۹٬۴۵۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - '[[[[' به '[[') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =نصوص من التراث الفلسفي في حدود الأشياء و رسومها | | عنوانهای دیگر =نصوص من التراث الفلسفي في حدود الأشياء و رسومها | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[اعسم، | [[اعسم، عبدالامیر]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01808 | ||
| کتابخوان همراه نور =01808 | | کتابخوان همراه نور =01808 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المصطلح الفلسفي عند العرب'''، نوشته [[اعسم، عبدالامیر|عبدالامیر اعسم]]، کتابی است به زبان عربی و با موضوع فلسفه اسلامی. نویسنده در این اثر به هدف دستیابی به اصطلاحنامه فلسفی اسلامی [و به تعبیر او فلسفه عربی]، ابتدا به توضیح مختصری درباره کتابهای حدود فیلسوفان اسلامی پرداخته و سپس آنها را تحقیق و متنشان را ذکر کرده است. او معتقد است تلاشهایی که تاکنون در راستای نوشتن اصطلاحنامه فلسفی انجام شده، ناقصند؛ زیرا زبان اصیل فلسفه اسلامی را از دل آثار فیلسوفان بزرگ آن بیرون نکشیدهاند و بیشتر با مراجعه مستقیم به جرجانی، به نوشتن مصطلحنامه فلسفی دست زدهاند. | |||
'''المصطلح الفلسفي عند العرب'''، نوشته [[اعسم، | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، دارای تصدیر، مقدمهای در بیان تاریخ مصطلح فلسفی نزد عرب در چهار شماره (تعریف کتابهای حدود و رسوم، آمدی و کتابش «المبين»، توضیح درباره نسخ خطی استفاده شده در این کتاب و رموز و علامات)، تحقیق نصوص کتابها در 5 شماره و ملحقات نصوص تحقیق شده، است. | کتاب، دارای تصدیر، مقدمهای در بیان تاریخ مصطلح فلسفی نزد عرب در چهار شماره (تعریف کتابهای حدود و رسوم، آمدی و کتابش «المبين»، توضیح درباره نسخ خطی استفاده شده در این کتاب و رموز و علامات)، تحقیق نصوص کتابها در 5 شماره و ملحقات نصوص تحقیق شده، است. | ||
نویسنده، منابع عربی و لاتین را در دو بخش جداگانه ذکر کرده است. برخی از منابع عربی این اثر عبارتند از: مختصر كتاب الوجوه في اللغة، اسحاق بن موسی آسی؛ المعجم الفلسفي، ابراهیم | نویسنده، منابع عربی و لاتین را در دو بخش جداگانه ذکر کرده است. برخی از منابع عربی این اثر عبارتند از: مختصر كتاب الوجوه في اللغة، اسحاق بن موسی آسی؛ المعجم الفلسفي، [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]]؛ [[العبر: تاریخ ابن خلدون|التاريخ، ابن خلدون]]؛ [[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]؛ [[تفسير مابعدالطبيعة]]، [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]]؛ [[تهافت التهافت]]، [[الإشارات و التنبيهات]] و [[تسع رسائل في الحكمة و الطبيعيات|تسع رسائل في الحكمة و الطبیعیات]] و چندین کتاب دیگر از [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]؛ طبیعیات و منطق [[ارسطو]] به تحقیق دکتر عبدالرحمن بدوی؛ تاريخ الأدب العربي، [[بروکلمان، کارل|کارل بروکلمان]] و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/428 ر.ک: فهرست منابع و مآخذ، ص428-443]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۷: | ||
نویسنده، ضمن بیان اهمیت پرداختن به این مسئله، اکتفا به آنچه در میراث فلسفی اروپایی در این ارتباط بیان شده را ناکافی میشمارد. او یادآور میشود که در سالهای اخیر، عدهای تلاشهایی در راستای فرهنگنگاری فلسفی (Philosophical Lexicography) و ایجاد یک لغتنامه فلسفی برای محققان داشتهاند، اما گویا دغدغه پرداختن به ریشه ظهور اصطلاحات فلسفی و نحوه توسعه آن را نداشتهاند و ما این امر را در تلاشهای آنان نمیبینیم. به نظر دکتر عبدالامیر اعسم، عدم جمع و تحقیق نوشتههای فلاسفه در حدود و رسوم در یک جلد واحد مجزا به هدف کشف تطور اصطلاحات فلسفی از نقطه شروع و نحوه گسترشش باعث شده که اصطلاحنامههای فلسفیای که میبینیم در مقایسه با میراث فرهنگ عربی [اسلامی] غیر کامل و غیر دقیق باشند. به نظر وی، این آثار، بر نصوص متأخر جرجانی اعتماد کامل کردهاند و در بهترین حالت به «رسالة الحدود» بوعلی بازگشت میکنند و ازاینرو وی در این کتاب، برای دستیابی به اصطلاح این معنی خاص (مصطلحات فلسفی)، به معانی اروپایی این واژه در فلسفه جدید، مراجعه میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان]</ref>. | نویسنده، ضمن بیان اهمیت پرداختن به این مسئله، اکتفا به آنچه در میراث فلسفی اروپایی در این ارتباط بیان شده را ناکافی میشمارد. او یادآور میشود که در سالهای اخیر، عدهای تلاشهایی در راستای فرهنگنگاری فلسفی (Philosophical Lexicography) و ایجاد یک لغتنامه فلسفی برای محققان داشتهاند، اما گویا دغدغه پرداختن به ریشه ظهور اصطلاحات فلسفی و نحوه توسعه آن را نداشتهاند و ما این امر را در تلاشهای آنان نمیبینیم. به نظر دکتر عبدالامیر اعسم، عدم جمع و تحقیق نوشتههای فلاسفه در حدود و رسوم در یک جلد واحد مجزا به هدف کشف تطور اصطلاحات فلسفی از نقطه شروع و نحوه گسترشش باعث شده که اصطلاحنامههای فلسفیای که میبینیم در مقایسه با میراث فرهنگ عربی [اسلامی] غیر کامل و غیر دقیق باشند. به نظر وی، این آثار، بر نصوص متأخر جرجانی اعتماد کامل کردهاند و در بهترین حالت به «رسالة الحدود» بوعلی بازگشت میکنند و ازاینرو وی در این کتاب، برای دستیابی به اصطلاح این معنی خاص (مصطلحات فلسفی)، به معانی اروپایی این واژه در فلسفه جدید، مراجعه میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان]</ref>. | ||
واژهنامههای یوسف کرم و همکارانش، دکتر جمیل | واژهنامههای یوسف کرم و همکارانش، دکتر [[جمیل صلیبا]]، [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] و همکارانش و همچنین یوسف خیاط (هرچند فرهنگ لغت او صرفا فلسفی نیست) بااینکه از سبک دایرةالمعارفی استفاده میکنند، ولی در حقیقت دستاورد حقیقیای در راستای آموزش مصطلح فلسفی نزد عرب و بیان دستاوردهای فلاسفه در این زمینه، ندارند. شاید به همین جهت است که مؤسسه تعریب (بنیاد عربیسازی) بر ضرورت تاریخی انجام چنین کاری تأکید دارد؛ یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی (مقصود، نگاشتهشده به زبان عربی است)<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان، ص7-8]</ref>. | ||
نویسنده، قصدش از نگارش این کتاب را امر سابق الذکر، یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی و قرار دادن این امر در دسترس پژوهشگران در مجامع علمی عربی و دانشگاهها و... به هدف بهرهگیری برای شناخت مصطلحات فلسفی نزد عرب، اعلام میکند. البته او خاطرنشان میسازد که مدعی این نیست که این تحقیق تمام سؤالات در این زمینه را پاسخ میدهد، اما روش لازم برای دستیابی به مصطلحات فلسفی را نشان داده است. به نظر او، روش صحیح این است که مصطلحات فلسفی را با آثار [[جابر بن حیان]] و کندی و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و توحیدی و [[غزالی، محمد بن محمد|غزّالی]] و [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]] و... مستندسازی کنیم تا به زمان جرجانی برسیم؛ نه اینکه مانند دیگرانی که در این زمینه اثری نگاشتهاند مستقیما به شریف جرجانی مراجعه کنیم. توصیه نویسنده این است که فیلسوفان عرب، زبان اصیل خود را دارند که طی پنج قرن در تمدن عرب شکوفا شده است. ما محتاجیم که آن را مطالعه کنیم و با تحقیق در متون اصلی آن، این زبان را بیرون بکشیم تا بهمثابه راهنمایی برای بیان روشهای تعبیر فلسفی در دست پژوهشگران دوستدار فلسفه و آموزندگان آن قرار بگیرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>. | نویسنده، قصدش از نگارش این کتاب را امر سابق الذکر، یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی و قرار دادن این امر در دسترس پژوهشگران در مجامع علمی عربی و دانشگاهها و... به هدف بهرهگیری برای شناخت مصطلحات فلسفی نزد عرب، اعلام میکند. البته او خاطرنشان میسازد که مدعی این نیست که این تحقیق تمام سؤالات در این زمینه را پاسخ میدهد، اما روش لازم برای دستیابی به مصطلحات فلسفی را نشان داده است. به نظر او، روش صحیح این است که مصطلحات فلسفی را با آثار [[جابر بن حیان]] و کندی و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و توحیدی و [[غزالی، محمد بن محمد|غزّالی]] و [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]] و... مستندسازی کنیم تا به زمان جرجانی برسیم؛ نه اینکه مانند دیگرانی که در این زمینه اثری نگاشتهاند مستقیما به شریف جرجانی مراجعه کنیم. توصیه نویسنده این است که فیلسوفان عرب، زبان اصیل خود را دارند که طی پنج قرن در تمدن عرب شکوفا شده است. ما محتاجیم که آن را مطالعه کنیم و با تحقیق در متون اصلی آن، این زبان را بیرون بکشیم تا بهمثابه راهنمایی برای بیان روشهای تعبیر فلسفی در دست پژوهشگران دوستدار فلسفه و آموزندگان آن قرار بگیرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>. | ||
نویسنده، در ادامه برای عملی کردن شیوهای که پیشنهاد داده، الحدود [[جابر بن حیان]] و الحدود و الرسوم کندی و الحدود الفلسفية [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و [[الحدود (ابن سینا)|الحدود]] [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و الحدود [[غزالی، احمد بن محمد|غزالی]] را به شکل مختصر تبیین و معرفی کرده و شرح میدهد. وی | نویسنده، در ادامه برای عملی کردن شیوهای که پیشنهاد داده، الحدود [[جابر بن حیان]] و الحدود و الرسوم کندی و الحدود الفلسفية [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و [[الحدود (ابن سینا)|الحدود]] [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و الحدود [[غزالی، احمد بن محمد|غزالی]] را به شکل مختصر تبیین و معرفی کرده و شرح میدهد. وی مجموعهاین آثار را «رسائل الحدود و الرسوم» مینامد و سپس بهعنوان ملحقات آن، به شرح و توضیح کتاب «[[المبين في إصطلاحات الحكماء و المتكلمين|المبين في شرح ألفاظ الحكماء و المتكلمين]]» [[آمدی، علی بن محمد|آمدی]] میپردازد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/154 ر.ک: متن کتاب، ص154]</ref>. | ||
او مینویسد: من علاقهمند شدم این کتابها را به شیوه جامع مربوط با تاریخ هر متن و نسخه آن و چاپش و آنچه درباره آن نوشته شده، تبیین کنم. سپس خود را مجبور به تجزیه و تحلیل این متون دیدم تا بتوانم به توضیح ارزش علمی در اتحاد این متون و انتشار آنها بپردازم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/13 ر.ک: تمهید عام، ص13]</ref>. | او مینویسد: من علاقهمند شدم این کتابها را به شیوه جامع مربوط با تاریخ هر متن و نسخه آن و چاپش و آنچه درباره آن نوشته شده، تبیین کنم. سپس خود را مجبور به تجزیه و تحلیل این متون دیدم تا بتوانم به توضیح ارزش علمی در اتحاد این متون و انتشار آنها بپردازم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/13 ر.ک: تمهید عام، ص13]</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
ه = حاشیه نسخه خطی؛ | ه = حاشیه نسخه خطی؛ | ||
صح = تصحیحات نویسنده نسخه خطی؛ | صح = تصحیحات نویسنده نسخه خطی؛ | ||
+ = افزایش در | + = افزایش در دستنوشته و نسخه چاپی؛ | ||
- = کاهش در نسخه خطی و چاپی؛ | - = کاهش در نسخه خطی و چاپی؛ | ||
؟ = خرابی، اشتباه، پاکشده، پارهشده، در | ؟ = خرابی، اشتباه، پاکشده، پارهشده، در دستنوشته؛ | ||
.... = قطع متن؛ | .... = قطع متن؛ | ||
[ ] = شمارههای | [ ] = شمارههای دستنوشته(ص) در متون رسائل و شمارههای کتابهای (ق) و(س) در کتاب المبين آمدی؛ | ||
< > = افزایش از جانب محقق یا با استناد به یکی از | < > = افزایش از جانب محقق یا با استناد به یکی از دستنوشتههای رمزگذاریشده در حاشیه؛ | ||
[[= اضافات نویسندهها که حذف آن پیشنهاد شده؛ | [[= اضافات نویسندهها که حذف آن پیشنهاد شده؛ | ||
() = شمارههای تحقیقات بر حواشی و تعلیقات بر متون از نویسنده؛ | () = شمارههای تحقیقات بر حواشی و تعلیقات بر متون از نویسنده؛ | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۰: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[المعجم الفلسفي بالألفاظ العربية و الفرنسية و الإنكليزية و اللاتينية]] | [[المعجم الفلسفي بالألفاظ العربية و الفرنسية و الإنكليزية و اللاتينية]] | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۹: | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | [[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | ||