خاستگاه فرهنگی نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''خاستگاه فرهنگی''' اثر محمدحسن نادم (معاصر)، پژوهشی پیرامون زمینه‌های پیدایش «نهج‌‎البلاغه» و خاستگاه فرهنگی آن در کشور عراق است.

پیرامون نهج‌البلاغه، دو شبهه مطرح شده است: نخست شبهاتی نسبت به گردآورنده آن، شریف رضی و تلاشی که او به انجام رسانده و دیگر، شبهاتی که ناظر به انتساب این اثر به امیرالمؤمنین(ع) است. به نظر نویسنده، شبهه دوم، اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که شبهه اول نسبت به گردآورنده در صورت اثبات، مقدمه شبهه دوم است. حاصل این شبهه که سوال اصلی این پژوهش می‌باشد، این است که نهج‌البلاغه از کلمات و سخنان امام علی(ع) فراهم نیامده است<ref>پیشگفتار، ص10- 11</ref>.

پژوهش حاضر، درصدد آن است که با تکیه براسناد و مدارک مهم و معتبر و دلایل و شواهد مناسب، اوضاع فرهنگی عراق را که بیشتر سخنان حضرت علی(ع) در آنجا ایراد شده، به عنوان زمینه‌های پیدایش نهج‌البلاغه و خاستگاه فرهنگی آن بررسی کند و موقعیت فرهنگی و تمدن عراق، پیشینه تاریخی و جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی آن و نیز نقش فرهنگی- مذهبی ادیان در عراق را مورد بحث و بررسی قرار دهد. افزون بر این، وضعیت کوفه پس از اسلام، انگیزه ورود مسلمانان به عراق، علل انتخاب کوفه، ساختار جمعیتی و عناصر تشکیل‌دهنده کوفه، طبقات اجتماعی آن و مسأله پیوستگی اقتصاد و فرهنگ در کوفه، بیداری کوفیان، حضور برگزیدگان صحابه و موالی در کوفه و جامعه‌شناسی کوفه، از دیگر مسایلی است که در این پژوهش، مورد تحقیق قرار گرفته است<ref>همان، ص13</ref>.

در دو فصل پایانی کتاب، اهداف فرهنگی حکومت امام علی(ع) و راز شکیبایی آن حضرت و پیامدهای آن و محور فعالیت‌های فرهنگی امام از جمله پیشگیری از تحریف و بدعت، احیای سیره و سنت، دعوت به تعقل و فطرت و توجه به مسایل جدید در حوزه‌های مختلف فرهنگی و دینی، تبیین شده است و آنگاه به مقایسه مباحث تعقلی نهج‌البلاغه و قرآن و بحث درباره وجود یگانگی خداوند و صفات الهی از منظر قرآن و نهج‌البلاغه، پرداخته شده است<ref>همان، ص13- 14</ref>.