أسباب حدوث الحروف: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌س' به 'ابن س') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن سینا، حسین بن عبدالله' به 'ابن سینا، حسین بن عبدالله') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =أسباب حدوث الحروف القاهره | | عنوان‌های دیگر =أسباب حدوث الحروف القاهره | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJ 6321 /الف2الف5 | | کد کنگره =PJ 6321 /الف2الف5 | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
[[ | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، ابتدا به چگونگى تولید حروف پرداخته، سپس فصلى را به آناتومى اندام‌هاى صوتى اختصاص داده است. واژگانى که ابن سينا در این علم به کار برده، در ديگر آثار او ديده نمى‌شود و ممکن است برگردانى از اصطلاحات هندیان باشد، بنا بر این چنين به نظر مى‌رسد که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلى سينا]]، از روش هندیان در بحث حروف آگاهى داشته است. | ||
وى، رساله حاضر را در شش فصل، دسته‌بندى کرده است که عبارتند از: فصل اول، در سبب حدوث صوت<ref>ر.ک: متن کتاب، ص4</ref>. فصل دوم، در سبب حدوث حروف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=6&viewType=html ر.ک: همان، ص6]</ref>. فصل سوم، در تشريح حنجره و زبان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=8&viewType=html ر.ک: همان، ص8]</ref>. فصل چهارم، در اسباب جزئيه حرف حرف حروف عربى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11]</ref>. فصل پنجم، در حروف شبيه به حروف عربى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>. فصل ششم، در شنيده شدن حروفى که از حرکات غير نطقيه استماع مى‌شوند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=20&viewType=html ر.ک: همان، ص20]</ref>. | وى، رساله حاضر را در شش فصل، دسته‌بندى کرده است که عبارتند از: فصل اول، در سبب حدوث صوت<ref>ر.ک: متن کتاب، ص4</ref>. فصل دوم، در سبب حدوث حروف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=6&viewType=html ر.ک: همان، ص6]</ref>. فصل سوم، در تشريح حنجره و زبان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=8&viewType=html ر.ک: همان، ص8]</ref>. فصل چهارم، در اسباب جزئيه حرف حرف حروف عربى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11]</ref>. فصل پنجم، در حروف شبيه به حروف عربى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>. فصل ششم، در شنيده شدن حروفى که از حرکات غير نطقيه استماع مى‌شوند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=20&viewType=html ر.ک: همان، ص20]</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
حروفى که در زبان عربى نيستند، مثل حرف «چ» که در فارسی هست ولى در عربى نيست، لکن شباهت‌هایى به حروف عربى دارند، در فصل پنجم این رساله، تشريح گرديده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>. | حروفى که در زبان عربى نيستند، مثل حرف «چ» که در فارسی هست ولى در عربى نيست، لکن شباهت‌هایى به حروف عربى دارند، در فصل پنجم این رساله، تشريح گرديده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>. | ||
در آخرين و ششمین فصل رساله، حروفى که بدون استفاده از حرکات نطقيه، حاصل مى‌شوند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند. در این فصل، [[ | در آخرين و ششمین فصل رساله، حروفى که بدون استفاده از حرکات نطقيه، حاصل مى‌شوند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند. در این فصل، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، چگونگى به وجود آمدن حروفى مانند عين، حاء، خاء، هاء، قاف، غين، کاف، جيم و شين را توضيح مى‌دهد که با اخراج هوا از راه بينى به گونه‌اى خاص، این حروف حادث مى‌گردند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=20&viewType=html ر.ک: همان، صص20-22]</ref>. مؤلف، بعد از اتمام این فصل، مى‌گوید: امیدوارم همین مقدار مرا مقرب ساحت استاد بزرگوارم گردانيده باشد و با حمد الهى رساله را به پایان مى‌برد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1876?pageNumber=22&viewType=html ر.ک: همان، ص22]</ref>. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۰
| اسباب حدوث الحروف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | أسباب حدوث الحروف القاهره |
| ناشر | دار بيبليون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2005 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | الفبای عربی
الفبای فارسی زبان عربی - تلفظ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6321 /الف2الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اسباب حدوث الحروف، رساله‌ای پیرامون چگونگی پدید آمدن حرف‌های گفتار و وصف حروف زبان عربی است که ابن سينا آن را به زبان عربى تأليف نموده است. او علت و انگیزه این تأليف را پاسخ به درخواست شخصى به نام استاد ابومنصور محمد بن على بن عمر الخيام بيان نموده است که با توجه به نام عمر خيام نيشابورى و اختلاف دوران حيات وى با بو على سينا، معلوم مى‌شود این شخص، عمر خيام ديگرى است که تشابه اسمى با خيام نيشابورى، شاعر بلندآوازه ایرانى دارد.
ساختار
کتاب، داراى شش فصل است.
گزارش محتوا
شيخ الرئيس، ابتدا به چگونگى تولید حروف پرداخته، سپس فصلى را به آناتومى اندام‌هاى صوتى اختصاص داده است. واژگانى که ابن سينا در این علم به کار برده، در ديگر آثار او ديده نمى‌شود و ممکن است برگردانى از اصطلاحات هندیان باشد، بنا بر این چنين به نظر مى‌رسد که ابوعلى سينا، از روش هندیان در بحث حروف آگاهى داشته است.
وى، رساله حاضر را در شش فصل، دسته‌بندى کرده است که عبارتند از: فصل اول، در سبب حدوث صوت[۱]. فصل دوم، در سبب حدوث حروف[۲]. فصل سوم، در تشريح حنجره و زبان[۳]. فصل چهارم، در اسباب جزئيه حرف حرف حروف عربى[۴]. فصل پنجم، در حروف شبيه به حروف عربى[۵]. فصل ششم، در شنيده شدن حروفى که از حرکات غير نطقيه استماع مى‌شوند[۶].
در فصل اول، چگونگى ايجاد صدا را توضيح مى‌دهد که تموج هوا، از علل آن مى‌باشد و خود تموج هوا، داراى دو علت قرع و قلع مى‌باشد[۷]. در فصل دوم، سبب حدوث حروف بررسى گرديده است که در واقع حروف، به منزله هيئتى هستند برای صوت که بر آن عارض مى‌گردند تا صوتى از صوت ديگر تمیيز داده شود[۸].
حروف، بعضى به لحاظ اصوات، مفرد و بعضى مرکبند. حروف مفرده، عبارتند از: الباء، التاء، الجيم، الدال، الضاء، الطاء، القاف، الکاف، اللام، المیم و النون و ما بقى آنها حروف مرکب مى‌باشند.
در فصل سوم، اعضاى دخيل در اداى حروف که عبارتند از حنجره و زبان، مورد بررسى واقع گرديده‌اند. ابن سينا، مى‌گوید: حنجره، از سه غضروف ترکيب شده است که با تنگ يا گشاد شدن حنجره، حروف مختلفى از آن ايجاد مى‌گردند. زبان نيز به وسيله هشت عضله، حرکت مى‌کند که با حرکت آن نيز کلمات و حروف مختلفى از دهن خارج مى‌شوند[۹].
فصل چهارم، اسباب جزئيه تک تک حروف عربى را بررسى مى‌کند که اگر همزه؛ مثلاً بخواهد از دهن انسان خارج شود، چه عضلات و تحرکاتى در حنجره و زبان بايد انجام گردد و هوا چه مسيرى را با حالت خاصى طى کند تا یک چنين حرفى حاصل گردد[۱۰].
حروفى که در زبان عربى نيستند، مثل حرف «چ» که در فارسی هست ولى در عربى نيست، لکن شباهت‌هایى به حروف عربى دارند، در فصل پنجم این رساله، تشريح گرديده‌اند[۱۱].
در آخرين و ششمین فصل رساله، حروفى که بدون استفاده از حرکات نطقيه، حاصل مى‌شوند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند. در این فصل، شيخ الرئيس، چگونگى به وجود آمدن حروفى مانند عين، حاء، خاء، هاء، قاف، غين، کاف، جيم و شين را توضيح مى‌دهد که با اخراج هوا از راه بينى به گونه‌اى خاص، این حروف حادث مى‌گردند[۱۲]. مؤلف، بعد از اتمام این فصل، مى‌گوید: امیدوارم همین مقدار مرا مقرب ساحت استاد بزرگوارم گردانيده باشد و با حمد الهى رساله را به پایان مى‌برد[۱۳].
وضعيت کتاب
رساله، در انتها، داراى یک فهرست مطالب مى‌باشد.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب