طلبة الطلبة في الإصطلاحات الفقهية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ر.ك: ' به ' ر.ک: ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'واژه نامه' به 'واژه‌نامه') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR12059J1.jpg | |||
| عنوان =طلبة الطلبة في الإصطلاحات الفقهیة | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[نسفی، عمر بن محمد]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[ش‍اف‍ع‍ی، محمدحسن اس‍م‍اع‍ی‍ل]] (حاشيه نويس) | [[ش‍اف‍ع‍ی، محمدحسن اس‍م‍اع‍ی‍ل]] (حاشيه نويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 147/2 /ن5ط8 | ||
| موضوع = | |||
فقه - اصطلاح‌ها و تعبیرها | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
فقه - واژه نامه‌ها | فقه - واژه نامه‌ها | ||
فقه اهل سنت - | فقه اهل سنت - واژه‌نامه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1997 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12059AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12059 | |||
| کتابخوان همراه نور =12059 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''طلبة الطلبة في الاصطلاحات الفقهية'''، اثر [[نسفی، عمر بن محمد|شيخ نجم‌الدين ابوحفص عمر بن محمد نسفى حنفى]] (متوفاى 537ق) است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات فقهى رايج در بين فقيهان اهل سنت (مذهب حنفى) را به زبان عربى و به ترتيب مباحث ابواب پنجاه‌وهفت‌گانه فقهى از طهارت تا استحلاف و تزكيه، توضيح داده است. | '''طلبة الطلبة في الاصطلاحات الفقهية'''، اثر [[نسفی، عمر بن محمد|شيخ نجم‌الدين ابوحفص عمر بن محمد نسفى حنفى]] (متوفاى 537ق) است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات فقهى رايج در بين فقيهان اهل سنت (مذهب حنفى) را به زبان عربى و به ترتيب مباحث ابواب پنجاه‌وهفت‌گانه فقهى از طهارت تا استحلاف و تزكيه، توضيح داده است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۳۷: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاضر از مقدمه نویسنده و متن الفبايى كتاب تشكيل شده است. اين اثر از نظر روشمندى جالب و ارزنده است. | |||
شيوه نویسنده نظم الفبايى نيست، بلكه بر اساس نظم رايج در كتب فقهى اهل سنت شاخه حنفى، در قرن ششم هجرى مطالب كتابش را تنظيم كرده است. او كتابش را بر اساس ترتيب مباحث پنجاه‌وهفت‌گانه فقهى از طهارت و صلات و زكات تا... ديات و وصايا و فرائض و خنثى و حيل و استحلاف و تزكيه قرار داده است. | |||
شيوه | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | ||
#مصحح كتاب در مقدمه‌اش كه زمان و مكان نگارشش را مشخص نكرده است، يادآور شده است كه | #مصحح كتاب در مقدمه‌اش كه زمان و مكان نگارشش را مشخص نكرده است، يادآور شده است كه نویسنده در اين اثر، غالب اصطلاحات فقهى فقيهان حنفى را به معناى لغوى ارجاع داده و فقه را با لغت مرتبط ساخته است<ref>مقدمه كتاب، ص3</ref>و به همين جهت اين كتاب از نظر شناسايى پيوند بين علوم فقه و لغت حائز اهميت بسيار است. | ||
#همچنين مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از | #همچنين مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده آورده و در آن نام كامل ايشان را ذكر كرده و زمان و مكان ولادت، منزلت علمى، استادان و تأليفات و زمان و مكان وفاتش را گذرا توضيح داده و در پايان منابع اين شرح حال را همراه با شماره جلد و صفحه نوشته است<ref>همان، ص4-5</ref> | ||
#مصحح محترم در صفحه‌اى جداگانه اسامى و مرتبه علمى استادانش را ذكر كرده و از آنان تشكر كرده است كه او را از ظلمت جهل به نور دانايى وارد كردند و همچنين نام همكارش در تصحيح اثر حاضر را ذكر كرده و سپاسش را تقديم به او كرده است<ref>همان، ص6</ref> | #مصحح محترم در صفحه‌اى جداگانه اسامى و مرتبه علمى استادانش را ذكر كرده و از آنان تشكر كرده است كه او را از ظلمت جهل به نور دانايى وارد كردند و همچنين نام همكارش در تصحيح اثر حاضر را ذكر كرده و سپاسش را تقديم به او كرده است<ref>همان، ص6</ref> | ||
# | #نویسنده در مقدمه‌اش - كه مشخصات و زمان و مكان نگارش آن را معين نكرده است - تأكيد كرده است كه گروهى از اهل علم از من خواستند كه الفاظ عربى مذكور در كتاب‌هاى دانشمندان ما را براى جوانانى شرح دهم كه تازه وارد بحث‌هاى علمى شده‌اند و مهارتى در شناسايى كلام عربى ندارند و همچنين رواياتى را كه در اين زمينه وارد شده بيان كنم تا نيازى به مراجعه به ديگران نداشته باشند؛ پس پذيرفتم تا اين فرصت را غنيمت شمارم و از دعاى خيرشان محروم نشوم.<ref>همان، ص7-8</ref>پس ارزش علمى اين اثر بيشتر از آنكه در بُعد فقهى باشد، از نظر ادبيات و به‌ويژه لغت‌شناسى است و نویسنده مخاطبانش را ناشيان و نوآموزان علم فقه قرار داده و هدفش از تأليف كتاب حاضر، آموزش اطلاعات موجود است و نه پژوهش و توليد علم. | ||
# | #نویسنده مباحث كتاب را با «كتاب طهارت»<ref>متن كتاب، ص9</ref>شروع كرده و آنگاه با «كتاب صلات»<ref>همان، ص23</ref>و... ادامه داده و با «كتاب الاستحلاف و التزكية»<ref>همان، ص312</ref>به پايان رسانده است. | ||
# | #نویسنده به منابع فقهى اهل سنت - مذهب حنفى - اكتفا كرده و متأسفانه از آثار ارزنده ديگران و از جمله فقيهان شيعى همانند [[شيخ مفيد]] و... هيچ استفاده‌اى نبرده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۰: | ||
مصحح در پاورقى‌ها گاه مآخذ روايات مطرح‌شده در متن را مشخص كرده است<ref>به‌طور مثال، ر.ک: همان، ص69 پاورقى 1؛ ص72، پاورقى 1 و...</ref>و گاهى نظر و توضيح اهل لغت را آورده<ref>مثلاً ر.ک: همان، ص134، پاورقى 1؛ ص198، پاورقى 4 و...</ref>و گاه توضيح و حكم فقهى فقيهان را مطرح كرده<ref>به‌طور مثال، ر.ک: همان، ص176، پاورقى 1 و ص189، پاورقى 1</ref>و... | مصحح در پاورقى‌ها گاه مآخذ روايات مطرح‌شده در متن را مشخص كرده است<ref>به‌طور مثال، ر.ک: همان، ص69 پاورقى 1؛ ص72، پاورقى 1 و...</ref>و گاهى نظر و توضيح اهل لغت را آورده<ref>مثلاً ر.ک: همان، ص134، پاورقى 1؛ ص198، پاورقى 4 و...</ref>و گاه توضيح و حكم فقهى فقيهان را مطرح كرده<ref>به‌طور مثال، ر.ک: همان، ص176، پاورقى 1 و ص189، پاورقى 1</ref>و... | ||
مصحح محترم در اين اثر براى مشخص كردن كلمات و اصطلاحاتى كه | مصحح محترم در اين اثر براى مشخص كردن كلمات و اصطلاحاتى كه نویسنده توضيح داده، آن را با رنگ سرخ متمايز ساخته است و همچنين همه آيات قرآن كريم با همين رنگ از ساير عبارات تفكيك شده‌اند و اين نكته در همه صفحات كتاب انجام شده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۸۷: | خط ۷۰: | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:سازمان‌ها، انجمن‌ها، کنگره‌ها، دائرة‌المعارف‌ها، واژه‌نامه‌ها، مجموعه‌ها، مقاله‌ها، سخنرانی‌ها]] | [[رده:سازمان‌ها، انجمن‌ها، کنگره‌ها، دائرة‌المعارف‌ها، واژه‌نامه‌ها، مجموعه‌ها، مقاله‌ها، سخنرانی‌ها]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۲۹
| طلبة الطلبة في الإصطلاحات الفقهیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نسفی، عمر بن محمد (نویسنده) ش‍اف‍ع‍ی، محمدحسن اس‍م‍اع‍ی‍ل (حاشيه نويس) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1997 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه - اصطلاح‌ها و تعبیرها
فقه - واژه نامه‌ها فقه اهل سنت - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 147/2 /ن5ط8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
طلبة الطلبة في الاصطلاحات الفقهية، اثر شيخ نجم‌الدين ابوحفص عمر بن محمد نسفى حنفى (متوفاى 537ق) است كه در آن واژه‌ها و اصطلاحات فقهى رايج در بين فقيهان اهل سنت (مذهب حنفى) را به زبان عربى و به ترتيب مباحث ابواب پنجاه‌وهفت‌گانه فقهى از طهارت تا استحلاف و تزكيه، توضيح داده است.
اين اثر را ابوعبدالله محمدحسن محمدحسن اسماعيل شافعى، مشهور به محمد فارس تصحيح كرده است.
نام اين كتاب (طلبة الطلبة في الاصطلاحات الفقهية) به معناى «مقصود دانش‌پژوهان در اصطلاحات فقهى» است و در آن، كلمه اول (طَلِبَة) به معناى بغيه و مطلوب و كلمه دوم (الطَّلَبَة) به معناى دانشجويان است. برخى كلمه اول از نام اين كتاب را به‌صورت «طُلبَةُ» خوانده‌اند كه درست نيست.
ساختار
كتاب حاضر از مقدمه نویسنده و متن الفبايى كتاب تشكيل شده است. اين اثر از نظر روشمندى جالب و ارزنده است.
شيوه نویسنده نظم الفبايى نيست، بلكه بر اساس نظم رايج در كتب فقهى اهل سنت شاخه حنفى، در قرن ششم هجرى مطالب كتابش را تنظيم كرده است. او كتابش را بر اساس ترتيب مباحث پنجاه‌وهفت‌گانه فقهى از طهارت و صلات و زكات تا... ديات و وصايا و فرائض و خنثى و حيل و استحلاف و تزكيه قرار داده است.
گزارش محتوا
درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:
- مصحح كتاب در مقدمه‌اش كه زمان و مكان نگارشش را مشخص نكرده است، يادآور شده است كه نویسنده در اين اثر، غالب اصطلاحات فقهى فقيهان حنفى را به معناى لغوى ارجاع داده و فقه را با لغت مرتبط ساخته است[۱]و به همين جهت اين كتاب از نظر شناسايى پيوند بين علوم فقه و لغت حائز اهميت بسيار است.
- همچنين مصحح، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده آورده و در آن نام كامل ايشان را ذكر كرده و زمان و مكان ولادت، منزلت علمى، استادان و تأليفات و زمان و مكان وفاتش را گذرا توضيح داده و در پايان منابع اين شرح حال را همراه با شماره جلد و صفحه نوشته است[۲]
- مصحح محترم در صفحه‌اى جداگانه اسامى و مرتبه علمى استادانش را ذكر كرده و از آنان تشكر كرده است كه او را از ظلمت جهل به نور دانايى وارد كردند و همچنين نام همكارش در تصحيح اثر حاضر را ذكر كرده و سپاسش را تقديم به او كرده است[۳]
- نویسنده در مقدمه‌اش - كه مشخصات و زمان و مكان نگارش آن را معين نكرده است - تأكيد كرده است كه گروهى از اهل علم از من خواستند كه الفاظ عربى مذكور در كتاب‌هاى دانشمندان ما را براى جوانانى شرح دهم كه تازه وارد بحث‌هاى علمى شده‌اند و مهارتى در شناسايى كلام عربى ندارند و همچنين رواياتى را كه در اين زمينه وارد شده بيان كنم تا نيازى به مراجعه به ديگران نداشته باشند؛ پس پذيرفتم تا اين فرصت را غنيمت شمارم و از دعاى خيرشان محروم نشوم.[۴]پس ارزش علمى اين اثر بيشتر از آنكه در بُعد فقهى باشد، از نظر ادبيات و به‌ويژه لغت‌شناسى است و نویسنده مخاطبانش را ناشيان و نوآموزان علم فقه قرار داده و هدفش از تأليف كتاب حاضر، آموزش اطلاعات موجود است و نه پژوهش و توليد علم.
- نویسنده مباحث كتاب را با «كتاب طهارت»[۵]شروع كرده و آنگاه با «كتاب صلات»[۶]و... ادامه داده و با «كتاب الاستحلاف و التزكية»[۷]به پايان رسانده است.
- نویسنده به منابع فقهى اهل سنت - مذهب حنفى - اكتفا كرده و متأسفانه از آثار ارزنده ديگران و از جمله فقيهان شيعى همانند شيخ مفيد و... هيچ استفاده‌اى نبرده است.
وضعيت كتاب
در پايان كتاب، فقط فهرست اصطلاحات[۸]و بعد از آن فهرست مطالب[۹]آمده است و متأسفانه فهرست‌هاى فنى ديگر (مانند اعلام، كتاب‌ها، فرق و مذاهب و...) نيامده است.
فهرست الفبايى اصطلاحات با «الأوابد» شروع شده و به «يوم عرفة» پايان يافته است.
مصحح در پاورقى‌ها گاه مآخذ روايات مطرح‌شده در متن را مشخص كرده است[۱۰]و گاهى نظر و توضيح اهل لغت را آورده[۱۱]و گاه توضيح و حكم فقهى فقيهان را مطرح كرده[۱۲]و...
مصحح محترم در اين اثر براى مشخص كردن كلمات و اصطلاحاتى كه نویسنده توضيح داده، آن را با رنگ سرخ متمايز ساخته است و همچنين همه آيات قرآن كريم با همين رنگ از ساير عبارات تفكيك شده‌اند و اين نكته در همه صفحات كتاب انجام شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.