۹٬۴۵۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== وابستهها =={{وابستهها}}' به '== وابستهها == {{وابستهها}} ') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '↵↵↵\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به ' {{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ') |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR02177.jpg|بندانگشتی|باخرزی، علی بن حسن]] | [[پرونده:NUR02177.jpg|بندانگشتی|باخرزی، علی بن حسن]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |باخرزی، علی بن حسن | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | باخرزی، ابوالحسنعلی بن حسن | ||
باخرزی، | باخرزی، ابوالقاسم علی بن حسن | ||
رئیس علی حسن | |||
شهید | شهید ابوالحسن علی بن حسن | ||
ابیطیب باخرزی، علی | ابیطیب باخرزی، علی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |ابوعلى حسن بن ابىالطيب | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |قرن پنجم | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |باخرز (از منطق اطراف نيشابور) | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |467 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |امام موفق نيشابورى | ||
شيخ ابومحمد عبداللّه بن يوسف جوينى | |||
ابوبكر قهستانى | |||
عبدالقاهر جرجانى | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[دمية القصر و عصرة أهل العصر]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE02177AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|باخرزی (ابهام زدایی)}} | |||
'''نورالدين ابوالحسن (ابوالقاسم) على بن حسن باخَرزى''' (متوفای ذيقعده 467ق)، شاعر و اديب عربى نويس ایرانى قرن پنجم است. | |||
برخى از منابع عنوان «تاج الرؤساء» و «الرئيس الشهيد» را براى او به كار بردهاند. | |||
برخى از منابع عنوان «تاج الرؤساء» و «الرئيس الشهيد» را براى او به كار بردهاند. | |||
== ولادت == | |||
تولد و نشأتش در باخرز (از منطق اطراف نيشابور) بوده و نسبت «باخرزى» بدين سبب است. پدرش ابوعلى حسن بن ابىالطيب، مردى اديب و شاعر بود و نمونهاى از اشعارش در «تتمه اليتيمه» و «دُمْيَه القصر» آمده است. | |||
== تحصیلات == | |||
وى تحصيلات اوليه را نزد پدرش به انجام رسانيد و قرآن كريم را حفظ كرد و سپس به نيشابور رفت و در آنجا فقه شافعى و حديث را از امام موفق نيشابورى و شيخ ابومحمد عبداللّه بن يوسف جوينى فراگرفت.. از علما و ادباى ديگر بلاد نيز بهره جست: فلسفه را از ابوبكر قهستانى و نحو، ادب و بلاغت را از عبدالقاهر جرجانى، ابن برهان، قصبانى، ابوالفرج جرجانى و محمد بن تمام آموخت. گرايش او بيشتر به شعر و ادب بود و چون در كتابت و انشا مهارتى داشت، پيشه دبيرى برگزيد و به ديوان رسائل و انشا پيوست و در شهرهاى مختلف نيشابور، بغداد و بصره خدمت كرد. چندى نيز در عراق و آذربايجان در خدمت صاحب ابوعبداللّه حسین بن على، وزير طغرل سلجوقى بود و مدتى نيز از كاتبان محمدبن حسن وزير بود. پس از آنكه كُنْدُرى به وزارت طغرل رسيد، به سابقه دوستى و همدرسى در مجلس درس امام موفق نيشابورى، به نزدش رفت و علىرغم شعرى كه در ايام جوانى در هجاى او سروده بود، خلعت و نعمت يافت. با [[نظامالملک، حسن بن علی|خواجه نظامالملک]] نيز نزدیک بود و سالها در عهد وزارت او دبيرى كرد و در چند سفر به همراهش بود. | |||
باخرزى، هم به مناسبت وظيفه ديوانى و هم به سائقه علاقه شخصى، سفرهاى بسيار كرد. اين سفرها كه از آغاز جوانى او شروع شد، تا زمان پيرى ادامه داشت و آخرين آنها ظاهراً سفر نيشابور در 466ق بود. چندين بار سفر كرد و در برخى شهرها بيش از يك سال اقامت داشت. در بلاد مختلف با ديدار ادبا و شعرا و استفاده از كتابخانهها، مواد فراوانى براى تأليف «دميه القصر» فراهم كرد. نواحى و شهرهایى را كه ديده و در اثرش نام برده است عبارتند از: نيشابور، زوزن، پوشنج، طوس، دهستان، جرجان، بصره، بغداد، سرخس، همدان، مرو، استراباد، رى، هرات. ظاهراً به شام، مصر و حجاز سفر نكرده و اقوالش در باب شعراى آن مناطق، منقول از راويان است. | |||
باخرزى پس از سالها دبيرى، از خدمت ديوانى كناره گرفت و در موطن خود باخرز سكنى گزيد و احتمالاً در همين دوران تأليف «دُمْيَه القَصْر» را به پايان رسانيد. | |||
== وفات == | |||
سرانجام در ذيقعده 467ق در مجلس انس به دست غلامى ترك كشته شد. احتمال مىرود كه دليل قتل او، به سبب نزدیکى باخرزى به نظامالملک باشد و اسماعيليان در قتل او دست داشتهاند. | |||
باخرزى از اديبان مشهور و شاعران ذواللسانين عصر سلجوقى است كه به هر دو زبان عربى و فارسی شعر سروده است، ولى آثار عربیش افزونتر است. در انشا و ترسّل مقامى والا داشته و آگاهى عميق و گستردهاش از ادب و فرهنگ اسلامى از خلال «دميه القصر» هويداست. | |||
== آثار== | |||
# غاليه السُكّارى در وصف نيشابور | |||
# الاربعون في الحديث | |||
# ديوان شعر به عربى و فارسی | |||
# طربنامه | |||
# شعراى باخرز؛ كه در «دميه القصر» بدان اشاره كرده و محتمل است كه بخشى از آن كتاب بوده است. | |||
# دُمْيَه القَصْر و عُصْرَه اهلِ العَصْر. | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
[https://rch.ac.ir/article/Details/5512?%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86-(%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-)-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%86 دانشنامه جهان اسلام، ج1، ص421]. | |||
==وابستهها== | |||
== وابستهها == | |||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
خط ۷۹: | خط ۸۲: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:ادیبان]] |