۹٬۴۵۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - 'ى هاى' به 'یهای') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[فومنی، عبدالفتاح]] ( | [[فومنی، عبدالفتاح]] (نویسنده) | ||
[[ستوده، منوچهر]] (محقق) | [[ستوده، منوچهر]] (محقق) | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
بنياد فرهنگ | بنياد فرهنگ ایران | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1349 ش | | سال نشر = 1349 ش | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11525 | |||
| کتابخوان همراه نور =11525 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاریخ گیلان'''، اثر [[فومنی، عبدالفتاح|ملا عبدالفتاح فومنى]] درباره تاريخ محلى ایران (تاریخ گیلان) میباشد که با تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده در یک جلد به زبان فارسی ارائه شده است. | |||
'''تاریخ گیلان'''، اثر [[فومنی، عبدالفتاح|ملا عبدالفتاح فومنى]] درباره تاريخ محلى | |||
== ارزش كتاب == | == ارزش كتاب == | ||
نویسنده تاريخ گيلان با اين كه با حكم شاه عباس صفوى، مأمور تنقيح محاسبات چهارده ساله گيلان بيهپس شده و در اين زمينه دقت و امعان نظر داشته است، اهل قلم و نویسنده خوبى نيست. عبارات كتاب سلاست و روانى ندارد و گاهى معنى صحيح و اصلى جملهها، زير عبارات پيچيده و نارسا پوشيده و پنهان مىماند. عبدالفتاح مردى گوشهنشين بود و پارهاى از سوانح و اتفاقات عجيب گيلان، او را وادار به نوشتن اين كتاب كرد. از مردى گوشهنشين كه بعدا گرفتاریهای ادارى و ديوانى نيز پيدا كرده است، بيش از اين توقع داشتن، از انصاف دور است. | |||
==ساختار== | |||
کتاب با مقدمه مصحح و مؤلف آغاز و مطالب در دو فصل تنظیم و ارائه شده است. | |||
== گزارش محتوا == | |||
مؤلف، در مقدمه كتاب خود چنين نوشته است: «در اين پنجاه سال كه مملكت معموره دار المرز به تصرف سلاطين اسحاقيه درآمده، فترات و انقلابات و هجوم و ازدحام عوام مثل فتور غريب شاه مشاهده نشده بود. اين فقير بىبضاعت را كه به گوشه دهقانى به عزلت و انقطاع به سر مىبرد، به خاطر فاتر خطور نمود كه قضيه مذكوره را به نوعى كه سانح شده بود، تأليف نمايد.» بعد متوجه مىشود كه ساير وقايع گيلان نيز ضبط و ثبتى ندارد. شمهاى از حالات ملوك و سلاطين مازندران و گسكر و آستارا و لنگركنان را در عصر تسلط صفويه نيز بر كتاب مىافزايد و كتاب حاضر را گردآورى مىكند. اگر كسى بتواند، نثر ناهموار و سست كتاب را تحمل كند، مطالب تاريخى كتاب خواندنى است و نكات تازهاى در آن پيدا مىشود. | |||
در یک نگاه گذرا مطالب کتاب در دو فصل عبارتند از: | |||
فصل اول - در حالات ادبار و انكسار دولت مظفر سلطان مرحوم والى گيلان بيهپس رشت و انقراض دولت سلاطين اسحاقيه كه از آن زمان الى الآن مدت ممتد يك صد و چهل و دو سال مصروف شده است. | فصل اول - در حالات ادبار و انكسار دولت مظفر سلطان مرحوم والى گيلان بيهپس رشت و انقراض دولت سلاطين اسحاقيه كه از آن زمان الى الآن مدت ممتد يك صد و چهل و دو سال مصروف شده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۳: | ||
فصل دوم- در احوال جلاى مغفورى خان احمدخان حاكم و والى ولايت بيه پيش لاهيجان و ابتلاى پسران شاه جمشيدخان و به قتل رسيدن امير سياوش خان حاكم گسكر و عصيان امير حمزه خان طالش - حاكم آستارا - و به قتل آمدن او در ولايت شيروان و استيصال ملوك مازندران و تصرف نمودن سلاطين صفويه در ممالك گيلان و مازندران و غير آن. | فصل دوم- در احوال جلاى مغفورى خان احمدخان حاكم و والى ولايت بيه پيش لاهيجان و ابتلاى پسران شاه جمشيدخان و به قتل رسيدن امير سياوش خان حاكم گسكر و عصيان امير حمزه خان طالش - حاكم آستارا - و به قتل آمدن او در ولايت شيروان و استيصال ملوك مازندران و تصرف نمودن سلاطين صفويه در ممالك گيلان و مازندران و غير آن. | ||
تاريخ گيلان، فرهنگى از اصطلاحات حسابدارى است، صدها اصطلاح حسابدارى دوران صفويان، در اين كتاب آمده است كه امروز از نظر آشنايى با تشكيلات حسابدارى آن زمان و نحوه وصول و خرج كردن ماليات و عوايد دولتى به كار اهل تتبع خواهد آمد. چون خود عبدالفتاح نویسنده و بازرس حساب بوده، هر يك از اين اصطلاحات را بسيار به جا و دقيق به كار برده است. پارهاى از آنها را در كتاب به ترتيب حروف الفبا ياد شده است. | |||
تاريخ گيلان، فرهنگى از اصطلاحات حسابدارى است، صدها اصطلاح حسابدارى دوران صفويان، در اين كتاب آمده است كه امروز از نظر آشنايى با تشكيلات حسابدارى آن زمان و نحوه وصول و خرج كردن ماليات و عوايد دولتى به كار اهل تتبع خواهد آمد. چون خود عبدالفتاح | |||
مصطلحات ادارى و ديوانى نيز در اين كتاب فراوان است، مصطلحات ديوانى تاريخ گيلان به اندازه لغات حسابدارى نيست. براى گردآورى اين نوع مصطلحات از اين كتاب مىتوان، استفاده كرد. بعضى از آنها به ترتيب حروف الفبا گنجانده شده است. | مصطلحات ادارى و ديوانى نيز در اين كتاب فراوان است، مصطلحات ديوانى تاريخ گيلان به اندازه لغات حسابدارى نيست. براى گردآورى اين نوع مصطلحات از اين كتاب مىتوان، استفاده كرد. بعضى از آنها به ترتيب حروف الفبا گنجانده شده است. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۲: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
در انتهاى كتاب، موارد اختلاف متن كتاب حاضر با نسخه تاريخ گيلان [[فومنی، عبدالفتاح|عبدالفتاح فومنى]] متعلق به كتابخانه ملى ملك به شماره 4167، تصحيحات - تعليقات - استدراكات، همچنين فهرست نامهاى كسان و جايها و خاندانها، منابع تاريخ و جغرافياى | در انتهاى كتاب، موارد اختلاف متن كتاب حاضر با نسخه تاريخ گيلان [[فومنی، عبدالفتاح|عبدالفتاح فومنى]] متعلق به كتابخانه ملى ملك به شماره 4167، تصحيحات - تعليقات - استدراكات، همچنين فهرست نامهاى كسان و جايها و خاندانها، منابع تاريخ و جغرافياى ایران ذكر شده است. | ||
كتاب حاضر، به كوشش [[ستوده، منوچهر|منوچهرستوده]] در سلسله بنياد فرهنگ | كتاب حاضر، به كوشش [[ستوده، منوچهر|منوچهرستوده]] در سلسله بنياد فرهنگ ایران قرار گرفت. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۲: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[كتاب گیلان]] | [[كتاب گیلان]] | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۳: | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||