کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۵۰

کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله

نام	کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله
نام‌های دیگر	ت‍رم‍ذی‌ ک‍اش‍ف‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ح‍س‍ی‍ن‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ ت‍رم‍ذی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ک‍ش‍ف‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌
نام پدر	عبدالله وصفیِ مشکین قلم
متولد
محل تولد	هند
رحلت	1060 یا 1061ق
اساتید
برخی آثار	‏مناقب مرتضوی در مناقب شاه اولیا امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام
کد مؤلف	AUTHORCODE03836AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، کشفی (ابهام زدایی) را ببینید.

امیر محمدصالح بن عبدالله کشفی حسینی اکبرآبادی (متوفای1060 یا 1061ق)، متخلص به کشفی و سبحانی، محدث، شاعر و خوش‌نویس ایرانی‌تبار و از عرفای سلسله قادریه هند در قرن یازدهم هجری.

ولادت

از تاریخ تولد ایشان اطلاعی در دست نیست.

خاندان

نیاکان وی در زمان پادشاهی شاهرخ تیموری (779-850ق) به هند رفتند. او خود از معاصران شیخ بهایی و فرزند عبدالله وصفیِ مشکین قلم بود. پدرش شاعر و خوش‌نویس نامدار دربار اکبرشاه و پسرش جهانگیر شاه، و از مشایخ معروف سلسله نعمت‌اللهیه در شهر دهلی به شمار می‌آمد. سلسله نسب میر محمدصالح با چند واسطه به شاه نعمت‌الله ولی می‌رسد. در منابع تاریخی آمده است که اخلاف شاه نعمت‌الله، نخست ساکن کرمان بودند و ازاین‌رو، آن‌ها را کرمانی گفته‌اند و به سبب سکونت در اکبرآباد (آگره) هند، آنان را اکبرآبادی نیز خوانده‌اند^[۱].

مذهب

بدون شک می‌توان اذعان داشت که میر محمدصالح در فقه و کلام و به‌عبارتی‌دیگر احکام قالبی پیرو اهل سنت است؛ ولی دوستدار معصومین(ع) می‌باشد و این در آثارش کاملا آشکار است^[۲].

مهارت‌ها

میر محمدصالح به هر دو زبان فارسی و اردو شعر می‌سرود. وی در اشعار فارسی خود به کشفی، و در سروده‌های اردو به سبحانی (یا سبحان) تخلص می‌کرد. وی همچنین خط نستعلیق را به‌خوبی می‌نوشت و ظاهراً در موسیقی هندی نیز دستی داشت.

مناصب حکومتی

میر محمدصالح پس‌ازآنکه عمری را در فقر و پریشانی سپری کرد، سرانجام در 1056ق به منصب داروغگی کتابخانه شاهجهان منصوب شد و سپس به مرتبه امارت رسید و والی یکی از صوبه‌ها (ولایات) و فرمانده قشونی 500 نفری گردید.

وفات

وی در سال 1060ق در آگره درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد^[۳]. برخی سال وفات او را 1061ق ذکر نموده‌اند^[۴].

آثار

مناقب مرتضوی، که به زبان فارسی و درباره امامت است؛
اعجاز مصطفوی، که شرح زندگانی پیامبر اکرم(ص)، خلفای نخستین و امامان شیعه(ع) و شرح حوادث تاریخی و جنگ‌های صدر اسلام، به نظم و نثر است؛
دیوان، که شامل غزلیات، قصاید، رباعیات و مثنویات است؛
مجموعه راز، ترجیع‌بند عارفانه‌ای شامل 270 بیت که در 1030ق سروده شده، و تخلص او «کشفی» در آغاز و میانه و انجام آن آمده است.
به‌جز آثار یادشده، نسخه‌ای از دستخط شاعر در کتابخانه سالار جنگ و دیوان هند وجود دارد. نیز یک رباعی از او به خط خودش در کتابخانه ملی ایران و همچنین 3 قطعه از مرقعی به خط او در کتابخانه بادلیان انگلستان موجود است.
به گفته مارشال، کشفی رساله‌ای نیز در موسیقی داشته است که نسخه خطی آن در کتابخانه محمدیه آگره موجود است، اما در هیچ‌یک از منابع موثق کهن به این اثر اشاره‌ای نشده است^[۵].

پانویس

↑ مشهدی، اکرم، ج4، ص246
↑ ر.ک: منصوری، کوروش، صفحه نه
↑ مشهدی، اکرم، ج4، ص246
↑ مشار، خان بابا، ج3، ص526
↑ مشهدی، اکرم، ج4، ص246

منابع مقاله

مشار، خان بابا، مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاكنون‏، بی‌جا، چاپ اول، 1340ش.
منصوری، کوروش، مناقب مرتضوی تألیف محمدصالح حسینی ترمذی، انتشارات روزنه، تهران، چاپ اول، 1380ش
مشهدی، اکرم، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377

وابسته‌ها

مناقب مرتضوی در مناقب شاه اولیا امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام

[1] مشهدی، اکرم، ج4، ص246

[2] ر.ک: منصوری، کوروش، صفحه نه

[3] مشهدی، اکرم، ج4، ص246

[4] مشار، خان بابا، ج3، ص526

[5] مشهدی، اکرم، ج4، ص246

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR03836.jpg|بندانگشتی|کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله
+! نام!! data-type="authorName" |کشفی ترمذی، محمدصالح بن عبدالله
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| ت‍رم‍ذی‌ ک‍اش‍ف‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌
+| data-type="authorOtherNames" | ت‍رم‍ذی‌ ک‍اش‍ف‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌
 ح‍س‍ی‍ن‍ی‌، م‍ح‍م‍دص‍ال‍ح‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌
@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |عبدالله وصفیِ مشکین قلم
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |هند
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|1016 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |1060 یا 1061ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[‏مناقب مرتضوی: در مناقب شاه اولیا، امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام]]
+| data-type="authorWritings" |[[‏مناقب مرتضوی در مناقب شاه اولیا امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3836AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03836AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|کشفی (ابهام زدایی)}}
+'''امیر محمدصالح بن عبدالله کشفی حسینی اکبرآبادی''' (متوفای1060 یا 1061ق)، متخلص به کشفی و سبحانی، محدث، شاعر و خوش‌نویس ایرانی‌تبار و از عرفای سلسله قادریه هند در قرن یازدهم هجری.
-مؤلف كتاب مناقب مرتضوى، مير محمد متخلص به كشفى فرزند مير عبدالله حسينى ترمذى (م 1025) از بزرگان علم و ادب هند در سده دهم و يازدهم هجرى است.
+==ولادت==
+از تاریخ تولد ایشان اطلاعی در دست نیست.
-زمان ولادتش روشن نيست. اصل خاندان او از ترمذ است ولى به هند رفتند و با دربار اكبرشاه در ارتباط بودند. محمد در هند و در خانواده‌اى اديب به دنيا آمد. پدرش به دليل زيبايى خوشنويسى‌اش به مشكين قلم لقب داشت و شاعر مخصوص درباره هم بود و «وصفى» تخلص داشت. برادرش مير محمد نيز شاعر و خطاط بود.
+==خاندان==
+نیاکان وی در زمان پادشاهی شاهرخ تیموری (779-850ق) به هند رفتند. او خود از معاصران شیخ بهایی و فرزند عبدالله وصفیِ مشکین قلم بود. پدرش شاعر و خوش‌نویس نامدار دربار اکبرشاه و پسرش جهانگیر شاه، و از مشایخ معروف سلسله نعمت‌اللهیه در شهر دهلی به شمار می‌آمد. سلسله نسب میر محمدصالح با چند واسطه به شاه نعمت‌الله ولی می‌رسد. در منابع تاریخی آمده است که اخلاف شاه نعمت‌الله، نخست ساکن کرمان بودند و ازاین‌رو، آن‌ها را کرمانی گفته‌اند و به سبب سکونت در اکبرآباد (آگره) هند، آنان را اکبرآبادی نیز خوانده‌اند<ref>مشهدی، اکرم، ج4، ص246</ref>.
-ترمذى بر روش صوفيه و بر مذهب اهل سنت اما بسيار دوستدار اهل بيت است. خلفا را رد نمى‌كند اما به على(ع) به اندازه يك شيعه معتقد عشق مى‌ورزد. وى خود را با هفت واسطه به شاه نعمت‌الله ولى منسوب دانسته است، چنانكه از نظر طريقت نيز پيرو اوست.
+==مذهب==
+بدون شک می‌توان اذعان داشت که میر محمدصالح در فقه و کلام و به‌عبارتی‌دیگر احکام قالبی پیرو اهل سنت است؛ ولی دوستدار معصومین(ع) می‌باشد و این در آثارش کاملا آشکار است<ref>ر.ک: منصوری، کوروش، صفحه نه</ref>.
-آثار او عبارتند از: ديوان اشعار، ترجيع بندى به نام راز، اعجاز مصطفوى در زندگانى خلفا و معصومين و مناقب مرتضوى.
+==مهارت‌ها==
+میر محمدصالح به هر دو زبان فارسی و اردو شعر می‌سرود. وی در اشعار فارسی خود به کشفی، و در سروده‌های اردو به سبحانی (یا سبحان) تخلص می‌کرد. وی همچنین خط نستعلیق را به‌خوبی می‌نوشت و ظاهراً در موسیقی هندی نیز دستی داشت.
-وى در سال 1060ق از دنيا رفت.
+==مناصب حکومتی==
+میر محمدصالح پس‌ازآنکه عمری را در فقر و پریشانی سپری کرد، سرانجام در 1056ق به منصب داروغگی کتابخانه شاهجهان منصوب شد و سپس به مرتبه امارت رسید و والی یکی از صوبه‌ها (ولایات) و فرمانده قشونی 500 نفری گردید.
+==وفات==
+وی در سال 1060ق در آگره درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد<ref>مشهدی، اکرم، ج4، ص246</ref>. برخی سال وفات او را 1061ق ذکر نموده‌اند<ref>مشار، خان بابا، ج3، ص526</ref>.
-== وابسته‌ها ==
+==آثار==
-[[مناقب مرتضوی: در مناقب شاه اولیا، امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام]]
+# مناقب مرتضوی، که به زبان فارسی و درباره امامت است؛
+# اعجاز مصطفوی، که شرح زندگانی پیامبر اکرم(ص)، خلفای نخستین و امامان شیعه(ع) و شرح حوادث تاریخی و جنگ‌های صدر اسلام، به نظم و نثر است؛
+# دیوان، که شامل غزلیات، قصاید، رباعیات و مثنویات است؛
+# مجموعه راز، ترجیع‌بند عارفانه‌ای شامل 270 بیت که در 1030ق سروده شده، و تخلص او «کشفی» در آغاز و میانه و انجام آن آمده است.
+# به‌جز آثار یادشده، نسخه‌ای از دستخط شاعر در کتابخانه سالار جنگ و دیوان هند وجود دارد. نیز یک رباعی از او به خط خودش در کتابخانه ملی ایران و همچنین 3 قطعه از مرقعی به خط او در کتابخانه بادلیان انگلستان موجود است.
+# به گفته مارشال، کشفی رساله‌ای نیز در موسیقی داشته است که نسخه خطی آن در کتابخانه محمدیه آگره موجود است، اما در هیچ‌یک از منابع موثق کهن به این اثر اشاره‌ای نشده است<ref>مشهدی، اکرم، ج4، ص246</ref>.
+==پانویس==
+<references />
+==منابع مقاله==
+# مشار، خان بابا، مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاكنون‏، بی‌جا، چاپ اول، 1340ش.
+# منصوری، کوروش، مناقب مرتضوی تألیف محمدصالح حسینی ترمذی، انتشارات روزنه، تهران، چاپ اول، 1380ش
+# مشهدی، اکرم، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[مناقب مرتضوی در مناقب شاه اولیا امیرالمؤمنین علی مرتضی علیه‌السلام]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]