این برگ‌های پیر: تفاوت میان نسخه‌ها

| تعداد جلد =1

فصل سوّم: در معرفت نفس است: انسان سه قسم است: يك قسم معانى غيبى است كه عقل و جان و دل عبارت از آن معانى است. دوّم تن آدمى است كه به فارسى كالبد و به عربى جسم گويند. سوّم نفس امارّه و لوامه و ملهه و مطئمنّه كه نتيجه خاک و آب و آتش و هواست.

فصل پنجم: در آفات نفس است: لازم است كه انسان به آفات نفس واقف باشد تا نفس پاكيزه شده و شايستگى همراهى دل را داشته باشد، حاصل رياضت نفس دو چيز است: آغازش مخالفت است و نهايتش موافقت.

فصل دهم: در بيان شرايط ذاكر و كيفيت ذكر است: ذاكر بايد خود را از تمامى خواسته‌هاى نفسانى فارغ كرده و فقط رضاى حق را طلب كند و علم به فرايض و شريعت داشته باشد. دل موقع ذكر گفتن عجايب بسيارى را مشاهده مى‌كند و چون مذكور بر دل مستولى مى‌شود، ديگر دل از ذكر خود بى‌خبر مى‌شود.

فصل بيستم: در زكات و صدقه و سخاوت است: زكات به معناى پاكى است، يكى از حكمت‌هاى بخشيدن مال پاك كردن تن از گناهان است. علامت جوانمردى آن است كه برتر چيز را از كمترين كسى دريغ ندارد و كمتر چيز را اگر در پيش برتر كس بنهد شرم ندارد.

فصل سى و سوّم: حسد: اصل حسد كراهت نعمت غير است، حاسد شريك ابليس است.

فصل چهل و هشتم: حسن ظن به خدا: امام ابوالقاسم حكيم مى‌گويد: هر كس به خداوند عزوجل گمان نيك برد، از تمامى عيب‌ها پاك مى‌گردد.

باب دوازدهم: محبتّ و صدق و توكّل: نهايت محبّت آنست كه محبّ هر كه را دوست دارد، به خاطر محبوب دوست دارد و هر كه دشمن دارد، به خاطر او دشمن مى‌دارد. توكّل آنست كه انسان كار خويش را به خداوند متعال بسپارد و شرط ايمان توكّل است.

باب پانزدهم: در بيان تخلّق به اخلاق الهى: بعضى از صفات را نمى‌توان بر غير از خداوند سبحان اطلاق كرد و به آن متخلّق شد؛ مانند الوهيت و وحدانيت و صمدانيت و امثال آن؛ ولى برخى از صفات را بنده مى‌تواند به آن متخلّق مى‌شود و چون سالك به نهايت مى‌رسد، جميع صفات در او جمع مى‌شود.

وى در اين كتاب ابن‌عربى را مُلحد دانسته و گمان مى‌كند كه وجوديان روزگار وى كه پيرو ابن‌عربى هستند، آراى سوفسطائيان، دهريان، و فيلسوفان را بهم آميخته‌اند. به نظر وى ابن‌عربى حق تعالى را عين مخلوقات دانسته واين چيزى نيست، جز الحاد. وى قول به وحدت وجود را باطل دانسته و چنين عقيده‌اى را عقيده دنيان مى‌داند. اين جماعت به نظر زين خوافى بدان سبب به وحدت وجود قائل‌اند كه آن را وسيله نفى حشر و نشر و نفى ثواب و عقاب قرار مى‌دهند. توضيح و تصريحى كه زين خوافى از وحدت وجود دارد، ناشى از تقيّد اوست به توحيد، كه همه را از او مى‌دانسته، امّا با «همه اوست» ستيز مى‌كرده است. از اين رو سواى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، بسيارى از معاصرانش را هم كه وجودى بوده‌اند، نكوهش مى‌كرده و حتّى اصحابش را به نكوهيدن وحدت وجوديان فرا مى‌خوانده است.

زين خوافى فلسفه ورزان يا به قول خودش معقوليان روزگارش را به سه دسته سوفسطايى، دهرى و فلسفى تقسيم كرده و هم آن‌ها را «نومُلحد» معرّفى مى‌كند كه قصدشان برانداختن قواعد شرع و اسلام است. وى تصريح مى‌كند كه معقوليان به خاطر سياست سلطنت شاهرخى و ارباب فقه به حيله و تزويز مذهب بوقلمونى‌شان را به صحيح اعتقادات صافى نهاد مى‌خورانند.