۱۱۸٬۶۷۴
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'عجل الله تعالى فرجه الشريف' به 'عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01471J1.jpg | |||
| عنوان =رجال الطوسي | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[قیومی اصفهانی، جواد]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[طوسی، محمد بن حسن]] ( | [[طوسی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 115 /ط9ر3 1373 | ||
| موضوع = | |||
علم الرجال - محدثان شیعه -جرح و تعدیل - طرق و مشیخه خیلی محدود | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1427 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01471AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =3 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01471 | |||
| کتابخوان همراه نور =01471 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''رجال الطوسي''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائفة، ابوجعفر، محمد بن حسن بن على طوسى]] (385 - 460 هجرى)، از بزرگترين علماى شيعه در قرن پنجم هجرى و بارزترين شاگرد [[شيخ مفيد]] مى‌باشد. | '''رجال الطوسي''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائفة، ابوجعفر، محمد بن حسن بن على طوسى]] (385 - 460 هجرى)، از بزرگترين علماى شيعه در قرن پنجم هجرى و بارزترين شاگرد [[شيخ مفيد]] مى‌باشد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۳۳: | ||
شكى نيست كه مهمترين راه دستيابى به احكام و دستورات الهى بعد از قرآن كريم سنت پيامبر و ائمه | شكى نيست كه مهمترين راه دستيابى به احكام و دستورات الهى بعد از قرآن كريم سنت پيامبر و ائمه صلوات‌الله‌عليهم اجمعين مى‌باشد كه عبارت است از هزاران روايتى كه در كتب متعدد روايى موجود است. | ||
اما استفاده از اين گنجينۀ پربها نيازمند طى مقدماتى است كه يكى از آنها اطمينان به وثاقت راويان حديث است که نوعا از این طریق نسبت به صدور روايت از معصوم عليه‌السلام اطمينان حاصل می‌شود. | اما استفاده از اين گنجينۀ پربها نيازمند طى مقدماتى است كه يكى از آنها اطمينان به وثاقت راويان حديث است که نوعا از این طریق نسبت به صدور روايت از معصوم عليه‌السلام اطمينان حاصل می‌شود. | ||
| خط ۶۲: | خط ۴۷: | ||
بخاطر شدت نياز به اين علم از همان دوران زندگى ائمه عليهم‌السلام توجه خاصى به اين علم شده، به طورى كه از همان زمان تأليفات در علم رجال آغاز شد. | بخاطر شدت نياز به اين علم از همان دوران زندگى ائمه عليهم‌السلام توجه خاصى به اين علم شده، به طورى كه از همان زمان تأليفات در علم رجال آغاز شد. | ||
اولين كتاب در زمان اميرالمؤمنين عليه‌السلام و توسط | اولين كتاب در زمان اميرالمؤمنين عليه‌السلام و توسط «عبيدالله بن ابى رافع» نگاشته شد و موضوع آن اسامى اصحاب اميرالمؤمنين عليه‌السلام بود كه در جنگها همراه آن حضرت بودند. | ||
پس از او نيز ديگران كتبى در اين موضوع نگاشتند كه متأسفانه هيچيك از آنها به دست ما نرسيده است. | پس از او نيز ديگران كتبى در اين موضوع نگاشتند كه متأسفانه هيچيك از آنها به دست ما نرسيده است. | ||
| خط ۷۵: | خط ۶۰: | ||
#اين كتاب از اصول پنج گانۀ اوليۀ رجال است و تمام كسانى كه پيرامون رجال مطلب نوشته‌اند ناگزير از رجوع به اين اصول مى‌باشند. | #اين كتاب از اصول پنج گانۀ اوليۀ رجال است و تمام كسانى كه پيرامون رجال مطلب نوشته‌اند ناگزير از رجوع به اين اصول مى‌باشند. | ||
#نويسندۀ كتاب حاضر، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است كه وسعت اطلاعات او و تخصص بالاى وى در رشته‌هاى مختلف علوم بر كسى پوشيده نيست.او كسى است كه در بيشتر رشته‌هاى علوم اسلامى كتاب نوشته و | #نويسندۀ كتاب حاضر، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است كه وسعت اطلاعات او و تخصص بالاى وى در رشته‌هاى مختلف علوم بر كسى پوشيده نيست.او كسى است كه در بيشتر رشته‌هاى علوم اسلامى كتاب نوشته و کتاب‌هاى او مرجعى كاملا مطمئن براى محققین در طول هزار سال بوده و هست. | ||
#:[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مؤلف دو كتاب از كتب اربعۀ شيعه است. | #:[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مؤلف دو كتاب از كتب اربعۀ شيعه است. | ||
#تاريخ تأليف اين كتاب با توجه به ارجاعات شيخ به فهرست در اين كتاب، در اواخر عمر شيخ بوده و اين ويژگى مهمى براى يك اثر است كه در اوج دوران علمى يك مؤلف نوشته شده باشد. | #تاريخ تأليف اين كتاب با توجه به ارجاعات شيخ به فهرست در اين كتاب، در اواخر عمر شيخ بوده و اين ويژگى مهمى براى يك اثر است كه در اوج دوران علمى يك مؤلف نوشته شده باشد. | ||
#شيخ مطالب اين كتاب را از منابع متعدد و اصول فراوانى كه در اختيار داشته | #شيخ مطالب اين كتاب را از منابع متعدد و اصول فراوانى كه در اختيار داشته جمع‌آورى نموده و پس از او منابع مذكور از بين رفته و تنها راه دستيابى ما به مطالبشان همين اصول رجال است. | ||
== انگيزۀ نگارش == | == انگيزۀ نگارش == | ||
كتاب حاضر، تنها قصد | كتاب حاضر، تنها قصد جمع‌آورى و شمارش اصحاب معصومين عليهم‌السلام را دارد.به همين جهت اشاره‌اى به مدح و ذم افراد ندارد مگر در مواردى كه براى رفع شبهه و مانند آن تذكر داده است. | ||
[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در مقدمۀ كتاب انگيزه و داعى خويش را بر نوشتن اين كتاب چنين بيان نموده كه: | [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در مقدمۀ كتاب انگيزه و داعى خويش را بر نوشتن اين كتاب چنين بيان نموده كه: | ||
«چون شيخ فاضل چندين بار از من خواسته كتابى مشتمل بر اسامى راويان از پيامبر | «چون شيخ فاضل چندين بار از من خواسته كتابى مشتمل بر اسامى راويان از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله و ائمۀ بعد از او و كسانى كه از آنها مستقيما روايت نكرده‌اند تهيه كنم، بخاطر اجابت خواستۀ او كتاب حاضر را نوشتم و براى سهولت هر چه بيشتر در بازيابى مطالب كتاب، آن را بر اساس حروف الفباء مرتب كردم...» | ||
اختلافى واقع شده در اينكه «شيخ فاضل» كيست؟ | اختلافى واقع شده در اينكه «شيخ فاضل» كيست؟ | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۸۸: | ||
#كتاب «فهرست شيخ» با هدف شمارش مصنفين شيعه است و در ضمن، طريق مؤلف به هر كتاب هم ذكر شده است.بنا بر اين در اكثر موارد ذكر نام يك شخص در اين كتاب دال بر شيعه بودن اوست؛ گرچه امامى و اثنا عشرى بودن او ثابت نمى‌شود و ممكن است واقفى يا زيدى يا...باشد. | #كتاب «فهرست شيخ» با هدف شمارش مصنفين شيعه است و در ضمن، طريق مؤلف به هر كتاب هم ذكر شده است.بنا بر اين در اكثر موارد ذكر نام يك شخص در اين كتاب دال بر شيعه بودن اوست؛ گرچه امامى و اثنا عشرى بودن او ثابت نمى‌شود و ممكن است واقفى يا زيدى يا...باشد. | ||
#:اما كتاب رجال براى | #:اما كتاب رجال براى جمع‌آورى نام اصحاب معصومين عليهم‌السلام تهيه شده و هيچگونه توجهى به مذهب افراد ندارد، لذا كسانى چون معاويه و عمرو بن عاص نيز در شمار اصحاب پيامبر ذكر شده‌اند. | ||
#در كتاب فهرست تنها | #در كتاب فهرست تنها شیعیان ى كه داراى تأليف بوده‌اند را مى‌توان يافت و روات فاقد كتاب توسط شيخ به شمارش در نيامده‌اند. | ||
#:در صورتى كه رجال نظر به راوى بودن دارد (چه مؤلف كتابى باشد چه نباشد) و به همين جهت نام كسانى از اصحاب معصومين عليهم‌السلام كه روايتى از معصوم نقل نكرده‌اند در اين كتاب ذكر نشده است. | #:در صورتى كه رجال نظر به راوى بودن دارد (چه مؤلف كتابى باشد چه نباشد) و به همين جهت نام كسانى از اصحاب معصومين عليهم‌السلام كه روايتى از معصوم نقل نكرده‌اند در اين كتاب ذكر نشده است. | ||
#با توجه به اين نكات «فهرست» شامل نام مصنفين شيعه است و «رجال» شامل نام اصحاب معصومين كه روايتى از آنها نقل كرده باشند. | #با توجه به اين نكات «فهرست» شامل نام مصنفين شيعه است و «رجال» شامل نام اصحاب معصومين كه روايتى از آنها نقل كرده باشند. | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۰۲: | ||
رجال [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] بر اساس طبقات روات از زمان پيامبر | رجال [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] بر اساس طبقات روات از زمان پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله تا امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف مرتب شده و پس از آن، بابى به عنوان كسانی كه از هيچ معصومى مستقيما روايت نقل نكرده‌اند آمده و شامل افراد متأخر از زمان ائمه و كسانى است كه هم عصر ائمه بوده‌اند اما روايتى از آن بزرگواران نقل نكرده‌اند. | ||
هر يك از معصومين عنوانى مستقل است كه ذيل آن به تعداد حروف الفباء ابوابى گشوده شده و هر حرف يك باب مستقل است؛ اما در ترتيب اسماء تنها حروف اول آنها رعايت شده و در بيشتر ابواب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شاخص‌ترين افراد آن باب را اولين نام قرار داده است (البته اين كليت ندارد و در بعضى موارد خلاف آن هم ديده مى‌شود). | هر يك از معصومين عنوانى مستقل است كه ذيل آن به تعداد حروف الفباء ابوابى گشوده شده و هر حرف يك باب مستقل است؛ اما در ترتيب اسماء تنها حروف اول آنها رعايت شده و در بيشتر ابواب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شاخص‌ترين افراد آن باب را اولين نام قرار داده است (البته اين كليت ندارد و در بعضى موارد خلاف آن هم ديده مى‌شود). | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۱۷: | ||
خصوصيت ديگر اين كتاب آن است كه كمتر توجهى به مذهب يا جرح و تعديل افراد شده و در اكثر موارد تنها نام افراد ذكر شده و هيچ توضيح اضافه‌اى براى آنها نيامده است.البته از امام كاظم عليه‌السلام به بعد اين سرى نكات بيشتر ذكر شده است. | خصوصيت ديگر اين كتاب آن است كه كمتر توجهى به مذهب يا جرح و تعديل افراد شده و در اكثر موارد تنها نام افراد ذكر شده و هيچ توضيح اضافه‌اى براى آنها نيامده است.البته از امام كاظم عليه‌السلام به بعد اين سرى نكات بيشتر ذكر شده است. | ||
نكته‌اى ديگر كه در اينجا تذكر آن لازم است آنكه مقصود از اصحاب يك امام در اين كتاب كسانى هستند كه از آن امام روايت نقل كرده باشند نه صرف ديدار و ملاقات امام؛ بنا بر اين | نكته‌اى ديگر كه در اينجا تذكر آن لازم است آنكه مقصود از اصحاب يك امام در اين كتاب كسانى هستند كه از آن امام روايت نقل كرده باشند نه صرف ديدار و ملاقات امام؛ بنا بر اين مثلاً[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ابن ابى عمير را از اصحاب امام رضا عليه‌السلام مى‌داند با اينكه او امام كاظم عليه‌السلام را هم درك كرده اما از او روايتى ندارد. | ||
== نسخه‌هاى خطى == | == نسخه‌هاى خطى == | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۲۶: | ||
البته يك نسخۀ غير معتبر نيز در دست است كه چندين عنوان از نسخه‌هاى ديگر بيشتر دارد و اغلاط و اشتباهاتى در آن به چشم مى‌خورد و در بعضى چاپها از اين نسخه استفاده شده است. | البته يك نسخۀ غير معتبر نيز در دست است كه چندين عنوان از نسخه‌هاى ديگر بيشتر دارد و اغلاط و اشتباهاتى در آن به چشم مى‌خورد و در بعضى چاپها از اين نسخه استفاده شده است. | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
[ | {{وابسته‌ها}} | ||
[[باب من لم يرو عنهم(ع) من رجال الشيخ الطوسي والجواب علی ما نقض عليه]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:حدیث]] | [[رده:حدیث]] | ||
[[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | [[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | ||