رساله نفس: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده)

باب اول، در بيان حد نفس و انواع قوايى كه در موجودات وجود دارد، است. [[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در اين باب، قواى نباتى را از قواى حيوانى و نفس فلكى را از نفس حيوانى، تفكيك نموده و وجه مشترك ميان آنها را طريقى براى شناخت نفس قرار داده است.

لزوم حضور محسوسات براى ادراك حسى و عدم لزوم حضور متخيلات براى ادراك خيالى، مطلبى است كه [[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در باب چهارم، بدان پرداخته است و براهين مختلفى را براى اين موضوع بيان نموده است.

شبهه‌اى كه به مناسبت موضوع اين باب، مطرح گرديده و جواب داده شده است، اين است كه حال كه نفس، موجودى مستقل از بدن است، چگونه وقتى جسم دچار مرضى مى‌شود، در ذهن نيز فراموشى به وجود آمده و از يادگيرى باز مى‌ماند؟ [[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، پاسخ مى‌دهد كه اين، به جهت گرايش دوگانه نفس است كه از سويى گرايش به جسم داشته و از سوى ديگر به ملكوت گرايش دارد و هر موقع يكى از گرايشات، اشتغال بيشترى براى نفس ايجاد كند، ناگزير از جنبه ديگر باز مى‌ماند؛ فراموشى نفس به هنگام بيمارى بدن از همين قبيل است، زيرا مرض، نفس را به خود مشغول مى‌كند و باعث نسيان و فراموشى در آن مى‌گردد.

[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، در باب دهم، استحاله تناسخ را مطرح نموده و توضيح داده كه نمى‌شود نفس، از يك بدنى به بدن ديگر منتقل گردد. اينكه تمام قواى نفس، آلت نفس واحدى هستند، مطالب باب يازدهم را به خود اختصاص داده است. اين مطلب، در مقابل نظريه افلاطون است كه هر يك از نفس انسانى، نفس نباتى و نفس حيوانى را متعلق به بخشى از بدن دانسته است، لكن [[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]] از قول فلاسفه نقل مى‌كند كه نفس مسلط بر بدن، يك جوهر است و قواى نفسانى همه، آلت آن جوهر مى‌باشند.