دیوان رضی‌الدین آرتیمانی

دیوان رضی‌الدین آرتیمانی
پدیدآوران	آرتیمانی، رضی‌الدین (نویسنده) عبدالملکی تویسرکانی، آیت اله (خطاط)
ناشر	ايران - قم
مکان نشر	دار الفکر
سال نشر	1372ش.
چاپ	اول
موضوع	شعر فارسی- قرن 11ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏د‎‏9‎‏ ‎‏1372 / 6266 ‏PIR‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دیوان رضی‌الدین آرتیمانی، مشتمل بر مجموعه اشعار سید محمد رضی‌الدین آرتیمانی (متوفی 1037ق) است. ساقی‌نامه مشهور او سرشار از مفاهیم عرفانی است. متن این کتاب توسط محمد عطار مقابله و به خط زیبای عبدالملکی تویسرکانی تحریر شده است.

درباره تعداد اشعاری که از رضی برجای مانده، سخن متفاوت است. رضاقلی‌خان هدایت، اشعار او را یک‌هزار بیت نوشته. آذر نیز در آتشکده به همان مقدار تخمین زده است. اما مجموع ابیات میر رضی در چاپ آقای امامی 1553 بیت است که شامل ساقی‌نامه در 157 بیت، سوگندنامه 92 بیت هر دو به بحر متقارب، 94 غزل، ترجیع‌بندی 139 بیتی به بحر هزج مسدس اخرب، 5 قصیده، یک مثنوی 12 بیتی به بحر هزج به نام گوهر عشق، 102 رباعی و قطعات و غزلیات ناتمام و مفردات است‏.

اشعار آرتیمانی با ساقی‌نامه که سرشار از مفاهیم عرفانی است، آغاز شده است.

از کلام هرمان اته خاورشناس معروف آلمانی، چنین برمی‌آید که رضی‌الدین جزو شاعران مکتب وقوع بوده است. مکتبی که در ربع اول قرن دهم هجری به‌ وجود آمد و غرضش بیان کردن حالات عشقی و عاشقی از روی واقع و به نظم آوردن آنچه که در میان عاشق و معشوق به‌ وقوع می‌پیوندد، در قالب غزل بوده که در قرن نهم تبدیل به‌ صورت خشک و بی‌روحی شده بود؛ یعنی شعر ساده بی‌پیرایه و خالی از صنایع لفظی و اغراقات شاعرانه.‏

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. حبیبی، ابوالفضل؛ «گذری بر زندگی و اشعار رضی‌الدین آرتیمانی»، مطالعات شهریار پژوهی، اردیبهشت 1400، دوره هشتم، شماره 29، ص 137 تا 150.