الأطول في علوم البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
}}
}}


'''الأطول في علوم البلاغة'''، اثر [[ع‍ص‍ام‌ال‍دی‍ن‌ اس‍ف‍رای‍ن‍ی‌، اب‍راه‍ی‍م‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د|ابراهیم بن محمد بن عرب‌شاه عصام‌الدین اسفراینی]] (متوفی 873-‌944ق)، شرحی است مزجی بر «[[التلخيص في علوم البلاغة و هو تلخیص کتاب «مفتاح العلوم» للسکاکي|تلخيص مفتاح العلوم]]» [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|محمد بن عبدالرحمن ابوالمعالی جلال‌الدین قزوینی شافعی]]، معروف به [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|خطیب دمشق]] (متوفی 666-‌739ق) که آن نیز ویراسته و تلخیص بخش سوم کتاب «مفتاح العلوم» سراج‌الدین ابویعقوب یوسف بن محمد بن على سکاکى خوارزمى حنفى (554 یا ۵۵۵–۶۲۶ق)، مشهور به سکاکى است.
'''الأطول في علوم البلاغة'''، اثر [[ع‍ص‍ام‌ال‍دی‍ن‌ اس‍ف‍رای‍ن‍ی‌، اب‍راه‍ی‍م‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د|ابراهیم بن محمد بن عرب‌شاه عصام‌الدین اسفراینی]] (متوفی 873-‌944ق)، شرحی است مزجی بر «[[التلخيص في علوم البلاغة و هو تلخیص کتاب «مفتاح العلوم» للسکاکي|تلخيص مفتاح العلوم]]» [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|محمد بن عبدالرحمن ابوالمعالی جلال‌الدین قزوینی شافعی]]، معروف به [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|خطیب دمشق]] (متوفی 666-‌739ق) که آن نیز ویراسته و تلخیص بخش سوم کتاب «[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ابویعقوب یوسف بن محمد بن على سکاکى خوارزمى حنفى]] (554 یا ۵۵۵–۶۲۶ق)، مشهور به [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سکاکى]] است.


«مفتاح العلوم» سکاکی، کتابى دانشنامه‌مانند مى‌باشد که در آن خلاصه‌اى از علوم ادبى زمان نویسنده، شرح داده شده است که شامل صرف، تجوید، اشتقاق (صغیر و کبیر و اکبر)، نحو، معانى، بیان، بدیع (که آن را وجوه تحسین کلام نامیده است)، حد (یعنى تعریف منطقى مفاهیم)، استدلال، عروض، قافیه، نقد شعر و سرانجام مبحثى درباره اعجاز قرآن و رد مطاعن مخالفان می‌باشد<ref>ر.ک: بی‌نام</ref>. «تلخيص المفتاح»، خلاصه بخش سوم این کتاب و یکی از کتاب‌های مهم در معانی و بیان و بدیع، از خطیب دمشق است که به جهت حسن ترتیب و ایجاز، از دیرباز مورد توجه بوده و شرح‌ها و حاشیه‌های فراوانی بر آن نگاشته شده است<ref>ر.ک: قربانی زرین، باقر</ref> که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد که با تحقیق احمد عزو عنایه و علی محمد مصطفی، به چاپ رسیده است.
«[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سکاکی]]، کتابى دانشنامه‌مانند مى‌باشد که در آن خلاصه‌اى از علوم ادبى زمان نویسنده، شرح داده شده است که شامل صرف، تجوید، اشتقاق (صغیر و کبیر و اکبر)، نحو، معانى، بیان، بدیع (که آن را وجوه تحسین کلام نامیده است)، حد (یعنى تعریف منطقى مفاهیم)، استدلال، عروض، قافیه، نقد شعر و سرانجام مبحثى درباره اعجاز قرآن و رد مطاعن مخالفان می‌باشد<ref>ر.ک: بی‌نام</ref>. «تلخيص المفتاح»، خلاصه بخش سوم این کتاب و یکی از کتاب‌های مهم در معانی و بیان و بدیع، از خطیب دمشق است که به جهت حسن ترتیب و ایجاز، از دیرباز مورد توجه بوده و شرح‌ها و حاشیه‌های فراوانی بر آن نگاشته شده است<ref>ر.ک: قربانی زرین، باقر</ref> که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد که با تحقیق [[عنایه، احمد عزو|احمد عزو عنایه]] و [[مصطفی، علی محمد|علی محمد مصطفی]]، به چاپ رسیده است.


از جمله ویژگی‌های شرح حاضر، منابع و مصادر مهمی است که شارح در شرح مطالب، از آنها بهره برده است که به دو دسته منابع بلاغی و نحوی قابل تقسیم است. از جمله منابع بلاغی کتاب، عبارتند از: «المطول» سعدالدین تفتازانی، «شرح المفتاح» شریف جرجانی، «مفتاح العلوم» سکاکی، «الإيضاح» خطیب قزوینی و «دلائل الإعجاز» عبدالقاهر جرجانی. کتاب‌های سیبویه، اخفش و جزولی نیز از منابع نحوی این اثر می‌باشند<ref>ر.ک: مقدمه، ص14-‌15</ref>.
از جمله ویژگی‌های شرح حاضر، منابع و مصادر مهمی است که شارح در شرح مطالب، از آنها بهره برده است که به دو دسته منابع بلاغی و نحوی قابل تقسیم است. از جمله منابع بلاغی کتاب، عبارتند از: «المطول» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|سعدالدین تفتازانی]]، «شرح المفتاح» [[جرجانی، علی بن محمد|شریف جرجانی]]، «[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابی‌بکر|سکاکی]]، «[[الإيضاح في علوم البلاغة، المعاني و البيان و البديع|الإيضاح]]» [[خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن|خطیب قزوینی]] و «دلائل الإعجاز» [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]]. کتاب‌های [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[اخفش، سعید بن مسعده|اخفش]] و جزولی نیز از منابع نحوی این اثر می‌باشند<ref>ر.ک: مقدمه، ص14-‌15</ref>.


شیوه شرح مطالب، به‌صورت مزجی بوده و در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای از محققین افزوده شده است که در آن، ضمن ارائه شرح حال مفصلی از صاحب تلخیص<ref>ر.ک: همان، ص7</ref> و صاحب شرح<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>، به تعریف کتاب حاضر و بررسی شخصیت نویسنده آن پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص12</ref> و سپس، مهم‌ترین مصادر کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.
شیوه شرح مطالب، به‌صورت مزجی بوده و در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای از محققین افزوده شده است که در آن، ضمن ارائه شرح حال مفصلی از صاحب تلخیص<ref>ر.ک: همان، ص7</ref> و صاحب شرح<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>، به تعریف کتاب حاضر و بررسی شخصیت نویسنده آن پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص12</ref> و سپس، مهم‌ترین مصادر کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.