البيان في علوم القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ر(' به 'ر (') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس') |
||
| (۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR02957J1.jpg | |||
| عنوان =البیان في علوم القرآن | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[علاف، ادیب]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[نابلسی، محمد راتب]] ( | [[نابلسی، محمد راتب]] (مقدمه‌نويس) | ||
[[ارناووط، عبدالقادر]] (زير نظر) | [[ارناووط، عبدالقادر]] (زير نظر) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 69/5 /ع8ب9 | ||
| موضوع = | |||
قرآن - علوم قرآنی | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار الفارابي للمعارف ج: 1 | |||
| مکان نشر =دمشق - سوریه | |||
|موضوع | | سال نشر = 1420 ق یا 1999 م | ||
|ناشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02957AUTOMATIONCODE | |||
| | | چاپ =1 | ||
| | | تعداد جلد =2 | ||
| | | کتابخانۀ دیجیتال نور =02957 | ||
| | | کتابخوان همراه نور =02957 | ||
| | | کد پدیدآور = | ||
| | | پس از = | ||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''البيان في علوم القرآن''' تألیف اديب العلاّف می‌باشد | |||
كتاب پيرامون مباحث علوم قرآن نوشته شده كه مؤلف در آن بعضى از مسائل علوم قرآنى را به روش ساده و قابل فهم برای اكثر، بيان نموده است بعضى از موضوعات آن عبارتند از:اعجاز قرآن-نزول وحى-جمع قرآن- ناسخ و منسوخ-محكم و متشابه-مكى و مدنى-و قسم‌هاى قرآن | |||
گرچه مطالب كتاب خيلى عميق و علمى نيست و مؤلف پس از طرح موضوع شرح مختصرى پيرامون آن بيان كرده و از بيان نظرات مختلف پرهيز نموده است ولى بيان مطالب در قالبى ساده و قابل فهم، از اهداف مهم نویسنده به شمار مى‌رود. | |||
از مجموعۀ مطالب كتاب بدست مى‌آيد كه مؤلف مطالب را بصورت جزوه برای تدريس در دانشگاه‌ها آماده نموده و پس از آن (بدون در نظر گرفتن ترتيب خاصى برای آنها) همه را در يك جا جمع و در دو جلد چاپ نموده است. | |||
==ساختار== | |||
كتاب 2 جلد و داراى 41 فصل(جلد اول 21 و جلد دوم 20 فصل) مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح ذيل است | |||
==ساختار | |||
كتاب 2 جلد و داراى 41 فصل(جلد اول 21 و جلد دوم 20 فصل) | |||
مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح ذيل است | |||
جلد اول: | جلد اول: | ||
فصل اول:قرآن نورى است از طرف خداى رحمن:تعريف و محتواى قرآن | فصل اول:قرآن نورى است از طرف خداى رحمن: تعريف و محتواى قرآن - لغت قرآن-روش قرآن. | ||
لغت قرآن-روش قرآن. | |||
فصل دوم:اعجاز قرآن:وحى اول-فصاحت و بلاغت در قرآن-داستانهاى قرآن | فصل دوم:اعجاز قرآن:وحى اول-فصاحت و بلاغت در قرآن-داستانهاى قرآن | ||
فصل سوم:احاديث پيامبر (ص)پيرامون حقيقت قرآن | فصل سوم:احاديث پيامبر(ص)پيرامون حقيقت قرآن | ||
فصل چهارم:نزول وحى:عبادت پيامبر (ص)در غار حراء قبل از | فصل چهارم:نزول وحى:عبادت پيامبر(ص) در غار حراء قبل از بعثت، کیفیت نزول وحى در غار حراء-اولین وحى قرآنى-انقطاع وحى. | ||
فصل پنجم:کیفیت نزول وحى:-کیفیت نزول قرآن-اوضاع و احوال نزول وحى اوقات و اماكن و اسباب نزول وحى-اسباب نزول قرآن بصورت متفرق | |||
فصل | فصل ششم: ترتيب سوره‌ها و آيات: | ||
فصل هفتم:جمع قرآن در زمان پيامبر(ص):جمع قرآن و حفظ آن در سينه‌ها و کتاب‌ها، حفظ قرآن در سينۀ صحابه-قاريان و حافظان قرآن از صحابه | |||
فصل | فصل هشتم:جمع قرآن در زمان خلافت ابى‌بكر: فكر جمع‌آورى قرآن-نامگذارى به مصحف | ||
فصل نهم:جمع قرآن در زمان عثمان: فكر نسخه بردارى از مصاحف-آتش زدن مصاحف فرستادن مصاحف نوشته شده به نقاط مختلف كشورهاى اسلامى | |||
فصل نهم:جمع قرآن در زمان عثمان:فكر نسخه بردارى از مصاحف-آتش زدن مصاحف | |||
فرستادن مصاحف نوشته شده به نقاط مختلف كشورهاى اسلامى | |||
فصل دهم:سير تكاملى رسم الخط قرآن و چاپ آن:نقطه گذارى-چاپ قرآن | فصل دهم:سير تكاملى رسم الخط قرآن و چاپ آن:نقطه گذارى-چاپ قرآن | ||
فصل يازدهم:مكى و مدنى:راه شناسايى آيات مكى و مدنى | فصل يازدهم: مكى و مدنى:راه شناسايى آيات مكى و مدنى | ||
فصل دوازدهم: | فصل دوازدهم:اولین و آخرين آيه و سوره نازل شده | ||
فصل چهارم:سوره و آيه و كلمه و حرف(معنى آنها) | فصل چهارم:سوره و آيه و كلمه و حرف(معنى آنها) | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۶۷: | ||
فصل پنجم:قرائت قرآن | فصل پنجم:قرائت قرآن | ||
فصل ششم:الاحرف السبعه(حروف هفت گانه) | فصل ششم:الاحرف السبعه (حروف هفت گانه) | ||
فصل هفتم:ناسخ و منسوخ:تعريف آنها-اقسام نسخ-فرق بين | فصل هفتم:ناسخ و منسوخ: تعريف آنها-اقسام نسخ-فرق بين نسخ و بداء-نسخ حكم و تلاوت-از حد گذشتن (علماء) در ناسخ و منسوخ سوره‌ها و آيات طبق همين روش-اهتمام علماء به موضوع ناسخ و منسوخ | ||
نسخ و بداء-نسخ حكم و تلاوت-از حد گذشتن(علماء)در ناسخ و منسوخ | |||
سوره‌ها و آيات طبق همين روش-اهتمام علماء به موضوع ناسخ و منسوخ | |||
فصل هشتم:آيات قرآنى و احاديث نبوى پيرامون رحمت و معاملۀ نيكو | فصل هشتم:آيات قرآنى و احاديث نبوى پيرامون رحمت و معاملۀ نيكو | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۷۷: | ||
فصل دهم:كلمات غير عربى در قرآن:عدد كلمات معرّب(عربى شده) | فصل دهم:كلمات غير عربى در قرآن:عدد كلمات معرّب(عربى شده) | ||
فصل يازدهم:تلاوت و قرائت قرآن از نظر قرآن | فصل يازدهم: تلاوت و قرائت قرآن از نظر قرآن | ||
فصل دوازدهم:قسم در قرآن مقدمه‌اى پيرامون قسم‌هاى قرآن | فصل دوازدهم:قسم در قرآن مقدمه‌اى پيرامون قسم‌هاى قرآن | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۸۹: | ||
فصل شانزدهم:قسم‌هاى الهى به جملاتى همچون:لا اقسم و فلا اقسم | فصل شانزدهم:قسم‌هاى الهى به جملاتى همچون:لا اقسم و فلا اقسم | ||
فصل هفدهم:ذكر | فصل هفدهم:ذكر سوره‌هایى كه در آنها قسم وجود دارد | ||
فصل هيجدهم:ذكر آياتى كه در آنها قسم وجود دارد | فصل هيجدهم:ذكر آياتى كه در آنها قسم وجود دارد | ||
فصل نوزدهم:تعريف‌هاى قرآنى | فصل نوزدهم: تعريف‌هاى قرآنى | ||
فصل بيستم:برخى از مناسبت‌هاى تاريخ اسلام. | فصل بيستم:برخى از مناسبت‌هاى تاريخ اسلام. | ||
فصل سيزدهم:تعدد نزول و انواع آن:تعدد نزول با وحدت سبب | فصل سيزدهم: تعدد نزول و انواع آن: تعدد نزول با وحدت سبب تعدد نزول در مورد شخص واحد | ||
تعدد نزول در مورد شخص واحد | |||
مثال نزول سوره‌ها و آيات در سفر | فصل چهاردهم:کیفیت نزول قرآن از نظر زمان و مكان: مثال نزول سوره‌ها و آيات در شب مثال نزول سوره‌ها و آيات در سفر | ||
فصل پانزدهم:صلح حديبيه:آنچه كه در بيعت رضوان نازل شده | فصل پانزدهم:صلح حديبيه:آنچه كه در بيعت رضوان نازل شده | ||
فصل شانزدهم:موضوع غرانيق:آنچه كه پيرامون آن نازل شده-قصۀ غرانيق | فصل شانزدهم: موضوع غرانيق:آنچه كه پيرامون آن نازل شده-قصۀ غرانيق | ||
فصل هفدهم:حروف فواتح سوره‌ها:قرائت آنها- | فصل هفدهم:حروف فواتح سوره‌ها:قرائت آنها-سوره‌هایى كه داراى حروف مقطعه هستند-ترتيب و صيغه‌هاى حروف مقطعه | ||
حروف مقطعه هستند-ترتيب و صيغه‌هاى حروف مقطعه | |||
فصل هيجدهم:آياتى از قرآن كريم پيرامون خلق و تكوين انسان | فصل هيجدهم:آياتى از قرآن كريم پيرامون خلق و تكوين انسان | ||
فصل نوزدهم:احاديثى از پيامبر (ص)پيرامون فضائل قرآن | فصل نوزدهم:احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون فضائل قرآن | ||
فصل بيستم:سجده در قرآن:سوره‌ها و آياتى كه داراى سجده هستند | فصل بيستم:سجده در قرآن:سوره‌ها و آياتى كه داراى سجده هستند | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۱۷: | ||
فهرست موضوعات جلد دوم: | فهرست موضوعات جلد دوم: | ||
فصل اول:تفسير:معناى تفسير-انواع تفسير-تفسير به مأثور و تفسير به راى | فصل اول: تفسير: معناى تفسير-انواع تفسير-تفسير به مأثور و تفسير به راى مشهورترين تفاسير در اين دو موضوع-معرفى برخى از تفاسير بعضى از فرقه‌هاى اسلامى سير تطور تفسير-تفسير در عصر جديد | ||
فصل دوم:بعضى از اهداف قرآن: تدبر و تفكر در آيات قرآن | |||
فصل سوم: محكم و متشابه: معنى محكم و متشابه-روش در محكم و متشابه-معرفى بعضى از آيات محكم-حكم آيات متشابه تفسير متشابه از نظر علماء قبلى و بعد از آنها احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون محكم و متشابه | |||
فصل سوم:محكم و متشابه:معنى محكم و متشابه-روش | |||
در محكم و متشابه-معرفى بعضى از آيات محكم-حكم آيات متشابه | |||
تفسير متشابه از نظر علماء قبلى و بعد از آنها | |||
احاديثى از پيامبر (ص)پيرامون محكم و متشابه | |||
==ويژگى‌ها== | ==ويژگى‌ها== | ||
# در اكثر مباحث سعى دارد كه مخاطبين را به قرائت قرآن و ارتباط داشتن با آن و استفاده نمودن از محضر قرآن، تشويق نمايد | |||
# در مباحث اختلافى-نظرات مختلف را ذكر نمى‌كند و فقط اصل موضوع را توضيح مى‌دهد(مانند بحث نسخ) | |||
داشتن با آن و استفاده نمودن از محضر قرآن، تشويق نمايد | # با اينكه مذهب ايشان اهل تسنن است ولى در بعضى از مسائل با علماء اماميه هم عقيده است(مانند نسخ در تلاوت) | ||
# از مباحث قابل توجه اين كتاب بحث قسم است كه در جلد دوم از فصل دوازدهم تا بيستم حدود 80 صفحه بصورت مفصل دربارۀ آن بحث نموده است(انواع قسم-الفاظ قسم-جواب قسم و...) | |||
# جلد دوم-فصل اول:در اين فصل تفسير در عصر جديد را مورد بحث قرار داده تفسير در اين عصر را به 5 قسم تقسيم نموده سپس از شرح مختصرى، برای هر كدام مثالهاى را ذكر مى‌نمايد | |||
# جلد دوم-فصل هفتم-در اين فصل پس از تعريف نسخ و ذكر اقسام سه گانۀ آن، نسخ در حكم را فقط مى‌پذيرد و معتقد است كه نسخ در تلاوت و نسخ تلاوت و حكم، همان تعريف قرآن است | |||
اصل موضوع را توضيح مى‌دهد(مانند بحث نسخ) | # همين فصل-نيز عنوانى دارد به نام:از حد گذشتن علماء در ناسخ و منسوخ كه در آن توضيح مى‌دهند كه علماء سلف در بيان ناسخ و منسوخ چقدر زياده روى نموده‌اند | ||
# در جلد دوم-فصل نهم:در اين فصل آيات ناسخ و منسوخ را طبق نظر و ديدگاه خود مطرح نموده و آنها را توضيح مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌كند) | |||
# جلد دوم-فصل دهم:در اين فصل پيرامون كلمات غير عربى در قرآن بحث مى‌كند:كه آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد يا خير | |||
اماميه هم عقيده است(مانند نسخ در تلاوت) | |||
دوازدهم تا بيستم حدود 80 صفحه بصورت مفصل دربارۀ آن | |||
بحث نموده است(انواع قسم-الفاظ قسم-جواب قسم و...) | |||
تفسير در اين عصر را به 5 قسم تقسيم نموده سپس از شرح مختصرى، | |||
مثالهاى را ذكر مى‌نمايد | |||
سه گانۀ | |||
نسخ در تلاوت و نسخ تلاوت و | |||
كه در آن توضيح مى‌دهند كه علماء سلف در بيان ناسخ و منسوخ | |||
چقدر زياده روى نموده‌اند | |||
نظر و ديدگاه خود مطرح نموده و آنها را توضيح مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌كند) | |||
مى‌كند:كه آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد يا خير | |||
==اشكالات== | ==اشكالات== | ||
#مطالب كتاب سير منطقى ندارد و مطالب آن بصورت پراكنده مطرح شده است-به نظر مى‌رسد كه اصل مطالب بصورت جزوه درسى بوده آنگاه در كنار هم چيده شده و بصورت كتاب چاپ شده است. | |||
#در بعضى از موارد پس از ذكر عنوان-چند آيه را ذكر نموده بدون اينكه برای آن شرحى بدهد مانند ص38 ح 2 | |||
مطرح شده است-به نظر مى‌رسد كه اصل مطالب بصورت جزوه | #بعضى از مطالب كتاب(مخصوصاً جلد اول) از نظر علمى خيلى عميق نيست | ||
درسى بوده آنگاه در كنار هم چيده شده و بصورت كتاب چاپ شده است. | |||
اينكه | |||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||
كتاب دو جلد است كه متن آن عربى و جلد اول آن شامل 331 صفحه | كتاب دو جلد است كه متن آن عربى و جلد اول آن شامل 331 صفحه و جلد دوم آن شامل 295 صفحه و داراى مشخصات ذيل است | ||
و جلد دوم آن شامل 295 صفحه و داراى مشخصات ذيل است | |||
جلد اول: | جلد اول: | ||
# كاغذ چاپ:عالى. | |||
# نوع چاپ:كامپيوترى | |||
# جلد آن:شوميز | |||
# تاريخ انتشار:جلد اول سال 1420 هجرى قمرى | |||
#: جلد دوم:سال 1422 هجرى قمرى | |||
# نوبت چاپ:اول | |||
# انتشار:جلد دوم توسط: مطبعة الفارس(انتشارات الفار | |||
س) | |||
جلد دوم:سال 1422 هجرى قمرى | #:جلد اول توسط: مكتبة الفارابى (انتشارات فارابى) | ||
#داراى فهرست موضوعات كتاب | |||
#نویسنده:اديب علاف | |||
#كتاب:البيان في علوم القرآن | |||
جلد اول توسط:مكتبة الفارابى(انتشارات فارابى) | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۰
| البیان في علوم القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علاف، ادیب (نویسنده)
نابلسی، محمد راتب (مقدمه‌نويس) ارناووط، عبدالقادر (زير نظر) |
| ناشر | دار الفارابي للمعارف ج: 1 |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| سال نشر | 1420 ق یا 1999 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 69/5 /ع8ب9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
البيان في علوم القرآن تألیف اديب العلاّف می‌باشد كتاب پيرامون مباحث علوم قرآن نوشته شده كه مؤلف در آن بعضى از مسائل علوم قرآنى را به روش ساده و قابل فهم برای اكثر، بيان نموده است بعضى از موضوعات آن عبارتند از:اعجاز قرآن-نزول وحى-جمع قرآن- ناسخ و منسوخ-محكم و متشابه-مكى و مدنى-و قسم‌هاى قرآن
گرچه مطالب كتاب خيلى عميق و علمى نيست و مؤلف پس از طرح موضوع شرح مختصرى پيرامون آن بيان كرده و از بيان نظرات مختلف پرهيز نموده است ولى بيان مطالب در قالبى ساده و قابل فهم، از اهداف مهم نویسنده به شمار مى‌رود.
از مجموعۀ مطالب كتاب بدست مى‌آيد كه مؤلف مطالب را بصورت جزوه برای تدريس در دانشگاه‌ها آماده نموده و پس از آن (بدون در نظر گرفتن ترتيب خاصى برای آنها) همه را در يك جا جمع و در دو جلد چاپ نموده است.
ساختار
كتاب 2 جلد و داراى 41 فصل(جلد اول 21 و جلد دوم 20 فصل) مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح ذيل است
جلد اول:
فصل اول:قرآن نورى است از طرف خداى رحمن: تعريف و محتواى قرآن - لغت قرآن-روش قرآن.
فصل دوم:اعجاز قرآن:وحى اول-فصاحت و بلاغت در قرآن-داستانهاى قرآن
فصل سوم:احاديث پيامبر(ص)پيرامون حقيقت قرآن
فصل چهارم:نزول وحى:عبادت پيامبر(ص) در غار حراء قبل از بعثت، کیفیت نزول وحى در غار حراء-اولین وحى قرآنى-انقطاع وحى.
فصل پنجم:کیفیت نزول وحى:-کیفیت نزول قرآن-اوضاع و احوال نزول وحى اوقات و اماكن و اسباب نزول وحى-اسباب نزول قرآن بصورت متفرق
فصل ششم: ترتيب سوره‌ها و آيات:
فصل هفتم:جمع قرآن در زمان پيامبر(ص):جمع قرآن و حفظ آن در سينه‌ها و کتاب‌ها، حفظ قرآن در سينۀ صحابه-قاريان و حافظان قرآن از صحابه
فصل هشتم:جمع قرآن در زمان خلافت ابى‌بكر: فكر جمع‌آورى قرآن-نامگذارى به مصحف
فصل نهم:جمع قرآن در زمان عثمان: فكر نسخه بردارى از مصاحف-آتش زدن مصاحف فرستادن مصاحف نوشته شده به نقاط مختلف كشورهاى اسلامى
فصل دهم:سير تكاملى رسم الخط قرآن و چاپ آن:نقطه گذارى-چاپ قرآن
فصل يازدهم: مكى و مدنى:راه شناسايى آيات مكى و مدنى
فصل دوازدهم:اولین و آخرين آيه و سوره نازل شده
فصل چهارم:سوره و آيه و كلمه و حرف(معنى آنها)
فصل پنجم:قرائت قرآن
فصل ششم:الاحرف السبعه (حروف هفت گانه)
فصل هفتم:ناسخ و منسوخ: تعريف آنها-اقسام نسخ-فرق بين نسخ و بداء-نسخ حكم و تلاوت-از حد گذشتن (علماء) در ناسخ و منسوخ سوره‌ها و آيات طبق همين روش-اهتمام علماء به موضوع ناسخ و منسوخ
فصل هشتم:آيات قرآنى و احاديث نبوى پيرامون رحمت و معاملۀ نيكو
فصل نهم:آيات ناسخ و منسوخ
فصل دهم:كلمات غير عربى در قرآن:عدد كلمات معرّب(عربى شده)
فصل يازدهم: تلاوت و قرائت قرآن از نظر قرآن
فصل دوازدهم:قسم در قرآن مقدمه‌اى پيرامون قسم‌هاى قرآن
فصل سيزدهم:قسم الهى:جواب قسم-حالات جواب قسم-مقسم
فصل چهاردهم:انواع قسم(تنوع در قسم)-قسم‌هاى الهى به صيغه‌هاى مختلف
فصل پانزدهم:قسم به بنى بشر-الفاظ قسم به بنى بشر-پرهيز از قسم دروغ
فصل شانزدهم:قسم‌هاى الهى به جملاتى همچون:لا اقسم و فلا اقسم
فصل هفدهم:ذكر سوره‌هایى كه در آنها قسم وجود دارد
فصل هيجدهم:ذكر آياتى كه در آنها قسم وجود دارد
فصل نوزدهم: تعريف‌هاى قرآنى
فصل بيستم:برخى از مناسبت‌هاى تاريخ اسلام.
فصل سيزدهم: تعدد نزول و انواع آن: تعدد نزول با وحدت سبب تعدد نزول در مورد شخص واحد
فصل چهاردهم:کیفیت نزول قرآن از نظر زمان و مكان: مثال نزول سوره‌ها و آيات در شب مثال نزول سوره‌ها و آيات در سفر
فصل پانزدهم:صلح حديبيه:آنچه كه در بيعت رضوان نازل شده
فصل شانزدهم: موضوع غرانيق:آنچه كه پيرامون آن نازل شده-قصۀ غرانيق
فصل هفدهم:حروف فواتح سوره‌ها:قرائت آنها-سوره‌هایى كه داراى حروف مقطعه هستند-ترتيب و صيغه‌هاى حروف مقطعه
فصل هيجدهم:آياتى از قرآن كريم پيرامون خلق و تكوين انسان
فصل نوزدهم:احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون فضائل قرآن
فصل بيستم:سجده در قرآن:سوره‌ها و آياتى كه داراى سجده هستند
فصل بيست و يكم:بعضى از ايام مهم در تاريخ اسلام.
فهرست موضوعات جلد دوم:
فصل اول: تفسير: معناى تفسير-انواع تفسير-تفسير به مأثور و تفسير به راى مشهورترين تفاسير در اين دو موضوع-معرفى برخى از تفاسير بعضى از فرقه‌هاى اسلامى سير تطور تفسير-تفسير در عصر جديد
فصل دوم:بعضى از اهداف قرآن: تدبر و تفكر در آيات قرآن
فصل سوم: محكم و متشابه: معنى محكم و متشابه-روش در محكم و متشابه-معرفى بعضى از آيات محكم-حكم آيات متشابه تفسير متشابه از نظر علماء قبلى و بعد از آنها احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون محكم و متشابه
ويژگى‌ها
- در اكثر مباحث سعى دارد كه مخاطبين را به قرائت قرآن و ارتباط داشتن با آن و استفاده نمودن از محضر قرآن، تشويق نمايد
- در مباحث اختلافى-نظرات مختلف را ذكر نمى‌كند و فقط اصل موضوع را توضيح مى‌دهد(مانند بحث نسخ)
- با اينكه مذهب ايشان اهل تسنن است ولى در بعضى از مسائل با علماء اماميه هم عقيده است(مانند نسخ در تلاوت)
- از مباحث قابل توجه اين كتاب بحث قسم است كه در جلد دوم از فصل دوازدهم تا بيستم حدود 80 صفحه بصورت مفصل دربارۀ آن بحث نموده است(انواع قسم-الفاظ قسم-جواب قسم و...)
- جلد دوم-فصل اول:در اين فصل تفسير در عصر جديد را مورد بحث قرار داده تفسير در اين عصر را به 5 قسم تقسيم نموده سپس از شرح مختصرى، برای هر كدام مثالهاى را ذكر مى‌نمايد
- جلد دوم-فصل هفتم-در اين فصل پس از تعريف نسخ و ذكر اقسام سه گانۀ آن، نسخ در حكم را فقط مى‌پذيرد و معتقد است كه نسخ در تلاوت و نسخ تلاوت و حكم، همان تعريف قرآن است
- همين فصل-نيز عنوانى دارد به نام:از حد گذشتن علماء در ناسخ و منسوخ كه در آن توضيح مى‌دهند كه علماء سلف در بيان ناسخ و منسوخ چقدر زياده روى نموده‌اند
- در جلد دوم-فصل نهم:در اين فصل آيات ناسخ و منسوخ را طبق نظر و ديدگاه خود مطرح نموده و آنها را توضيح مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌كند)
- جلد دوم-فصل دهم:در اين فصل پيرامون كلمات غير عربى در قرآن بحث مى‌كند:كه آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد يا خير
اشكالات
- مطالب كتاب سير منطقى ندارد و مطالب آن بصورت پراكنده مطرح شده است-به نظر مى‌رسد كه اصل مطالب بصورت جزوه درسى بوده آنگاه در كنار هم چيده شده و بصورت كتاب چاپ شده است.
- در بعضى از موارد پس از ذكر عنوان-چند آيه را ذكر نموده بدون اينكه برای آن شرحى بدهد مانند ص38 ح 2
- بعضى از مطالب كتاب(مخصوصاً جلد اول) از نظر علمى خيلى عميق نيست
نسخه شناسى
كتاب دو جلد است كه متن آن عربى و جلد اول آن شامل 331 صفحه و جلد دوم آن شامل 295 صفحه و داراى مشخصات ذيل است
جلد اول:
- كاغذ چاپ:عالى.
- نوع چاپ:كامپيوترى
- جلد آن:شوميز
- تاريخ انتشار:جلد اول سال 1420 هجرى قمرى
- جلد دوم:سال 1422 هجرى قمرى
- نوبت چاپ:اول
- انتشار:جلد دوم توسط: مطبعة الفارس(انتشارات الفار
س)
- جلد اول توسط: مكتبة الفارابى (انتشارات فارابى)
- داراى فهرست موضوعات كتاب
- نویسنده:اديب علاف
- كتاب:البيان في علوم القرآن