۹٬۴۵۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - 'معرفى اجمالى' به '') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10306J1.jpg | |||
| عنوان =تاریخ دولة آل سلجوق | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[مراد، یحیی]] (مصحح) | |||
| | |||
| | |||
[[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد]] ( | [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =DSR 809 /ع8ت2 1383 | ||
| موضوع = | |||
ایران - تاریخ - سلجوقیان، 429 - 590ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
|موضوع | | سال نشر = 1425 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10306AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =978-2-7451-4494-4 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10306 | |||
| کتابخوان همراه نور =10306 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''تاريخ دوله آل سلجوق''' تأليف [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدين محمد بن محمد بن حامد اصفهانى]]، كتابى است به زبان عربى پيرامون تاريخ حكومت سلجوقيان در ایران. | |||
اين اثر سهبار تحرير شده و اتفاقا سهبار هم متن عربى آن طبع و نشر گرديده است. تحرير اولى كتاب اثر قلم انوشروان بن خالد بن محمد كاشانى وزير معروف سلطان محمود و سلطان مسعود سلجوقى و خليفه عباسى المسترشد باللّه، در آغاز قرن 6ق است كه در دستگاه دين و دولت محترم زيسته و به زيروبم كارها آگاهى داشته است. نوشته انوشروان رسالونهاى بوده است كه به تعبير هند و شاه نخجوانى، با نام «نفثه المصدور في فتور زمان الصدور و صدور زمان الفتور» به فارسی در شرح احوال وزراى دوره سلجوقى تأليف گرديده كه هم از نظر تاريخى و هم از جهت ادبى مورد اهميت قرار گرفته و در اهميت تاريخى آن همين قدر بس است كه نجمالدين ابوالرجاء قمى بر آن ذيل نوشته است.<ref>همان</ref> | |||
اين اثر سهبار تحرير شده و اتفاقا سهبار هم متن عربى آن طبع و نشر گرديده است. تحرير اولى كتاب اثر قلم انوشروان بن خالد بن محمد كاشانى وزير معروف سلطان محمود و سلطان مسعود سلجوقى و خليفه عباسى المسترشد باللّه، در آغاز قرن 6ق است كه در دستگاه دين و دولت محترم زيسته و به زيروبم كارها آگاهى داشته است. نوشته انوشروان | |||
چون اصل «نقثه المصدور» اكنون در دست نيست نمىتوان در ارزش ادبى آن زياد مبالغه كرد. ولى آنچه مسلم است طورى تحرير شده بوده كه كاتبان و مترسلان از آن مايه مىگرفتهاند.<ref>همان، صدوازده</ref> | چون اصل «نقثه المصدور» اكنون در دست نيست نمىتوان در ارزش ادبى آن زياد مبالغه كرد. ولى آنچه مسلم است طورى تحرير شده بوده كه كاتبان و مترسلان از آن مايه مىگرفتهاند.<ref>همان، صدوازده</ref> | ||
| خط ۵۳: | خط ۳۸: | ||
در دو طبع اخير كتاب بندارى، نام آن «تاريخ حكومت سلجوقيان» ذكر شده، در صورتىكه بنابر نقل «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، «قاموس الاعلام» و «معجم المؤلفين» نام كتاب بندارى «زبده النصره و نخبه العصره» مىباشد. | در دو طبع اخير كتاب بندارى، نام آن «تاريخ حكومت سلجوقيان» ذكر شده، در صورتىكه بنابر نقل «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، «قاموس الاعلام» و «معجم المؤلفين» نام كتاب بندارى «زبده النصره و نخبه العصره» مىباشد. | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از دكتر يحيى مراد و نویسنده آغاز و مطالب نه بر اساس سالشمار و روزشمار، كه بر اساس وقايع مهمى كه در هر دوران اتفاق افتاده، از جمله عزل و نصبهاى مهم، تنظيم شده است. | |||
كتاب با دو مقدمه از دكتر يحيى مراد و | |||
==گزارش محتوا== | |||
در مقدمه اول، كه بسيار مفصل بوده و تقريبا نيمى از حجم كتاب را به خود اختصاص داده، نگاهى به تاريخ تركان سلجوقى و برخورد آنان با خوارزميان، تاتار و مغولان، شده است.<ref>مقدمه دكتر يحيى مراد، ص3-179</ref> | در مقدمه اول، كه بسيار مفصل بوده و تقريبا نيمى از حجم كتاب را به خود اختصاص داده، نگاهى به تاريخ تركان سلجوقى و برخورد آنان با خوارزميان، تاتار و مغولان، شده است.<ref>مقدمه دكتر يحيى مراد، ص3-179</ref> | ||
در مقدمه | در مقدمه نویسنده، به عنوان و تاريخ نگارش كتاب، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص183</ref> | ||
انوشروان و عماد هر دو ديوانى بودهاند و به قول بيهقى، آنچه نوشتهاند يا از معاينه آنان است و يا از سماع درست از مردى ثقه. بنابرين وقايع و | انوشروان و عماد هر دو ديوانى بودهاند و به قول بيهقى، آنچه نوشتهاند يا از معاينه آنان است و يا از سماع درست از مردى ثقه. بنابرين وقايع و حكايتهایى كه در «زبده النصره» ذكر گرديده، براى دريافت وضع سياسى و اجتماعى دوره سلجوقيان مصدرى بسيار با ارزش است.<ref>بندارى اصفهانى، محمد بن محمد، صنوزده</ref> | ||
اختلاف ملكشاه و | اختلاف ملكشاه و نظامالملک كه حتى «جعفرك» دلقك در حضور شاه اعمال و رفتار خواجه را مسخره مىكرده و فرزند خواجه ابومنصور او را مىكشد و خود نيز بر سر اين جسارت كشته مىشود، از مطالبى است كه درين كتاب ديده مىشود.<ref>همان</ref> | ||
كشور سلجوقيان، تا روزگار سلطان محمد بن ملكشاه يكپارچه است و قدرت حكومت مركزى بر اقطار پهناور كشور حكمفرماست. با مرگ محمد و به سلطنت رسيدن فرزند كودك او محمود كه منجر به نبرد با عمويش سلطان سنجر مىشود، كشور تجزيه مىگردد و خزانه خالى مىماند. از يك طرف اسماعيليان آتش فتنه روشن مىكنند و از طرف ديگر، اتابكان و امراء هرچندگاه شاهزادهاى را با خود همراه مىنمايند و بر سلطان وقت شورش مىكنند. كار خودكامگى امراء به آنجا كشيده مىشود كه خليفه و بغداد را نيز محاصره مىكنند.<ref>همان</ref> | كشور سلجوقيان، تا روزگار سلطان محمد بن ملكشاه يكپارچه است و قدرت حكومت مركزى بر اقطار پهناور كشور حكمفرماست. با مرگ محمد و به سلطنت رسيدن فرزند كودك او محمود كه منجر به نبرد با عمويش سلطان سنجر مىشود، كشور تجزيه مىگردد و خزانه خالى مىماند. از يك طرف اسماعيليان آتش فتنه روشن مىكنند و از طرف ديگر، اتابكان و امراء هرچندگاه شاهزادهاى را با خود همراه مىنمايند و بر سلطان وقت شورش مىكنند. كار خودكامگى امراء به آنجا كشيده مىشود كه خليفه و بغداد را نيز محاصره مىكنند.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۳: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين كتاب نخست در 889م توسط هوتسما در ليدن منتشر شد. سپس در 336ق918/م، با عنوان «تاريخ دوله آل سلجوق«، بدون هيچگونه مقدمه در قاهره به چاپ رسيد. در 974م، محمد عزاوى با حمايت مالى «بنياد فرهنگ ایران «دوباره آن را در قاهره منتشر كرد و مقدمهاى كوتاه و مفيد بر آن افزود. وى نام اصلى كتاب را كه «زبده النصره و نخبه العصره «بود، به كتاب باز گرداند. سرانجام در 356ش، محمدحسین جليلى در همان مؤسسه آن را به فارسی ترجمه كرد؛ ولى ترجمه روى هم رفته نازيبا و گاه مغلوط است.<ref>بجنوردى، سيد كاظم و همكاران، ص580</ref> | |||
اين كتاب نخست در 889م توسط هوتسما در ليدن منتشر شد. سپس در 336ق918/م، با عنوان «تاريخ دوله آل سلجوق«، بدون هيچگونه مقدمه در قاهره به چاپ رسيد. در 974م، محمد عزاوى با حمايت مالى «بنياد فرهنگ | |||
بندارى بسيار كوشيده است كه از يك سو، سجعها و موازنههاى پرپيچ و تاب عماد را كه موجب نامفهوم شدن تاريخ مىگردد، از كتاب بزدايد و به همين منظور، علاوه بر روانسازى بسيارى از عبارات، انبوهى رساله، خطبه و شعر را كه ارزش ادبى آنها بر جنبه تاريخى مىچربيد، حذف كرده است. از سوى ديگر، وى كوشيده است در اين كار اغراق نورزد و تا جايى كه ممكن است، مايه اصلى نثر عمادالدين را حفظ كند و خوانندگان زمان خود را كه به اين گونه نثر ميل تمام داشتند، خشنود سازد.<ref>همان</ref> | بندارى بسيار كوشيده است كه از يك سو، سجعها و موازنههاى پرپيچ و تاب عماد را كه موجب نامفهوم شدن تاريخ مىگردد، از كتاب بزدايد و به همين منظور، علاوه بر روانسازى بسيارى از عبارات، انبوهى رساله، خطبه و شعر را كه ارزش ادبى آنها بر جنبه تاريخى مىچربيد، حذف كرده است. از سوى ديگر، وى كوشيده است در اين كار اغراق نورزد و تا جايى كه ممكن است، مايه اصلى نثر عمادالدين را حفظ كند و خوانندگان زمان خود را كه به اين گونه نثر ميل تمام داشتند، خشنود سازد.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۹۱: | خط ۷۰: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
1- مقدمه و متن كتاب. | 1- مقدمه و متن كتاب. | ||
2- بندارى اصفهانى، محمد بن محمد «تاريخ سلسله سلجوقى زبده النصره و نخبه العصره»، ترجمه محمدحسین جليلى، انتشارات بنياد فرهنگ | 2- بندارى اصفهانى، محمد بن محمد «تاريخ سلسله سلجوقى زبده النصره و نخبه العصره»، ترجمه محمدحسین جليلى، انتشارات بنياد فرهنگ ایران. | ||
3- بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج12، ص580، [[آذرتاش آذرنوش]]. | 3- بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج12، ص580، [[آذرتاش آذرنوش]]. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[تاریخ سلسله سلجوقی: زبدة النصره و نخبة العصره]] | [[تاریخ سلسله سلجوقی: زبدة النصره و نخبة العصره]] | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||