۸۴٬۰۹۷
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس'
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =پیشرو ادب | | عنوان‌های دیگر =پیشرو ادب | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[زمخشری، محمود بن عمر]] ( | [[زمخشری، محمود بن عمر]] (نویسنده) | ||
[[محقق، مهدی]] ( | [[محقق، مهدی]] (مقدمه‌نويس) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =PJ 6636 /ف2ز8 | | کد کنگره =PJ 6636 /ف2ز8 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
زبان عربی - | زبان عربی - واژه‌نامه‌ها - فارسی | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران - دانشگاه مک گیل | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1386 ش | | سال نشر = 1386 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10846AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10846AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| شابک =978-964-5552-37-2 | | شابک =978-964-5552-37-2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10846 | ||
| کتابخوان همراه نور =10846 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''مقدمة الادب''' اثر ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد خوارزمى | '''مقدمة الادب''' اثر [[زمخشری، محمود بن عمر|ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد خوارزمى زمخشرى]] از بزرگان لغت و نحو و تفسير و ادب در قرن ششم هجرى است. اين كتاب به لحاظ ادبى از جايگاه خاصى برخوردار است و خوارزمى با تألیف آن خدمت شايانى به زبان فارسى نموده است. او با دقت فراوانى كلمات فارسى خالص و سره را در برابر كلمات عربى برگزيده است و بسيارى از لغات مهجور و نادر فارسى را در كتابش مى‌توان ديد. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
اين كتاب يكى از فرهنگ‌نامه‌هاى ارزشمندى است كه حدود 70 سال بعد از فرهنگ محمود كاشغرى تألیف يافته است. تحقيقات كاشغرى مربوط به اوغوزهاى داخلى بوده و اما اين كتاب مربوط به اوغوزهاى بيرونى است. تنظيم به اين شكل و ماهيت، سوابق فرهنگ‌نويسى او را تأييد مى‌نمايد. جمع كلمات، ضرب‌المثل‌هاى عاميانه و مقايسه‌ى آنها در زبانهاى عربى، فارسى، تركى و مغولى جديت فراوانى مى‌طلبد. در قرون وسطى عالمان كم‌وبيش زبانهاى عربى و فارسى و تركى را مقايسه | اين كتاب يكى از فرهنگ‌نامه‌هاى ارزشمندى است كه حدود 70 سال بعد از فرهنگ [[محمود كاشغرى]] تألیف يافته است. تحقيقات كاشغرى مربوط به اوغوزهاى داخلى بوده و اما اين كتاب مربوط به اوغوزهاى بيرونى است. تنظيم به اين شكل و ماهيت، سوابق فرهنگ‌نويسى او را تأييد مى‌نمايد. جمع كلمات، ضرب‌المثل‌هاى عاميانه و مقايسه‌ى آنها در زبانهاى عربى، فارسى، تركى و مغولى جديت فراوانى مى‌طلبد. در قرون وسطى عالمان كم‌وبيش زبانهاى عربى و فارسى و تركى را مقايسه می‌كردند و امتياز [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] اينست كه زبان مغولى را هم اضافه نمود. | ||
ممكن است اين دانشمند گرانقدر فهميده باشد، كه زبان مغولى در اصل با زبانهاى تركى در يك گروه و سيستم، يعنى در گروه آلتاى قرار دارد. بايد اضافه كنيم كه برخلاف نظر برخى از نويسندگان كه مقايسه‌ى تاريخى زبان‌ها در علم زبان‌شناسى را به اروپاى غربى نسبت مى‌دهند، بايد مكان پيدايش اصول مقايسه‌ى تاريخى زبان‌ها را در دنياى شرق جستجو كرد و زمان آغاز آن را هم به زمان محمود كاشغرى و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نسبت داد. | ممكن است اين دانشمند گرانقدر فهميده باشد، كه زبان مغولى در اصل با زبانهاى تركى در يك گروه و سيستم، يعنى در گروه آلتاى قرار دارد. بايد اضافه كنيم كه برخلاف نظر برخى از نويسندگان كه مقايسه‌ى تاريخى زبان‌ها در علم زبان‌شناسى را به اروپاى غربى نسبت مى‌دهند، بايد مكان پيدايش اصول مقايسه‌ى تاريخى زبان‌ها را در دنياى شرق جستجو كرد و زمان آغاز آن را هم به زمان محمود كاشغرى و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نسبت داد. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
به‌طور كلى مى‌توان گفت اين كتاب از گنجينه‌هاى پرارزش براى لغت‌شناسان و اديبان فارسى و عربى است. در مقايسه با فرهنگ‌هاى مشابه همچون بلغه و مرقاه و السامى فى الاسامى و دستور الاخوان و قانون الادب اين كتاب از جهات مختلف برترى دارد. | به‌طور كلى مى‌توان گفت اين كتاب از گنجينه‌هاى پرارزش براى لغت‌شناسان و اديبان فارسى و عربى است. در مقايسه با فرهنگ‌هاى مشابه همچون بلغه و مرقاه و السامى فى الاسامى و دستور الاخوان و قانون الادب اين كتاب از جهات مختلف برترى دارد. | ||
نویسنده در ابتداى كتاب به تبيين جايگاه زبان عربى در بين زبانهاى ديگر پرداخته است. سپس با مدح ابوالمظفر اتسوز بن خوارزم پادشاه وقت، محتويات كتاب را به پنج بخش تقسيم مى‌كند، اسامى، افعال، حروف، صرف اسماء، و صرف افعال كه دو قسمت آخر آن در كتاب موجود نمى‌باشد. | |||
بخش اول كتاب در اسامى مشتمل بر 97 باب است كه از زمان و اوقات آن و آسمان و هر آنچه كه در آن است، شروع شده و به اسماء اشاره و موصولات ختم مى‌شود. | بخش اول كتاب در اسامى مشتمل بر 97 باب است كه از زمان و اوقات آن و آسمان و هر آنچه كه در آن است، شروع شده و به اسماء اشاره و موصولات ختم مى‌شود. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
در كتاب رموزات فراوانى به چشم مى‌خورد كه براى وضوح اين رموزات توضيحاتى ذكر مى‌شود: | در كتاب رموزات فراوانى به چشم مى‌خورد كه براى وضوح اين رموزات توضيحاتى ذكر مى‌شود: | ||
# ح، مؤلف اين رمز را بعد از كلمه جمع قرار داده تا اينكه به خواننده متذكر شود كه اين كلمه همان جمع كلمه پيشين مى‌باشد؛ مثلاًدهر، دهور ح كه دهور همان جمع دهر مى‌باشد. | |||
# م، علامت مترادف است كه قبل از كلمه‌ى مترادف ذكر شده است. برهه‌م منون‌م عصر كه دو واژه‌ى منون و عصر مترادف برهه مى‌باشد. | |||
# معا، علامت واژگانى است كه در تلفظ دو وجهى هستند. | |||
# ثلث بدون نقطه براى واژگانى كه سه وجهى تلفظ شده‌اند. | |||
# اعداد و شماره‌هايى كه در بين سطور ديده مى‌شود نيز نسخه بدلهاى كتاب مى‌باشد. | |||
كتاب داراى غلطهايى است كه در انتهاى كتاب صحيح آنها ذكر شده است. | كتاب داراى غلطهايى است كه در انتهاى كتاب صحيح آنها ذكر شده است. | ||
| خط ۷۰: | خط ۶۷: | ||
مقدمه و متن كتاب | مقدمه و متن كتاب | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: زبان و ادبیات عربی]] | |||