أبوالحسن الششتري و فلسفته الصوفیة

أبوالحسن الششتري و فلسفته الصوفية
پدیدآوران	عدلوني ادريسي، محمد (نویسنده)
ناشر	دار الثقافة
مکان نشر	مغرب-دار البيضاء
سال نشر	2005م.
چاپ	يکم
شابک	‎9981-02-668-9
موضوع	ششتري، علي بن عبد الله، - 668ق. - نقد و تفسير تصوف - اندلس - تاريخ و نقد
زبان	عربی
کد کنگره	‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏4 / 280/987 BP

ابوالحسن الششتري و فلسفته الصوفیة تألیف محمد عدلونی ادریسی در موضوع بررسی اندیشه و تصوف فلسفی اندیشمند غرب اسلامی، ابوالحسن شوشتری

تصوف اسلامی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اندیشه اسلامی است، برخلاف دیگر حوزه‌های فکری مانند فقه، اصول فقه و زبان‌شناسی، حدیث، کلام و فلسفه که پژوهش‌های کاملی در آن زمینه‌ها انجام‌شده است، درزمینهٔ تصوف اسلامی این تحقیقات کامل نیست. این عدم‌کفایت تحقیقات درباره تصوف، مسائل آن، ویژگی‌های فلسفی و واقعیت‌های آن در اندیشه عربی اسلامی دیده می‌شود، واگر به تصوف در ناحیه غربی عالم اسلامی نگاه کنیم، این کمبود وجود دارد و لازم است که در این زمینه تحقیقات گسترده‌ای صورت پذیرد. با همه تلاش‌هایی که از سوی پژوهشگران اعم از مستشرق و غیر مستشرق دراین‌باره صورت پذیرفته، این تلاش‌ها کافی و کامل نیست، آثاری که ارائه گردیده، هنوز ناتمام مانده است. بسیاری از کتاب‌ها، شخصیت‌ها و مدارس صوفیه در مراکش و اندلس همچنان منتظر هستند تا گردوغبار فراموشی از آن‌ها کنار برود و سپس تحقیق و منتشر شوند. انجام چنین کاری زوایای درخشانی از تصوف در غرب اسلامی را که هنوز ناشناخته مانده، آشکار خواهد کرد.

البته تصوف فلسفی را نمی‌توان تصوف خالص دانست؛ زیرا با آن تفاوت دارد. روش تصوف فلسفی در تحقیق نظری روش «تأویل عرفانی» و «کشف صوفیانه» است که بر اساس ذوقی است که به پشتوانه عقل است و یا بر اساس عقلی است که به پشتوانه ذوقی است، به‌گونه‌ای که تصوف فلسفی یک عمل معرفتی است که در یک نگاه در میان همه ادراکات متحد شده است، معرفت حسی و معرفت عقلی و الهامات باطنی و هدف آن تبیین حقیقت الهی از طریق معانی موجود آن است، این تصوف فلسفی یک روش عقلی خاص است و نه یک رویکرد صرفاً عقلی که در آن تفکر مستقل از وجدان و عاطفه بوده باشد.

این جریان صوفیانه را گروهی از بزرگان صوفیه نمایندگی می‌کنند، رکابن عربیس و زابن سبعینس و شوشتری. برخلاف ابن عربی و ابن سبعین که آثار و تألیفات ایشان بسیار موردتوجه واقع‌شده، [[ششتری، علی بن عبدالله شوشتری]] باوجود جایگاه ممتازی که در تاریخ تصوف اسلامی به‌طورکلی و تاریخ تصوف در غرب اسلامی به‌خصوص دارد، اما روش فکری و آثارش تبیین نشده است و بیشتر آثار او در قفسه‌های کتابخانه‌های جهانی در نسخه‌های خطی باقی‌مانده‌اند و منتظر کسانی هستند که آن‌ها را بررسی نمایند و به صحنه حیات فکری وارد کنند.

به همین دلیل موضوع اصلی پژوهش خود را با محوریت بررسی صوفی مسلمان بزرگ و شاعر سراینده زَجَل (از انواع شعر) «ابوالحسن شوشتری» قراردادیم. زندگی‌نامه، شرایط سیاسی، اجتماعی و فکری عصر وی، تالیفات، فلسفه تصوف وی و مبحث وجود، معرفت و اخلاق در این تصوف مورد بررسی قرار گرفته است .

منابع مقاله

مقدمه کتاب