علم الدرایه تطبیقی

علم الدرایه تطبیقی
پدیدآوران	مؤدب، سید رضا (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	علم الدراية تطبيقي: بررسي تطبيقي اصطلاحات حديثي شيعه و اهل سنت
ناشر	مرکز بين‌المللي ترجمه و نشر المصطفي(ص)
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1433ق. = 1391ش.
چاپ	چاپ دوم
شابک	‎978-964-195-628-0
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/م8ع8 / 109 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

علم الدرایه تطبیقی، اثر سید رضا مؤدب (متولد 1341ش)، کتابی است با موضوع علم حدیث، حاوی بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت. این اثر برای دوره کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث مجموعه پژوهشی المصطفی العالمي تهیه و تدوین شده است.

انگیزه و هدف نگارش

هدف این تحقیق، آگاهی بخشیدن به دانش‌پژوهان گران‌قدر نسبت به مصطلحات حدیثی فریقین و تطبیق و مقارنه آنها با یکدیگر است؛ چنان‌که سعی بر آن است تا قدمی در جهت تبیین اصطلاحات حدیثی، برداشته شود و از این دریچه، زمینه ورود به دریای بی‌کران حدیث و معارف آن، فراهم گردد.

ساختار

کتاب از پیشگفتار و هفده درس به سفارش مرکز جهانی علوم اسلامی، برای موضوع علم درایه تطبیقی تدوین شده است. قابل‌ ذکر است که از ترجمه متون عربی، اعم از روایات و یا تعاریف و نقل‌قول‌ها، به جهت فعالیت بیشتر دانش‌پژوهان، خودداری شده است.

در پایان هر درس خلاصه مطالب آن درس به‌همراه معرفی منابع فریقین جهت مطالعه و تحقیق بیشتر و چند پرسش و تمرین آمده است.

گزارش محتوا

در درس اول، تعریف علم الحدیث و شاخه‌های آن، علم الدرایه، پیشینه تاریخی، موضوع و فایده علم الدرایه و معنی حدیث، سنت، خبر، اثر، سند و متن و حدیث قدسی از نظر محدثان شیعه و اهل سنت، مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود.

در دومین درس، اقسام حدیث، خبر متواتر و واحد از نظر محدثان شیعه و اهل سنت، همچنین تقسیم خبر واحد از نظر تعداد راویان به مستفیض، عزیز و غریب، مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود.

در سومین درس، تقسیم خبر واحد از نظر حالات راویان نزد محدثان شیعه و اهل سنت، به صحیح، حسن، موثق و ضعیف و مراتب آنها مورد بررسی و تطبیق قرار می‌گیرد.

در درس چهارم تا هفتم، اصطلاحات مشترک سندی که شامل: مُسند، متصل، مرفوع، معنعن، حدیث معلق، مفرد (مطلق و نسبی - ‌اعتبار، متابع و شاهد)، مسلسل، حدیث معتبر، محکم، متشابه، مؤتلف و مختلف، مشتبه مقلوب، عالی و نازل «موافقت، بدل، مساوات و مصافحه»، مشترک، روایت اکابر از اصاغر، سابق و لاحق، روایت اقران و مدبّج، از نظر محدثان فریقین، تعریف و مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود.

در هشتمین و نهمین درس، اصطلاحات مشترک متنی، یعنی مواردی که مشترک بین صحیح حسن و... و مربوط به متن حدیث می‌باشد، شامل: حدیث مقبول، مختلف و موافق، ناسخ و منسوخ، مطروح، مکاتب، نص و ظاهر و مؤوّل، مجمل و مبین، مشکل، از نظر محدثان فریقین، تعریف و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در دهمین درس، اصطلاحات مشترک سندی و متنی، یعنی مواردی که مشترک بین صحیح، حسن و... مربوط به سند و متن می‌باشد، شامل: حدیث مصحف، مزید، مدرج، غریب، مشهور و شاذ مورد بررسی واقع می‌شود.

در درس‌های یازدهم تا سیزدهم، اصطلاحات مختص سندی، یعنی مواردی که مخصوص حدیث ضعیف و مربوط به سند حدیث می‌باشد، شامل: مقطوع، منقطع، معضل، مرسل، موقوف، مضمر، متروک، منکر، مدلس، مهمل، مجهول، از نظر محدثان فریقین، تعریف و بررسی و تطبیق می‌شود.

در چهاردهمین درس، اصطلاحات مختص سندی و متنی، یعنی مواردی که مختص به حدیث ضعیف و مربوط به سند و متن می‌باشد، شامل حدیث معلل، مضطرب، مقلوب، موضوع از نظر محدثان شیعه و اهل سنت مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود.

در پانزدهمین درس، اصطلاحات مربوط به القاب محدثان و عبارات رایج بین آنها، بررسی می‌گردد؛ البته این اصطلاحات همانند اصطلاحات مشترک و مختص، مستقیماً به حدیث مربوط نمی‌شود، بلکه به راویان و آثار آنها و توصیف آنها از نظر مدح و ذم مرتبط می‌باشد که شامل: طبقه، صحابه، تابعین، مُسنِد و مُسنَد، محدِّث، حافظ، شیخ و مشیخه، مستخرج و مُخرج، مستدرکات، جامع و معاجم، مُملی و امالی، عدّه، کتاب و اصل، الفاظ مدح و ذم راوی می‌شود.

در درس شانزدهم، اصطلاحات مربوط به طرق تحمل حدیث، از نظر محدثان فریقین که شامل تحمل حدیث، طرق تحمل حدیث، سماع، قرائت، اجازه، مناوله، کتابت، اعلام، وصیت و وجاده می‌شود، بررسی می‌گردد.

در هفدهمین درس، اوصاف و شرایط راوی، احکام جرح‌ و تعدیل و نقل به معنی که شامل اسلام، عقل، بلوغ، عدالت، ایمان، جرح‌ و تعدیل و نقل به معنی است، در مذهب فریقین مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد.

وضعیت کتاب

فهرست محتویات در ابتدا و کتابنامه در انتهای کتاب آمده است.

توضیح برخی از لغات و اصطلاحات و نیز آدرس مطالب مورد استفاده نویسنده در پاورقی‌ها آمده است.

منابع مقاله

پیشگفتار و متن کتاب.