مغني الأديب

مغني الأديب
پدیدآوران	ابن هشام، عبد الله بن یوسف (نويسنده) علی دوست، ابوالقاسم - حسینی، قاسم - جلالی نایینی، محمدرضا - صفایی، غلامعلی (گردآورنده) علی دوست، ابوالقاسم - حسینی، قاسم - جلالی نایینی، محمدرضا - صفایی، غلامعلی (محقق) رن‍ج‍ب‍ر، ع‍ل‍ی‍رض‍ا (مصحح)
ناشر	حوزه علميه قم. مرکز مديريت
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1437ق
چاپ	4
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مغني الأديب، تلخیصی است که توسط جمعی از مدرسین برجسته حوزه از کتاب «مغني اللبيب عن كتب الأعاريب» اثر ابن هشام، ابومحمد جمال‌الدین عبدالله بن یوسف انصارى (متوفای 761ق)، در علم نحو، به عمل آمده است؛ چراکه متن اصلی بسیار مفصل و طولانی بوده است و جمع مزبور، آن را تلخیص کرده و در قالبی کاربردی برای محصلین و علاقه‌مندان به فراگیری زبان عربی، آماده کرده‌اند.

کتاب «مغني اللبيب عن كتب الأعاريب»، به دلیل مشتمل بودن بر مطالب علمی بالا و پوشش گسترده مباحث مفصل در مورد واژگان و مفرداتی که سهم زیادی از کتاب را به خود اختصاص داده است و به دلیل ارائه فنی و هنرمندانه مطالب نحوی و دستوری، به‌گونه‌ای که خواننده بتواند مفاد دستوری را استخراج کند، به کانون توجه مراکز علمی جهان تبدیل شده است و به همین دلیل، نحات و دستورزبان‌نویسان زیادی پیرامون این کتاب تحقیق و تفحص نموده و در برخی موارد، متن عبارات آن را در کتاب‌های خود، نقل کرده‌اند.

دانش و آگاهی ابن هشام از زبان عربی و اشراف وی به آن و نحوه استفاده از ساختارهای واژگانی و ذکر شواهد متعدد از آیات، روایات، اشعار و امثال عربی هنگام طرح مطالب علمی، شگفتی همه کسانی را که از ادبیات عرب آگاهی دارند، برانگیخته است.

ویژگی‌های مذکور، کتاب «المغني» را به‌عنوان یک متن درسی در حوزه‌های علمیه تبدیل کرده است که سال‌های طولانی بر طلاب واجب است قبل از شروع تحصیل در دروس فقه و اصول، آن را مطالعه کنند. بااین‌حال، علی‌رغم تمامی مزایای ارزشمند این کتاب، قرار گرفتن آن به‌عنوان متن درسی، خالی از اشکالاتی نبوده است که از جمله آنها، عبارتند از:

1. اشتمال آن بر اشعار مبتذلی که با روحیه زهد و تقوای حاکم بر مراکز علمی تشیع، متناسب نیست.
2. عدم تناسب حجم زیاد کتاب با مدتی که برای تحصیل آن در حوزه‌های علمیه در نظر گرفته شده است.
3. فراوانی شاهدمثال‌هایی که در برخی موارد، باعث طولانی شدن بیش از اندازه مباحث و خروج مطالب از بحث اصلی می‌شود.

موارد مزبور، باعث گردیده است تا برخی از مدرسین، به تلخیص این کتاب و رفع نواقع آن، پرداخته و آن را به‌عنوان یک کتاب درسی، در اختیار طلاب قرار دهند.

منابع مقاله

مقدمه گروه تألیف کتاب مغني الأديب.