الوجوب في النحو

الوجوب في النحو
پدیدآوران	رشود، حصه بنت زيد بن مبارک (نويسنده)
ناشر	جامعة أم القری. معهد البحوث العلمية و إحياء التراث الإسلامي
مکان نشر	عربستان - مکه مکرمه
سال نشر	1421ق - 2000م
چاپ	1
شابک	‎9960-03-374-0
موضوع	زبان عربی - صرف - زبان عربی - نحو
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الوجوب في النحو، اثر حصه بنت زید بن مبارک رشود، کتابی است در اشاره به مواردی در نحو که انجام و اعمال آنها، بر طبق قواعد نحوی، واجب و ضروری است.

نویسنده، علم نحو را توصیف زبان در عالی‌ترین سطوح آن، ناب‌ترین شرایط آن و فصیح‌ترین گویش‌های آن دانسته و معتقد است که عبارات نحات، مفهم وجوب برخی مسائل و بروز برخی سؤالات در علم نحو می‌باشند. وی به‌منظور پاسخ دادن به این سؤالات، اقدام به تألیف اثر حاضر، در یک تمهید و نه بحث و یک خاتمه، نموده است.

نویسنده، مسائل و مباحث نحوی را بر اساس اقوال و نظریه نحات، از حیث صواب و خطا و درجه آنها، به افعال انسان تشبیه نموده و همچنان که این افعال، متعلق حکم شرعی قرار گرفته و احکام وجوب، حرمت، ندب، کراهت، حسن و قبح بر آنها بار می‌شود، وی نیز احکام مباحث نحوی را به پنج دسته زیر، تقسیم کرده است:

1. وجوب: مانند رفع مبتدا و خبر و فاعل، نصب مفعول، جر مضاف‌الیه و نکره بودن حال و تمییز.
2. ممنوع: مانند اضداد ماسبق.
3. حسن: مانند رفع فعل مضارعی که بعد از شرط ماضی واقع شده است.
4. قبیح: مانند رفع فعل مضارع در جواب شرط مضارع.
5. جایز: مانند تقدیم خبر بر مبتدا و مفعول بر فاعل.

نویسنده پس از انجام تقسیمات فوق، به بحث پیرامون موارد وجوب پرداخته و آن را در نه مبحث زیر، پی گرفته است:

1. وجوب اعمال و اهمال؛
2. وجوب علامت اعرابی و بنایی؛
3. وجوب ذکر؛
4. وجوب حذف، اضمار و تقدیر؛
5. وجوب تقدیم و تأخیر؛
6. وجوب ربط؛
7. وجوب فصل؛
8. وجوب تعریف و تنکیر؛
9. وجوب تطابق.

وی با بررسی معاجم لغوی معتبری مانند «اللسان»، «تاج العروس»، معنای لغوی وجوب را «ثبوت و لزوم» و «سقوط و وقوع» دانسته و با استفاده از کلام و عبارات نحات، معنای اصطلاحی آن را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.