المعجم المفصل في علم العروض و القافية و فنون الشعر

المعجم المفصل في علم العروض و القافية و فنون الشعر
پدیدآوران	یعقوب، امیل (نويسنده)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1411ق - 1991م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	زبان عربی - فن شعر - شعر عربی - قافیه - عروض عربی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ی‎‏7‎‏م‎‏6 2194 ‏PJA‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، المعجم (ابهام زدایی) را ببینید.

المعجم المفصل في علم العروض و القافية و فنون الشعر، نوشته امیل بدیع یعقوب(1950م) در دانش عروض، قافیه و فنون شعر است.

مصنف بر آن است که این دانش یکباره به دست عالم بزرگ عرب -خلیل بن احمد- ساخته شده است اما، آن نیز همچون دیگر دانش‌های عربی تکامل نیافته و روزآمد نشده است. از این ‌رو، شکل اصطلاحات این دانش به سان همان روزهای آغازین مانده است. همچنین، متعلم علی‌رغم کوچک‌بودن این دانش نسبت به دیگر علوم زبان عربی، با اصطلاحات زیادی در آن رو‌به‌رو است. بنابراین، مصنف کوشیده است -بدون اینکه از جوهرۀ عروض کاسته شود- از شمار اصطلاحات این دانش بکاهد. او به این نکته گوشزد می‌کند که هرچند برخی از این اصطلاحات دیگر به کار نمی‌آیند، هنوز در کتاب‌های عروضی جای دارند تا جایی که انگیزه‌ای برای ریشخند دانشجویان این علم شده‌اند؛ مثلا واژه‌های أثرم، أثلم، أخرم، أقصم و أجم همگی به یک معنی‌اند، اما همچنان در نوشته‌های عروضی به چشم می‌خورند. برخی از دانشمندان معاصر به سختی این دانش پی‌برده‌اند و اینکه آموختن آن چه دشوار است. آنان پیشنهادهایی برای آسان‌سازیش داده‌اند اما مصنف می‌گوید که هنوز به نتیجۀ رضایت‌بخشی نرسیده‌اند. مصنف پیشنهاد می‌دهد که هرچند نتوانیم جوهرۀ این دانش را ساده کنیم، می‌توانیم دستی بر آن کشیده و بهره‌برداریش را آسان‌تر سازیم.‏

وی در این راه، معجمی را فراهم آورده و اصطلاح‌های عروضی را در آن به ترتیب الفبایی و با شرح و تفصیل سامان داده است. او برای مختصرسازی، برخی را به برخی دیگر -با شرح و یا بدون شرح- حواله داده و یا در پاورقی‌ها گنجانده است. بدیع یعقوب می‌گوید که با همه تلاش مجدانه‌ای که در این راه انجام داده، از آوردن و شرح برخی اصطلاح‌‌ها غفلت ورزیده است و در پایان، بر این باور است که جویندۀ این دانش هرچقدر هم برای آموختنش وقت بگذارد، به پایانش نخواهد رسید.‏

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب