تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانى و امام خمینى

تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانى و امام خمینى
پدیدآوران	شهیدثانی، زین‌الدین بن علی (نویسنده) امام خمینی (نویسنده) فهری، سید احمد (گردآورنده)
ناشر	مرکز نشر فرهنگى رجاء
مکان نشر	تهران
سال نشر	1362ش
چاپ	دوم
موضوع	تعلیم و تربیت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‎‏/‎‏ف‎‏9‎‏ت‎‏7 / 254/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانى و امام خمینى(ره)، اثر سید احمد فهری، ، گزید‌های است از کتاب «منیة المرید فى آداب المفید و المستفید» اثر شهید ثانى، به همراه مطالبى منتشر نشده از امام خمینى(ره) که در پیشگفتار، مقدمه، سه بخش و مؤخر‌های در شرح پار‌های واژگان و اصطلاحات عرفانى گرد آمده است.

پیشگفتار، اشارتى است بسیار کوتاه به زندگى شهید ثانى. در بخش اول به مطالب زیر اشارت رفته استارزش دانش، شرافت آموزگار و ارزش کار او، تقسیم دانشمندان به گروهى که به خدا علم دارند و به امر خدا علم ندارند، آنان که به امر خدا علم دارند و به خداوند علم ندارند و کسانى که هم به خداوند علم دارند و هم به امر او، ویژگی‌های و نشانه‌‌‌هایى که بدانها هریک از این سه گروه را مى‌توان شناخت.

بخش دوم. آداب تعلیم و تعلماین آداب سه دسته‌اند؛ آنچه میان آموزگار و فراگیر مشترک است، آنچه از آن معلم است و آنچه ویژۀ فراگیر مى‌باشد. آداب مشترک بسیارند؛ بمثل، اخلاص در نیت که از نظر اخلاقى و اعتقادى بسیار مهم است و مراتب نه‌گان‌های دارد؛ عمل به علم و هماهنگى کردار با گفتار در ظاهر و باطن؛ توکل به خداوند و پرهیز از غم روزى؛ حسن خلق، عفت نفس، علو همت. کسب علم نیز آدابى دارد که لازم است آموزشکار و فراگیر آنها را پاس دارند.

شهید ثانى، آداب آموزگار نسبت به خویش را در بیست موضوع و آداب وى نسبت به دانش‌آموز را در سى مورد یاد کرده است. در اینجا تنها به دو مورد از آنها اشاره مى‌شود.

بخش سوم. مناظره و شرایط‍‌ و آداب و آفات آنشهید ثانى براى مناظره علمى، هشت شرط‍‌ و دوازده آفت برشمارده است. از جمله شرایط‍‌ مناظره آن است که از مناظره جز حق خواسته نشود، کارى واجبتر از مناظره بر زمین نباشد، مناظره‌کننده نسبت به موضوع مناظره علم کافى داشته باشد؛ موضوع مناظره درخور کاوش باشد، تا آنجا که مى‌توان مناظره در خلوت برگزار شود؛ باید طرف مقابل را یار خود در دست‌یابى به حقیقت دانست؛ از گوناگونى روش او در مناظره پروا نداشت، تا مى‌شود باید با اهل نظر مناظره کرد.

آفات اخلاقى مناظره چنین استگردنکشى در برابر حق، ریا، خشم، کینه، حسادت، قطع روابط‍‌ با یکدیگر، ناروا و بیهوده‌گویى، کبر و گردنفرازى، عیب‌جویى از طرف مقابل؛ شاد شدن از شکست دیگرى، خودستایى؛ نفاق و دورویى.

منابع مقاله

رفیعی، بهروز، کتابشناسی توصیفی و موضوعی تعلیم و تربیت در اسلام، انتشارات بین المللی هدی، تهران، چاپ اول، 1378ش