جواهر السلوك في أمر الخلفاء و الملوك: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابن ایاس، محمد بن احمد]] (نويسنده)

| کتابخانۀ دیجیتال نور =15046

'''جواهرالسلوك فى امرالخلفاء و الملوك''' تأليف [[ابن ایاس، محمد بن احمد|ابن اياس حنفى]] مورخ مصرى قرن نهم است. اين اثر خلاصه‌اى از تأليفات ديگر او و بويژه بدائع‌الزهور است با اين توضيح كه در آن مطالبى جديدى را نيز افزوده كه در كتاب مذكور نيامده است. همچنين برخى از تواريخ ذكر شده در تصنيفات قبلى را تصحيح كرده است. اين كتاب منبع مهمى براى محققين علوم انسانى است؛ چراكه مشتمل بر علم تاريخ، جغرافيا، فلسفه، فقه، حديث، ادب، طب، نجوم و... است.

او اخبار مصر و احوال آن و تواناييهاى آن و اسرار دفاعى و در مقابل اضطرابات و ضعف و قصور و كمبود سلاح در زمان سليم اول كه در زمان حكومتش ابن‌عثمان به تملك مصر طمع كرد را، به تفصيل آورده است.

[[مصطفی، محمد|محمد مصطفى]] در مقدمه مجلد پنجم [[بدائع الزهور في وقائع الدهور (چاپ جدید قاهره)|بدايع الزهور فى وقايع الدهور]] به نگارش نويسنده اشكال كرده است. او همچون ديگر مورخان قرن 9ق از اسلوب لغوى خاصى ميكرد و لغات ساده و آسان و نزدیک ‌تر به زبان مردم را به كار مى‌برد. غالباً به قواعد املا توجه نمى‌كرد و جمع و مفرد، مذكر و مؤنث و رفع و جر را به هم مى‌آميخت. با اينكه او قواعد درست املاء را مى‌دانست و در بيشتر مواضع كتاب به مقتضاى آن مى‌نوشت، در نقل اخبار، ظاهراً با سختگيرى، خبر را چنانكه شنيده بود، مى‌نوشت، نه چنانكه دستور زبان ايجاب مى‌كرد. اين شيوه، اثر او را از لحاظ زبان‌شناسى و مطالعه تحول زبان عربى حائز اهميت ساخته است.

با اين حال او در مقدمه مجلد اول (ص 8) آورده است كه ابن‌اياس به درستى آنچه مى‌نوشته، توجه داشته و امانت علمى را در نقل رخدادها و اخبار رعايت مى‌كرده و از درازگويى و اطناب پرهيز مى‌نموده است. [[ابن ایاس، محمد بن احمد|ابن‌اياس]] خود به اين نكته اشاره كرده است، مثلاً در باب ملك‌الظاهر بيبرس مى‌گويد كه اخبار مربوط به او بسيار است و چند مجلد مى‌شود؛ ولى غالب آنها ساختگى است و حقيقت ندارد و آنچه ما به دست آورده‌ايم، اخبار درستى است كه مورخان دانشمند از آن ياد كرده‌اند.