۹٬۴۵۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00166J1.jpg | |||
| عنوان =الرسائل التسع | |||
| | | عنوان‌های دیگر =جواباب المسائل العزيّة، المسائل العزية، الرسالة العزيّة، العزيّة | ||
| پدیدآوران = | |||
[[حلی، جعفر بن حسن]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[استادی، رضا]] (محقق) | [[استادی، رضا]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 182 /م3ر5 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 7ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1413 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00166AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00166 | |||
| کتابخوان همراه نور =00166 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المسائل العزيّة''' يكى از كتب گرانقدر به يادگار مانده از [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] «قده» مى‌باشد اين كتاب كه به سبک فقه استدلالى و مقارنه‌اى تأليف شده است شامل 10 مسأله بوده است كه 9 مسأله از آن باقى مانده است و به تعبير [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]](مخرومة الآخر) مى‌باشد. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/15 262). | |||
اين مسائل به صورت مستقل و در موضوعاتى از كتاب‌هاى طهارت، صلاة، قرض، نكاح تأليف شده است. | اين مسائل به صورت مستقل و در موضوعاتى از كتاب‌هاى طهارت، صلاة، قرض، نكاح تأليف شده است. | ||
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام [[الرسائل التسع]] منتشر شده است. | این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام [[الرسائل التسع]] منتشر شده است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۳۲: | ||
[[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب را به درخواست امير ابوالمظفر عز‌الدين عبدالعزيز بن جعفر بن | [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب را به درخواست امير ابوالمظفر عز‌الدين عبدالعزيز بن جعفر بن حسین نيشابورى (م 672 ق) تأليف نموده است. | ||
وى كه مردى فاضل و از عامّه بوده است و به علويين علاقۀ زيادى داشته است، سؤالاتى را در مسائلى كه مورد اختلاف مذاهب شيعه و سنى بوده است مطرح نموده است كه [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] به | وى كه مردى فاضل و از عامّه بوده است و به علويين علاقۀ زيادى داشته است، سؤالاتى را در مسائلى كه مورد اختلاف مذاهب شيعه و سنى بوده است مطرح نموده است كه [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] به سبک فقه خلافى و مقارنه‌اى به آن پاسخ داده است. | ||
==ارزش و اعتبار== | ==ارزش و اعتبار== | ||
به دليل همين | به دليل همين سبک نگارش، وى كمتر به اقوال فقهاى شيعه اشاره نموده است و جز در چند مورد نظير [[شيخ صدوق]]، [[شيخ مفيد]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] به نظريات آنان متعرض نشده و از طرفى نظريات علماى عامه همچون [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و تابعين او، حسن بصرى، [[طبری، محمد بن جریر|ابن جرير طبرى]] و جبائى را مطرح نموده است. | ||
زندگى‌نامۀ مختصر و مفيد [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] كه توسط محقق ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] نوشته شده و در مقدمۀ كتاب آورده شده همراه با فهارست ارزشمندى همچون فهرست مصادر تحقيق، آيات قرآن كريم، احاديث شريفه، اشعار، كتب و اعلام در متن كتاب و موضوعات به چاپ موجود ارزش و اعتبار خاصى بخشيده است. | زندگى‌نامۀ مختصر و مفيد [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] كه توسط محقق ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] نوشته شده و در مقدمۀ كتاب آورده شده همراه با فهارست ارزشمندى همچون فهرست مصادر تحقيق، آيات قرآن كريم، احاديث شريفه، اشعار، كتب و اعلام در متن كتاب و موضوعات به چاپ موجود ارزش و اعتبار خاصى بخشيده است. | ||
| خط ۶۰: | خط ۴۶: | ||
با توجه به اين كه عبدالعزيز بن جعفر نيشابورى (م 672 ق) پس از فتح بغداد در سال 663ق به آنجا رفته است و سپس توسط | با توجه به اين كه عبدالعزيز بن جعفر نيشابورى (م 672 ق) پس از فتح بغداد در سال 663ق به آنجا رفته است و سپس توسط علاء‌الدين عطا ملك جوينى و برادرش شمس‌الدين محمد جوينى وزير هلاكوخان حكومت بصره و نواحى آن به وى سپرده شده است (كتاب احوال و آثار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]]، صفحۀ 164 به نقل از كتاب مجمع الآداب ج /1 208، تأليف ابن الفواطى). | ||
و همين طور با توجه به سال وفات وى (672 ق)، احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 663ق تا 670ق تأليف شده است. | و همين طور با توجه به سال وفات وى (672 ق)، احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 663ق تا 670ق تأليف شده است. | ||
| خط ۷۴: | خط ۶۰: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به 4 نسخه اشاره نموده است كه عبارتند از: | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به 4 نسخه اشاره نموده است كه عبارتند از: | ||
#نسخۀ | #نسخۀ سيد جعفر بن باقر بن على بحرالعلوم، صاحب البرهان. | ||
#نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء. | #نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء. | ||
#نسخه‌اى به خط شيخ سليمان بن بحرانى كه در سال 995ق در نجف اشرف نوشته شده و متعلّق به ميرزا عبدالله تفريشى تهرانى خطاط بوده است. | #نسخه‌اى به خط شيخ سليمان بن بحرانى كه در سال 995ق در نجف اشرف نوشته شده و متعلّق به ميرزا عبدالله تفريشى تهرانى خطاط بوده است. | ||
#نسخه‌اى كه متعلّق به ميرزا | #نسخه‌اى كه متعلّق به ميرزا نصرالله بن هدايةالله مشهور به مجتهد قزوينى شهيدى است و همراه با رسالۀ مصريه و رسالۀ بغداديه بوده است. | ||
==نسخه‌هاى معتبر== | ==نسخه‌هاى معتبر== | ||
| خط ۹۱: | خط ۷۷: | ||
اگر چه نسخۀ اصلى كتاب مسائل الغريّة شامل 10 مسأله بوده است اما اين كتاب فقط 9 مسأله را در بر دارد كه عبارتند از: | اگر چه نسخۀ اصلى كتاب مسائل الغريّة شامل 10 مسأله بوده است اما اين كتاب فقط 9 مسأله را در بر دارد كه عبارتند از: | ||
#اگر دو آب قليل نجس بر روى هم به اندازۀ كر يا بيشتر شوند آيا | #اگر دو آب قليل نجس بر روى هم به اندازۀ كر يا بيشتر شوند آيا پاک مى‌شوند يا نه؟ | ||
#اعتبار نيّت در طهارت | #اعتبار نيّت در طهارت | ||
#وجوب مسح پاها | #وجوب مسح پاها | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۹۰: | ||
از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب، | از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب، سبک تبيين مباحث فقهى به صورت فقه مقارنه‌اى و خلافى است، مؤلف در اكثر موارد از نظريات فقهاى اهل تشيع تعبير به «اصحاب» نموده است و كمتر به نام آنان تصريح نموده است و در مقابل نيز از نظر اهل تسنن با عبارت جمهور ياد نموده و نام فقهاى آنان را ذكر نموده است. | ||
اين | اين سبک جواب‌گويى باعث شده كه وى از ادلۀ فقهى شيعه كمتر استفاده نموده و به سبک آنان جواب سؤالات را بدهد، مثلاًدر مسألۀ اول پس از اين كه اختلاف بين خود جمهور را مطرح مى‌نمايد مى‌نويسد: | ||
فإنّ كثيرا من الجمهور يفرّق بين الحالين كأحمد بن حنبل و من تابعه، و كذا اختلاف فرقتنا و إلاّ فالمناظرة على ماذا؟ و إن ادّعى ذلك علينا فهو إذن غنى بهذا الإجماع عن هذا النزاع (صفحۀ 67). | فإنّ كثيرا من الجمهور يفرّق بين الحالين كأحمد بن حنبل و من تابعه، و كذا اختلاف فرقتنا و إلاّ فالمناظرة على ماذا؟ و إن ادّعى ذلك علينا فهو إذن غنى بهذا الإجماع عن هذا النزاع (صفحۀ 67). | ||
در همين حال وى احترام خاصى براى فقهاى شيعه بخصوص [[شيخ صدوق]] قائل است، | در همين حال وى احترام خاصى براى فقهاى شيعه بخصوص [[شيخ صدوق]] قائل است، مثلاًدر صفحۀ 120 و 121 در رابطه با وى و كتاب [[من لا‌يحضره الفقيه]] مى‌نويسد: منهم الفقيه أبو جعفر بن بابويه، و هو أحد الأعيان، «و هو الكتاب الّذي أودعه ما يعتقد أنّه حجّة بينه و بين ربّه». | ||
از نقايص نحوۀ تدوين مطالب كتاب اين كه مؤلف گاهى با عبارت‌هاى متعدد (قوله... قلنا) به سؤالات جواب مى‌دهد و در نتيجه متن يك سؤال در چند قسمت ذكر شده است كه خواننده را در احاطه به سؤالات و جواب آنها دچار مشكل مى‌كند. | از نقايص نحوۀ تدوين مطالب كتاب اين كه مؤلف گاهى با عبارت‌هاى متعدد (قوله... قلنا) به سؤالات جواب مى‌دهد و در نتيجه متن يك سؤال در چند قسمت ذكر شده است كه خواننده را در احاطه به سؤالات و جواب آنها دچار مشكل مى‌كند. | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۰۲: | ||
==نظريات جديد== | ==نظريات جديد== | ||
اين كتاب داراى نظريات جديد و ابتكارات فقهى مؤلف در ابواب مختلف مى‌باشد كه به چند نمونه از آن در بحث اجماع، استناد به روايات | اين كتاب داراى نظريات جديد و ابتكارات فقهى مؤلف در ابواب مختلف مى‌باشد كه به چند نمونه از آن در بحث اجماع، استناد به روايات اهل‌بيت عليهم‌السلام اشاره مى‌شود. | ||
در مسألۀ هفتم (جرّ النفع بالقرض) در صفحۀ 144 در مورد حجيت اجماع آمده است: | در مسألۀ هفتم (جرّ النفع بالقرض) در صفحۀ 144 در مورد حجيت اجماع آمده است: | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۰۸: | ||
الأوّل: إما أن يدعى أن إجماع الخمسة أو الستة من الإماميّة حجّة، و إمّا أن يدعى أن إجماع العدة المذكورة دليل على دخول من قوله حجة فيه و كيف ما قال طالبناه بالدليل، بل الّذي نقول نحن إن فتوى الألف ليس حجة ما لم يعلم دخول المعصوم فيه فكان عليه بيان ذلك. | الأوّل: إما أن يدعى أن إجماع الخمسة أو الستة من الإماميّة حجّة، و إمّا أن يدعى أن إجماع العدة المذكورة دليل على دخول من قوله حجة فيه و كيف ما قال طالبناه بالدليل، بل الّذي نقول نحن إن فتوى الألف ليس حجة ما لم يعلم دخول المعصوم فيه فكان عليه بيان ذلك. | ||
در مسألۀ نكاح متعه در دليل استناد به روايات ائمۀ معصومين عليهم‌السلام مى‌نويسد: و أحاديث | در مسألۀ نكاح متعه در دليل استناد به روايات ائمۀ معصومين عليهم‌السلام مى‌نويسد: و أحاديث أهل‌البيت في ذلك كثيرة جدا و لا يظنّ بمثل أبي‌جعفر الباقر و جعفر بن محمد الصادق و موسى الكاظم عليهم‌السلام أن يذهبوا إلى ما يعلم من مذهب علي‌عليه‌السلام خلافه، بل لا يظنّ ذلك بأضعف اتباعهم و وراء هذه الأحاديث من الأحاديث الصريحة في أحكام المتعة و فروعها عن أهل‌البيت عليهم‌السلام ما يفيد اليقين بذهابهم إلى ذلك (صفحۀ 160). | ||
== وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۳۱: | ||
[[المقصود من الجمل و العقود]] | [[المقصود من الجمل و العقود]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۳۷: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||