حاشية الأجرومية

حاشية الأجرومية
پدیدآوران	اب‍ن‌ ق‍اس‍م‌، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌‏ (نويسنده)
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1408ق - 1988م
چاپ	4
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حاشية الأجرومية، حاشیه عبدالرحمن بن محمد بن قاسم (1392-1312ق) بر «الأجرومية» محمد بن محمد بن داود صنهاجی معروف به ابن آجروم (723-674ق) است.

«الأجرومية»، از مهم‌ترین تألیفات تعلیمى تراث نحوى شمرده شده که به روش و اسلوبى سهل و آسان و به‌دور از حشو، تعقیدات و امثله ملال‌آور نوشته شده است‏.

نگارش حاشیه به شیوه رایج با ذکر متن در بالای صفحه و ذکر حاشیه در ذیل صفحه انجام شده است. در بخش سوم صفحات نیز ترکیب عبارات و نقش الفاظ ذکر شده است.

مباحث کتاب با تبیین «کلام» آغاز شده که محشی آن را مقصود بالذات دانسته که تفاهم و تخاطب به‌وسیله آن انجام می‌شود، ولذا لازم است که در ابتدای سخن منظور از آن روشن شود. همچنین معنای لغوی نحو را قصد، جهت، مثل و مقدار دانسته است؛ اما نحو اصطلاحاً علم به اصولی است که به‌وسیله آن می‌توان اعراب و بنای اواخر کلمات را دانست. موضوع این علم، کلمات عربی و ثمره آن صیانت لسان از خطا در کلام الله و کلام رسول(ص) و کلام عرب است. واضع این علم نیز ابوالاسود دئلی به امر علی(ع) است. ‏ نکته دیگر آنکه اولین باب کتاب به تبیین اعراب اختصاص یافته؛ چراکه مقصود از نگارش کتاب تبیین اعراب کلمه است و کلمه با ظهور اعراب معنایش مشخص می‌شود.‏

منابع مقاله

1. متن کتاب.
2. مجدی ابراهیم، یوسف، «كتاب الأجرومية في النحو لابن آجروم (ت 723 ه): دراسة و تعليق»، علوم اللغة، المجلد السابع، 2004، العدد، ص 9 تا 34.