دیوان سائل شیرازی

دیوان سائل شیرازی
پدیدآوران	سایل قیری، محمدسعید بن عبدالله (نویسنده) خادمی، روح‌الله (محقق)
ناشر	مجمع ذخائر اسلامی
مکان نشر	قم
سال نشر	2014م. = 1394ش.
چاپ	یکم
شابک	‎978-964-988-883-5
موضوع	شعر فارسي - قرن 13ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ /س2د9 / 4070 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دیوان سائل شیرازی مجموعه اشعار آقا جانی محمد سعید بن عبدالله خان قیری (بین سال‌های 1155 تا 1160- 1225ق) که با تحقیق و تصحیح روح‌الله خادمی، منتشر شده است.

دیوان سائل از روزگار حیات او، بین خاص و عام مشهور بوده است. شماره ابیات آن در بعضی منابع متأخر، 7000 بیت و در بعضی دیگر، 8000 بیت هم گفته شده است.

دیوان حاضر، شامل 7772 بیت است که از منابع متعدد، شامل نسخ خطی و چاپی فراهم آمده است. از این میان، 1089 بیت قصیده، 5523 بیت غزل، 199 بیت قطعه، 31 بیت معمیات و هزلیات، 120 بیت ترجیع‌بند، 172 بیت رباعی و 638 بیت مثنوی است.

سائل شيرازى را بايد شاعرى غزل‌سرا دانست كه با بيش از هفتصد غزل، كارنامه پروپيمانى در اين قالب دارد. تأثيرپذيرى او در غزل از شاعران وقوعى، هم از نظر سبكى و هم به لحاظ‍‌ نگرش آنان، به شدت آشكار است.

سائل به لحاظ‍‌ دوره تاريخى، در دوران تسلط‍‌ انديشه «بازگشت ادبى» بر شعر و نثر فارسى زندگى كرده و شعر سروده است. «بازگشت ادبى» به دوره‌اى از تاريخ ادبيات فارسى گفته مى‌شود كه به‌طور خاص، از اواخر دوره افشاريه تا آغاز نهضت مشروطه را در بر مى‌گيرد. وی از شاعران دوره دوم نهضت ادبی بازگشت محسوب می‌شود و عضویت او در «انجمن خاقان»، می‌تواند جایگاه او را در بین شاعران بازگشتی، تثبیت کند. سائل از بازگشت به شیوه متقدمین، در غزل راه حافظ و تا حدودی سعدی را برگزیده و آشکارا نشان داده که پیرو حافظ است. علاقه او به سعدی را علاوه بر غزلیات، مشخصا می‌تواند در ترجیع‌بند او دریافت کرد که به پیروی از ترجیع‌بند سعدی سروده است. قصاید او استوار و متأثر از قصیده‌سرایان سبک عراقی است. قطعات وی اگرچه در شمار کم هستند، اما بعضا به خاصر مضامین حکمی از قبیل بی‌توجهی به دنیا، کم آزاری و ترک سؤال، قابل توجه و بیانگر تعمق او درباره مسائل کلامی و اندیشه‌ای هستند. همچنین معناسازی‌ها و ماده تاریخ‌های او نشان‌دهنده تبحر کافی وی در این فن است و رباعیات اندک او، به سبب مضامین عاشقانه و گاه عارفانه، زیبا و دلنشین است. وی به مثنوی‌سرایی نیز مشهور بوده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.