | ||
پزشکي اسلامي - متون | پزشکي اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =دانشگاه علوم پزشکي ايران | | ناشر =دانشگاه علوم پزشکي ايران | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۰: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12477AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12477AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ =1 | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12477 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور =12477 | ||
| کد پدیدآور =00710 | | کد پدیدآور =00710 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''مجموعه رسائل نه‌گانه ابن رشد''' یا «رسائل نُه‌گانه ابن رشد»، حاوی نه رساله عربی از ابوالولید محمد بن احمد بن | '''مجموعه رسائل نه‌گانه ابن رشد''' یا «رسائل نُه‌گانه ابن رشد»، حاوی نه رساله عربی از [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابوالولید محمد بن احمد بن رشد]]، مشهور به [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد قرطبی]]، با موضوع طب و پزشکی، است. رساله‌های طبی مزبور، غالبا بازنویسی و تلخیص آثار جالینوس است که توسط [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] انجام شده است؛ البته برخی از رسائل نیز از خود وی می‌باشد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، حاوی مقدمه‌ای یک‌صفحه‌ای به زبان فارسی از دکتر محمدمهدی اصفهانی و مقدمه‌هایی به زبان عربی از دکتر ابراهیم مدکور و دکتر جورج شحاته | کتاب، حاوی مقدمه‌ای یک‌صفحه‌ای به زبان فارسی از [[اصفهانی، محمدمهدی|دکتر محمدمهدی اصفهانی]] و مقدمه‌هایی به زبان عربی از دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] و دکتر [[قنواتی، جورج شحاته|جورج شحاته قنواتی]]، است. پس از این سه مقدمه، مقدمه دیگری با عنوان شیوه تحقیق متون عربی ابن رشد، ارائه شده و سپس متن 9 رساله از وی ارائه گردیده است که عناوین آنها عبارت است از: الأسطقسات، المزاج، القوی الطبيعية، الحميات، العلل والأعراض، أصناف المزاج (المزاجات)، الترياق، في حفظ الصحة، في حيلة البرء. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
دکتر محمدمهدی اصفهانی در مقدمه خویش نخست به معرفی ابن رشد پرداخته و سپس مجموعه حاضر را به شرح زیر تعریف کرده است: «مجموعه حاضر که مشتمل بر 9 رساله طب است، غالبا بازنویسی و تلخیص از آثار جالینوس است؛ رساله اول، تلخیصی از کتاب «الأسطقسات» جالینوس است که موضوعش همان طور که از نامش برمی‌آید، عناصر یا ارکان اربعه است. رساله دوم، کتاب «المزاج» است که ملخص کتاب جالینوس به قلم ابن رشد است که در 3 مقاله تنظیم شده است. رساله سوم، کتاب «القوی الطبيعية» است که آن نیز تلخیصی از تألیف جالینوس است که در 6 مقاله نگارش یافته است. رساله چهارم، کتاب «الحميات» است که توسط ابن رشد بر پایه تألیف جالینوس خلاصه شده است. عنوان رساله پنجم، «العلل والأعراض» مشتمل بر 6 مقاله و تلخیصی از کار جالینوس در این زمینه است. رساله ششم «أصناف المزاج» تلخیص کتاب جالینوس و رساله هفتم «الترياق» به معنی پادزهر، تألیف خود ابن رشد است. هشتمین رساله نیز تألیفی از ابن رشد بر اساس کتاب «حفظ الصحة» جالینوس است و در نهایت، نهمین رساله، یعنی «في حيلة البرء»، کتابی است متضمن تدابیر درمانی<ref>ر.ک: مقدمه دکتر محمدمهدی اصفهانی، ص3</ref>. | [[اصفهانی، محمدمهدی|دکتر محمدمهدی اصفهانی]] در مقدمه خویش نخست به معرفی [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] پرداخته و سپس مجموعه حاضر را به شرح زیر تعریف کرده است: «مجموعه حاضر که مشتمل بر 9 رساله طب است، غالبا بازنویسی و تلخیص از آثار جالینوس است؛ رساله اول، تلخیصی از کتاب «الأسطقسات» جالینوس است که موضوعش همان طور که از نامش برمی‌آید، عناصر یا ارکان اربعه است. رساله دوم، کتاب «المزاج» است که ملخص کتاب جالینوس به قلم [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] است که در 3 مقاله تنظیم شده است. رساله سوم، کتاب «القوی الطبيعية» است که آن نیز تلخیصی از تألیف جالینوس است که در 6 مقاله نگارش یافته است. رساله چهارم، کتاب «الحميات» است که توسط [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] بر پایه تألیف جالینوس خلاصه شده است. عنوان رساله پنجم، «العلل والأعراض» مشتمل بر 6 مقاله و تلخیصی از کار جالینوس در این زمینه است. رساله ششم «أصناف المزاج» تلخیص کتاب جالینوس و رساله هفتم «الترياق» به معنی پادزهر، تألیف خود [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] است. هشتمین رساله نیز تألیفی از [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] بر اساس کتاب «حفظ الصحة» جالینوس است و در نهایت، نهمین رساله، یعنی «في حيلة البرء»، کتابی است متضمن تدابیر درمانی<ref>ر.ک: مقدمه دکتر محمدمهدی اصفهانی، ص3</ref>. | ||
الأسطقسات، یکی از تلخیصات ابن رشد بر سه رساله از رسائل جالینوس است. ابن رشد در این رساله با عبارت «قال» یا «قال جالينوس» نظر جالینوس را بیان می‌کند و سپس با عبارت «فنقول» به شرح آن می‌پردازد. شروع عبارات کتاب در نسخه خطی موجود آن در کتابخانه اسکوریال به شماره 874 (3) این است: «قال: إنه لما كان الأسطقس هو الذي يرسم بأنه أصغر الأجزاء الموجودة في الشيء... قلت: أما القريبة منها فكما قال: وأما البعيدة فمن حق الصناعة أن نأخذها مستقلة من العلم الطبيعي»؛ یعنی: جالینوس می‌گوید: ازآنجاکه اسطقس به‌عنوان کوچک‌ترین جزء موجود در شیء تعریف شده... من می‌گویم: اما اگر منظور، قریب به آن باشد، همان طور است که جالینوس گفته، ولی اگر منظور، بعیدش باشد، باید آن را به‌صورت مستقل از علم طبیعی بگیریم<ref>ر.ک: مقدمه جورج شحاته، ص12</ref>. | الأسطقسات، یکی از تلخیصات [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] بر سه رساله از رسائل جالینوس است. [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] در این رساله با عبارت «قال» یا «قال جالينوس» نظر جالینوس را بیان می‌کند و سپس با عبارت «فنقول» به شرح آن می‌پردازد. شروع عبارات کتاب در نسخه خطی موجود آن در کتابخانه اسکوریال به شماره 874 (3) این است: «قال: إنه لما كان الأسطقس هو الذي يرسم بأنه أصغر الأجزاء الموجودة في الشيء... قلت: أما القريبة منها فكما قال: وأما البعيدة فمن حق الصناعة أن نأخذها مستقلة من العلم الطبيعي»؛ یعنی: جالینوس می‌گوید: ازآنجاکه اسطقس به‌عنوان کوچک‌ترین جزء موجود در شیء تعریف شده... من می‌گویم: اما اگر منظور، قریب به آن باشد، همان طور است که جالینوس گفته، ولی اگر منظور، بعیدش باشد، باید آن را به‌صورت مستقل از علم طبیعی بگیریم<ref>ر.ک: مقدمه جورج شحاته، ص12</ref>. | ||
کتاب «المزاج» نیز حاوی سه مقاله است. نویسنده (ابن رشد) در آن متذکر شده که به تلخیص این کتاب برای پسرانش، ابوالقاسم و ابومحمد دست زده است.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. | کتاب «المزاج» نیز حاوی سه مقاله است. نویسنده (ابن رشد) در آن متذکر شده که به تلخیص این کتاب برای پسرانش، ابوالقاسم و ابومحمد دست زده است.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. | ||
«القوی الطبيعية» نیز تلخیص کتاب جالینوس توسط ابن رشد است و حنین بن اسحاق این کتاب را به عربی برگرداند. این کتاب نیز حاوی سه مقاله است. در یکی از نسخه‌های خطی آن، شروع کتاب با این عبارات است: «إنه كان هاهنا فعلان خاصان بالحيوان وهما الحس والحركة؛ المراد به في المكان وفعلان مشتركان للنبات والحيوان...»؛ یعنی دو فعل خاص به حیوان وجود دارد که عبارت است از حس و حرکت و منظور از حرکت، حرکت در مکان است. همچنین دو فعل مشترک میان گیاه و حیوان هست...<ref>ر.ک: همان</ref>. | «القوی الطبيعية» نیز تلخیص کتاب جالینوس توسط [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] است و حنین بن اسحاق این کتاب را به عربی برگرداند. این کتاب نیز حاوی سه مقاله است. در یکی از نسخه‌های خطی آن، شروع کتاب با این عبارات است: «إنه كان هاهنا فعلان خاصان بالحيوان وهما الحس والحركة؛ المراد به في المكان وفعلان مشتركان للنبات والحيوان...»؛ یعنی دو فعل خاص به حیوان وجود دارد که عبارت است از حس و حرکت و منظور از حرکت، حرکت در مکان است. همچنین دو فعل مشترک میان گیاه و حیوان هست...<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
ابتدای نسخه خطی تلخیص کتاب «الحميات» ابن رشد، ناقص بوده و تعابیر «قال» و «أقول» در آن بسیار به‌کار برده شده است. کتاب با «قال»، این‌چنین «... و جميع هذه الأورام تولد الحميات إذا وصلت حرارتها إلی القلب»، شروع شده است. ابن رشد در کتاب «العلل والأعراض» جالینوس، زواید و حشویات را کم کرده و چهار کتاب را در قالب شش مقاله ارائه داده است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. وی همان طور که در ابتدای کتاب «أصناف المزاج» با عبارت «قال الفقيه القاضي الإمام... أبوالوليد بن رشد... الغرض في هذا القول أن يفحص عن عدد أصناف المزاجات في نوع من أنواع المتشابهة الأجزاء...»، متذکر شده، در این اثر، به بیان انواع مزاج‌ها پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>. | ابتدای نسخه خطی تلخیص کتاب «الحميات» ابن رشد، ناقص بوده و تعابیر «قال» و «أقول» در آن بسیار به‌کار برده شده است. کتاب با «قال»، این‌چنین «... و جميع هذه الأورام تولد الحميات إذا وصلت حرارتها إلی القلب»، شروع شده است. [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] در کتاب «العلل والأعراض» جالینوس، زواید و حشویات را کم کرده و چهار کتاب را در قالب شش مقاله ارائه داده است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. وی همان طور که در ابتدای کتاب «أصناف المزاج» با عبارت «قال الفقيه القاضي الإمام... أبوالوليد بن رشد... الغرض في هذا القول أن يفحص عن عدد أصناف المزاجات في نوع من أنواع المتشابهة الأجزاء...»، متذکر شده، در این اثر، به بیان انواع مزاج‌ها پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>. | ||
درباره رساله «الترياق» ابن رشد هم بیان شده که این اثر از نوشته‌های خود اوست. درباره رساله «حفظ الصحة» او، «رنان» معتقد است این اثر از کتاب «الكليات»، گرفته شده، ولی با مقایسه این کتاب با نسخه خطی مادرید معلوم می‌شود که وی اشتباه کرده است. در آغاز این رساله می‌خوانیم: «أدام الله عندكم وأبقی بركتكم... حفظ الصحة يکون أمرين أحدهما العناية بجودة الهضم والثانية العناية باستخراج فضول الهضم»؛ یعنی حفظ سلامتی بدن انسان در گروه هضم و دفع خوب غذایی است که می‌خورد. وی در کتاب «في حيلة البرء» نیز متذکر شده که روش سلامتی را بر طریقه جالینوس و سایر اطبا، بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | درباره رساله «الترياق» [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] هم بیان شده که این اثر از نوشته‌های خود اوست. درباره رساله «حفظ الصحة» او، «رنان» معتقد است این اثر از کتاب «الكليات»، گرفته شده، ولی با مقایسه این کتاب با نسخه خطی مادرید معلوم می‌شود که وی اشتباه کرده است. در آغاز این رساله می‌خوانیم: «أدام الله عندكم وأبقی بركتكم... حفظ الصحة يکون أمرين أحدهما العناية بجودة الهضم والثانية العناية باستخراج فضول الهضم»؛ یعنی حفظ سلامتی بدن انسان در گروه هضم و دفع خوب غذایی است که می‌خورد. وی در کتاب «في حيلة البرء» نیز متذکر شده که روش سلامتی را بر طریقه جالینوس و سایر اطبا، بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این مجموعه به همت دکتر جورج شحاته | این مجموعه به همت دکتر [[قنواتی، جورج شحاته|جورج شحاته قنواتی]]، سعید زاید و دکتر [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]]، تصحیح و در سال 1407ق، با کیفیتی مطلوب و توضیحاتی درباره آن، منتشر شده است<ref>ر.ک: مقدمه دکتر محمدمهدی اصفهانی، ص3</ref>. | ||
دکتر قنواتی، بسیار درباره ابن رشد کار کرده است و کتاب ارزشمندی حاوی مؤلفات وی را به سفارش وزارت تربیت و فرهنگ و علوم عربی، استخراج کرده و سعید زاید هم حدود یک‌سوم قرن است که در کتاب‌های فلسفی، خصوصا آثار ابن سینا، غور می‌کند. خانم دکتر زینب خضیری نیز با افزودن ملاحظاتش بر این اثر، در آن نقش داشته است<ref>ر.ک: مقدمه دکتر ابراهیم مدکور، ص6</ref>. | دکتر [[قنواتی، جورج شحاته|قنواتی]]، بسیار درباره [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] کار کرده است و کتاب ارزشمندی حاوی مؤلفات وی را به سفارش وزارت تربیت و فرهنگ و علوم عربی، استخراج کرده و سعید زاید هم حدود یک‌سوم قرن است که در کتاب‌های فلسفی، خصوصا آثار ابن سینا، غور می‌کند. خانم دکتر زینب خضیری نیز با افزودن ملاحظاتش بر این اثر، در آن نقش داشته است<ref>ر.ک: مقدمه دکتر ابراهیم مدکور، ص6</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۲: | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[]] | [[التيسير في المداواة و التدبير]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | |||
[[رده:علوم پزشکی]] | |||
[[رده:اردیبهشت (1400)]] | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۱
| مجموعه رسائل نه‌گانه ابن رشد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رشد، محمد بن احمد (نویسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکي ايران |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکي - متون قدیمی تا قرن 1? پزشکي اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ر5 / 359 RIS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مجموعه رسائل نه‌گانه ابن رشد یا «رسائل نُه‌گانه ابن رشد»، حاوی نه رساله عربی از ابوالولید محمد بن احمد بن رشد، مشهور به ابن رشد قرطبی، با موضوع طب و پزشکی، است. رساله‌های طبی مزبور، غالبا بازنویسی و تلخیص آثار جالینوس است که توسط ابن رشد انجام شده است؛ البته برخی از رسائل نیز از خود وی می‌باشد.
ساختار
کتاب، حاوی مقدمه‌ای یک‌صفحه‌ای به زبان فارسی از دکتر محمدمهدی اصفهانی و مقدمه‌هایی به زبان عربی از دکتر ابراهیم مدکور و دکتر جورج شحاته قنواتی، است. پس از این سه مقدمه، مقدمه دیگری با عنوان شیوه تحقیق متون عربی ابن رشد، ارائه شده و سپس متن 9 رساله از وی ارائه گردیده است که عناوین آنها عبارت است از: الأسطقسات، المزاج، القوی الطبيعية، الحميات، العلل والأعراض، أصناف المزاج (المزاجات)، الترياق، في حفظ الصحة، في حيلة البرء.
گزارش محتوا
دکتر محمدمهدی اصفهانی در مقدمه خویش نخست به معرفی ابن رشد پرداخته و سپس مجموعه حاضر را به شرح زیر تعریف کرده است: «مجموعه حاضر که مشتمل بر 9 رساله طب است، غالبا بازنویسی و تلخیص از آثار جالینوس است؛ رساله اول، تلخیصی از کتاب «الأسطقسات» جالینوس است که موضوعش همان طور که از نامش برمی‌آید، عناصر یا ارکان اربعه است. رساله دوم، کتاب «المزاج» است که ملخص کتاب جالینوس به قلم ابن رشد است که در 3 مقاله تنظیم شده است. رساله سوم، کتاب «القوی الطبيعية» است که آن نیز تلخیصی از تألیف جالینوس است که در 6 مقاله نگارش یافته است. رساله چهارم، کتاب «الحميات» است که توسط ابن رشد بر پایه تألیف جالینوس خلاصه شده است. عنوان رساله پنجم، «العلل والأعراض» مشتمل بر 6 مقاله و تلخیصی از کار جالینوس در این زمینه است. رساله ششم «أصناف المزاج» تلخیص کتاب جالینوس و رساله هفتم «الترياق» به معنی پادزهر، تألیف خود ابن رشد است. هشتمین رساله نیز تألیفی از ابن رشد بر اساس کتاب «حفظ الصحة» جالینوس است و در نهایت، نهمین رساله، یعنی «في حيلة البرء»، کتابی است متضمن تدابیر درمانی[۱].
الأسطقسات، یکی از تلخیصات ابن رشد بر سه رساله از رسائل جالینوس است. ابن رشد در این رساله با عبارت «قال» یا «قال جالينوس» نظر جالینوس را بیان می‌کند و سپس با عبارت «فنقول» به شرح آن می‌پردازد. شروع عبارات کتاب در نسخه خطی موجود آن در کتابخانه اسکوریال به شماره 874 (3) این است: «قال: إنه لما كان الأسطقس هو الذي يرسم بأنه أصغر الأجزاء الموجودة في الشيء... قلت: أما القريبة منها فكما قال: وأما البعيدة فمن حق الصناعة أن نأخذها مستقلة من العلم الطبيعي»؛ یعنی: جالینوس می‌گوید: ازآنجاکه اسطقس به‌عنوان کوچک‌ترین جزء موجود در شیء تعریف شده... من می‌گویم: اما اگر منظور، قریب به آن باشد، همان طور است که جالینوس گفته، ولی اگر منظور، بعیدش باشد، باید آن را به‌صورت مستقل از علم طبیعی بگیریم[۲].
کتاب «المزاج» نیز حاوی سه مقاله است. نویسنده (ابن رشد) در آن متذکر شده که به تلخیص این کتاب برای پسرانش، ابوالقاسم و ابومحمد دست زده است.[۳].
«القوی الطبيعية» نیز تلخیص کتاب جالینوس توسط ابن رشد است و حنین بن اسحاق این کتاب را به عربی برگرداند. این کتاب نیز حاوی سه مقاله است. در یکی از نسخه‌های خطی آن، شروع کتاب با این عبارات است: «إنه كان هاهنا فعلان خاصان بالحيوان وهما الحس والحركة؛ المراد به في المكان وفعلان مشتركان للنبات والحيوان...»؛ یعنی دو فعل خاص به حیوان وجود دارد که عبارت است از حس و حرکت و منظور از حرکت، حرکت در مکان است. همچنین دو فعل مشترک میان گیاه و حیوان هست...[۴].
ابتدای نسخه خطی تلخیص کتاب «الحميات» ابن رشد، ناقص بوده و تعابیر «قال» و «أقول» در آن بسیار به‌کار برده شده است. کتاب با «قال»، این‌چنین «... و جميع هذه الأورام تولد الحميات إذا وصلت حرارتها إلی القلب»، شروع شده است. ابن رشد در کتاب «العلل والأعراض» جالینوس، زواید و حشویات را کم کرده و چهار کتاب را در قالب شش مقاله ارائه داده است[۵]. وی همان طور که در ابتدای کتاب «أصناف المزاج» با عبارت «قال الفقيه القاضي الإمام... أبوالوليد بن رشد... الغرض في هذا القول أن يفحص عن عدد أصناف المزاجات في نوع من أنواع المتشابهة الأجزاء...»، متذکر شده، در این اثر، به بیان انواع مزاج‌ها پرداخته است[۶].
درباره رساله «الترياق» ابن رشد هم بیان شده که این اثر از نوشته‌های خود اوست. درباره رساله «حفظ الصحة» او، «رنان» معتقد است این اثر از کتاب «الكليات»، گرفته شده، ولی با مقایسه این کتاب با نسخه خطی مادرید معلوم می‌شود که وی اشتباه کرده است. در آغاز این رساله می‌خوانیم: «أدام الله عندكم وأبقی بركتكم... حفظ الصحة يکون أمرين أحدهما العناية بجودة الهضم والثانية العناية باستخراج فضول الهضم»؛ یعنی حفظ سلامتی بدن انسان در گروه هضم و دفع خوب غذایی است که می‌خورد. وی در کتاب «في حيلة البرء» نیز متذکر شده که روش سلامتی را بر طریقه جالینوس و سایر اطبا، بیان کرده است[۷].
وضعیت کتاب
این مجموعه به همت دکتر جورج شحاته قنواتی، سعید زاید و دکتر ابراهیم مدکور، تصحیح و در سال 1407ق، با کیفیتی مطلوب و توضیحاتی درباره آن، منتشر شده است[۸].
دکتر قنواتی، بسیار درباره ابن رشد کار کرده است و کتاب ارزشمندی حاوی مؤلفات وی را به سفارش وزارت تربیت و فرهنگ و علوم عربی، استخراج کرده و سعید زاید هم حدود یک‌سوم قرن است که در کتاب‌های فلسفی، خصوصا آثار ابن سینا، غور می‌کند. خانم دکتر زینب خضیری نیز با افزودن ملاحظاتش بر این اثر، در آن نقش داشته است[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه‌های فارسی و عربی کتاب.