۱۱۱٬۴۵۲
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'واژه نامه' به 'واژه‌نامه'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'واژه نامه' به 'واژه‌نامه') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = [[قزوینی، محمد بن یحیی]] (نویسنده) | | پدیدآوران = [[قزوینی، محمد بن یحیی]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = عربی - فارسی | ||
| کد کنگره = /ق4ف9 / 2951 PIR | | کد کنگره = /ق4ف9 / 2951 PIR | ||
| موضوع =فيروزآبادي، محمد بن يعقوب، 729 - 817ق. قاموس اللغه - نقد و تفسير | | موضوع =فيروزآبادي، محمد بن يعقوب، 729 - 817ق. قاموس اللغه - نقد و تفسير | ||
فارسی- واژهنامهها | |||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =15897 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =01099 | | کد پدیدآور =01099 | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==القاموس المحيط== | ==القاموس المحيط== | ||
کتاب «قاموس» از مهم‌ترین کتاب‌های لغت در عصر خود و چندین قرن پس از آن در زمینه واژه‌های عربی است و بدان‌سان شهرت یافته است که واژه قاموس برای کتاب لغت، علم شده | کتاب «قاموس» از مهم‌ترین کتاب‌های لغت در عصر خود و چندین قرن پس از آن در زمینه واژه‌های عربی است و بدان‌سان شهرت یافته است که واژه قاموس برای کتاب لغت، علم شده است. این کتاب که همواره مورد توجه ادیبان و لغت‌شناسان بوده، مقبول طبع اهل نظر ایران نیز واقع شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/21793/59 ر.ک: حبیبی، حسن، ص59-60]</ref>. | ||
[[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] در عصر خود از فقها و اهل حدیث مالکیه بشمار می‌رفته و در فنون ادب و لغت، متبحر و متخصص بوده است. او هم به فارسی و هم به عربی می‌نوشته است. وی در متن «[[القاموس المحيط]]»، شصت هزار ماده لغت عرب را گردآوری کرده؛ درحالی‌که جوهری در «[[الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية|صحاح اللغة]]» فقط چهل هزار ماده جمع کرده است. این لغت‌نامه به جهت جامعیت و حسن قبولی که در نزد دانشوران و لغت‌دانان داشته، نسخه‌های متعددی پیدا کرد و عالمان و فاضلان بسیاری درصدد تلخیص، شرح و ترجمه آن به زبان‌های عربی، ترکی و فارسی برآمدند. از جمله ترجمه‌های فارسی این کتاب، «ترجمان اللغة» (شرح قاموس) است که نگارنده آن، آن را به دستور شاه سلطان حسین صفوی، در مدت سی‌ویک ماه و ده روز، فراهم آورده است. وی در دهم شعبان 1114ق آغاز کار نموده و در بیستم ربیع‌الاول 1117ق آن را به پایان رسانیده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15897?pageNumber=3&viewType=pdf ر.ک: مقدمه تصحیح، ج1، صفحه سه]</ref>. | [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] در عصر خود از فقها و اهل حدیث مالکیه بشمار می‌رفته و در فنون ادب و لغت، متبحر و متخصص بوده است. او هم به فارسی و هم به عربی می‌نوشته است. وی در متن «[[القاموس المحيط]]»، شصت هزار ماده لغت عرب را گردآوری کرده؛ درحالی‌که جوهری در «[[الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية|صحاح اللغة]]» فقط چهل هزار ماده جمع کرده است. این لغت‌نامه به جهت جامعیت و حسن قبولی که در نزد دانشوران و لغت‌دانان داشته، نسخه‌های متعددی پیدا کرد و عالمان و فاضلان بسیاری درصدد تلخیص، شرح و ترجمه آن به زبان‌های عربی، ترکی و فارسی برآمدند. از جمله ترجمه‌های فارسی این کتاب، «ترجمان اللغة» (شرح قاموس) است که نگارنده آن، آن را به دستور شاه سلطان حسین صفوی، در مدت سی‌ویک ماه و ده روز، فراهم آورده است. وی در دهم شعبان 1114ق آغاز کار نموده و در بیستم ربیع‌الاول 1117ق آن را به پایان رسانیده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15897?pageNumber=3&viewType=pdf ر.ک: مقدمه تصحیح، ج1، صفحه سه]</ref>. | ||
==ترجمان اللغة== | ==ترجمان اللغة== | ||
[[قزوینی، محمد بن یحیی|محمدشفیع قزوینی]]، مترجم کتاب «قاموس» | [[قزوینی، محمد بن یحیی|محمدشفیع قزوینی]]، مترجم کتاب «قاموس» یا مصنف «ترجمان اللغة»، در نظر داشته است که «شرحی مبسوط [بر قاموس] نوشته، مفصلا معانی الفاظ ظاهره را تفسیر نماید» و از کتاب‌های متقدمان شواهدی را به شرح مذکور بیفزاید، اما این ترتیب کار از آن جهت سرانجام نمی‌یابد که قصد شارح به اطلاع سلطان صفوی می‌رسد، که با القاب و عناوین متعدد در چند سطر بلند از وی یاد می‌شود و در نهایت پس از آخرین عنوان یعنی «محط رحال كافة أنام»، نام وی یعنی «السلطان بن السلطان و الخاقان بن الخاقان المؤيد بتأييدات خالق الثقلين شاه سلطان حسین»، آشکار می‌شود و شاه که «این ذره بی‌مقدار و این خاکسار بی‌اعتبار را منظور نظر التفات و عنایت و مشمول عواطف بی‌غایت و نهایت فرموده، مقرر می‌دارد» که دست از شرح مزبور برداشته کتاب مذکور را فارسی کند. «تا فارسی‌زبانان را حظی وافر و نصیبی متکاثر بوده، ثواب آن به روزگار فرخنده‌آثار پادشاه... عاید گردد»؛ در نتیجه مترجم «حسب الفرمان قضاجریان شروع در مقصود» می‌نماید، اما اندکی از آنچه را که در طرح نخست خود لازم می‌دانسته با تعبیر «ایرادات ضرور» به کار می‌افزاید و بدین‌سان ترجمه را «در مدت سی ویک ماه و ده یوم» به پایان می‌برد و دوره کار ترجمه را با این تعبیر بیان می‌کند که «آغاز چهره‌گشایی این گلزار همیشه بهار و این شاهد سراپانگار در دهم شهر شعبان المعظم سنه 1114 رخ نموده و زیور اتمام و پیرایه اختتام در بیستم شهر ربیع‌الاول سنه 1117 پوشیده» است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/21793/61 ر.ک: حبیبی، حسن، ص61]</ref>. | ||
البته مترجم «ترجمان اللغة» طرح نخستین خود را به‌صورتی دیگر پی می‌گیرد؛ بدین بیان که وی کتاب دیگری را به نام «الجموع و المصادر» به رشته تحریر درآورده و در آن «جمع‌های کلمات و مصدرهایی که از قلم | البته مترجم «ترجمان اللغة» طرح نخستین خود را به‌صورتی دیگر پی می‌گیرد؛ بدین بیان که وی کتاب دیگری را به نام «الجموع و المصادر» به رشته تحریر درآورده و در آن «جمع‌های کلمات و مصدرهایی که از قلم صاحب قاموس افتاده، گرد آورده است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/21793/61 ر.ک: همان]</ref>. | ||
[[قزوینی، محمد بن یحیی|قزوینی]] در «ترجمان اللغة»، علاوه بر ترجمه متن عربی قاموس، گاهی مطالبی نیز بر آن افزوده و همچنین ایرادات ناروای [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] به جوهری را پاسخ داده و به توضیح اشتباهات وی پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15897?pageNumber=3&viewType=pdf ر.ک: مقدمه تصحیح، ج1، صفحه سه - چهار]</ref>. | [[قزوینی، محمد بن یحیی|قزوینی]] در «ترجمان اللغة»، علاوه بر ترجمه متن عربی قاموس، گاهی مطالبی نیز بر آن افزوده و همچنین ایرادات ناروای [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] به جوهری را پاسخ داده و به توضیح اشتباهات وی پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15897?pageNumber=3&viewType=pdf ر.ک: مقدمه تصحیح، ج1، صفحه سه - چهار]</ref>. | ||