حدائق السحر فی دقائق الشعر

حدايق السحر في دقايق الشعر
پدیدآوران	رشید وطواط، محمد بن محمد (نویسنده) اقبال آشتياني، عباس (مصحح)
ناشر	کتابخانه سنايي
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1362ش.
چاپ	چاپ يکم
موضوع	فارسي - بديع فارسي - فن شعر
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ر‎‏5‎‏ح‎‏4 / 3361 ‏PIR‎‏

حدائق السحر في دقائق الشعر، اثر امیر رشیدالدین محمد عمری بلخی، معروف به وطواط، یکی از شاهکارهای نثر فارسی و از مهم‌ترین کتب ادبی است که به این زبان نوشته شده است.

این کتاب، در کنار حجم کوچک خود، از فواید و اهمیت زیادی برخوردار است که از جمله آنها، عبارتند از:

1. از لحاظ قدیمی بودن؛ زیرا تاریخ تألیف آن، در حدود اواسط سده ششم هجری و تقریبا مقارن با تاریخ انشای «چهار مقاله عروضی» (بین 551 تا 552ق) و مقامات حمیدی (551ق) است و چون کتبی که برای ما از این دوره‌ها و پیش از آن به‌جا مانده کم و انگشت‌شمار است، از ماقبل قرن ششم و هفتم هجری، هرچه به نثر فارسی به دست آید، از گران‌بهاترین سرمایه‌های ادبی فارسی خواهد بود.
2. از آن جهت که مؤلف آن، یکی از منشیان بلیغ فارسی و عربی و از شعرای استاد این دو زبان است و در عهد خود، از امرای کلام و از ادبای بزرگ عالی‌مقام بوده است.
3. اولین کتاب فارسی در صنایع شعری است که نسخه آن به دست ما رسیده و قبل از آن، کتب دیگری که در این فن، به فارسی نگاشته شده بود، از قبیل «ترجمان البلاغة» فرخی و تألیف منشوری در صنعت تلون و شرح آن توسط خورشیدی به نام «كنز الغرائب» و تألیفات ابوالحسن بهرامی سرخسی و...، همه به دست طوفان حوادث از میان رفته و اثری از هیچ‌کدام از آنها به‌جا نیست و اصلا توسط همین کتاب است که به وجود اکثر کتب مذکور، وقوف پیدا کرده‌ایم.
4. این کتاب به‌مناسبت کوچکی حجم و اهمیت موضوع و شهرت مؤلف، به‌زودی مورد توجه ادبای فارسی‌‌زبان شده و مصنفین متعددی، به تقلید و تفسیر آن پرداخته‌اند؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت ظهور و انتشار آن باب مخصوصی را در ادبیات فارسی باز کرده است.
5. این تألیف نفیس، علاوه بر آنکه در فن بدیع، از آثار مهم و حاوی آن اندازه از صنایع است که رعایت و معرفت آنها، سخن را آرایشی نکوست، متضمن فوائد ادبی و اطلاعات تاریخی ذی‌قیمت و اشعار بعضی شعراست که ذکر آنان در غیر از این کتاب، در جای دیگری نیست.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.