۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '== منابع مقاله == مقدمه و متن كتاب. رده:کتاب‌شناسی' به '== منابع مقاله == مقدمه و متن كتاب. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'
جز (جایگزینی متن - 'دايرة المعارف' به 'دايرةالمعارف') |
جز (جایگزینی متن - '== منابع مقاله == مقدمه و متن كتاب. رده:کتاب‌شناسی' به '== منابع مقاله == مقدمه و متن كتاب. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR16009J1.jpg | |||
| عنوان =فرهنگ نامه اصول فقه | |||
| عنوان‌های دیگر =فرهنگ نامه علوم اسلامی/ اصول فقه | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی]] (گردآورنده) | |||
| | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره = | |||
| موضوع = | |||
| | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
| ناشر = | |||
دفتر تبليغات اسلامی حوزه علمیه قم، معاونت پژوهشی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1389 ش | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16009AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| شابک =978-600-5570-54-0 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16009 | |||
| کتابخوان همراه نور =16009 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''فرهنگ‌نامه اصول فقه'''، اثر جمعى از محققان مركز مطالعات و مدارک اسلامى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، است كه به زبان فارسى و در سال 1389ش، تدوين شده است. | |||
'''فرهنگ‌نامه اصول فقه'''، اثر جمعى از محققان مركز مطالعات و | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، با مقدمه رئيس مركز اطلاعات و مدارک اسلامى آغاز شده است. | |||
كتاب، با مقدمه رئيس مركز اطلاعات و | |||
اين اثر، يكى از منابع موثق و مرجع است كه در آن، آگاهى‌هاى پايه و گزيده از دانش اصول فقه با توجه به صحت علمى، در قالب مقاله‌هاى كوتاه و فشرده و به‌صورت دايرةالمعارفى، ارائه شده است. | اين اثر، يكى از منابع موثق و مرجع است كه در آن، آگاهى‌هاى پايه و گزيده از دانش اصول فقه با توجه به صحت علمى، در قالب مقاله‌هاى كوتاه و فشرده و به‌صورت دايرةالمعارفى، ارائه شده است. | ||
مباحث، در بر دارنده اصطلاحات متداول حوزه معرفتى اصول فقه است كه با بررسى حدود 200 عنوان | مباحث، در بر دارنده اصطلاحات متداول حوزه معرفتى اصول فقه است كه با بررسى حدود 200 عنوان مدرک اصولى(شيعه و سنى)، 6000 اصطلاح شناخته شده اصول فقه را به كاربران معرفى و با گزينش بيش از 3000 مدخل اصلى و ارجاع 2870 اصطلاح به آنها، دامنه وسيعى از مفاهيم اين علم را بازگو مى‌كند. | ||
در طبقه‌بندى رده‌شناختى، اين فرهنگ‌نامه از نظر گستره، از جهتى مختصر است، چون در يك مجلد تنظيم شده و از سويى مفصل است، چون تمام موضوعات در حوزه مورد نظر را پوشش داده است و از نظر سطح، ويژه بزرگ‌سالان و از نظر شمول، تخصصى است و موضوعات آن اختصاص به دانش اصول فقه داشته و بر اساس تنظيم الفبايى حرف به حرف، تدوين شده است. | در طبقه‌بندى رده‌شناختى، اين فرهنگ‌نامه از نظر گستره، از جهتى مختصر است، چون در يك مجلد تنظيم شده و از سويى مفصل است، چون تمام موضوعات در حوزه مورد نظر را پوشش داده است و از نظر سطح، ويژه بزرگ‌سالان و از نظر شمول، تخصصى است و موضوعات آن اختصاص به دانش اصول فقه داشته و بر اساس تنظيم الفبايى حرف به حرف، تدوين شده است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۳۸: | ||
اين فرهنگ‌نامه تخصصى، مبتنى بر منطق نظام‌يافته اصطلاح‌نامه علوم اسلامى است كه براى نخستين بار در جهان اسلام، تدوين و منتشر شده است. | اين فرهنگ‌نامه تخصصى، مبتنى بر منطق نظام‌يافته اصطلاح‌نامه علوم اسلامى است كه براى نخستين بار در جهان اسلام، تدوين و منتشر شده است. | ||
در اين نوشتار، نويسندگان، مدخل‌هايى را كه | در اين نوشتار، نويسندگان، مدخل‌هايى را كه درباره اصول فقه بوده، استخراج كرده و براى هر يك، مطلبى را آماده كرده و آن را به شكل كتاب‌شناسى عرضه كرده‌اند. | ||
در اين اثر، سعى شده بر خلاف | در اين اثر، سعى شده بر خلاف دائرةالمعارف‌ها و دانش‌نامه‌ها كه مباحث، در مدخل عام در نظر گرفته مى‌شود و مطالب، در يك صفحه طولانى و وسيع و وابسته‌هاى آن واژه در ذيل آن مى‌آيد، كارها تفكيك شود و مخاطبان با كمترين زمان، بيشترين بهره را از مطالب ببرند. | ||
استناد به منابع دست اول، داشتن متن ساده و روان، زبان گزارشى، استنادات درون‌متنى، تاريخ‌بندى بودن، روشنى مطالب و كوتاهى عبارات در مقايسه با برخى از منابع، از ويژگى‌هاى بارز اين فرهنگ‌نامه است كه آن را در قياس با برخى دانش‌نامه‌ها و اصطلاح‌نامه‌ها، متمايز ساخته است. | استناد به منابع دست اول، داشتن متن ساده و روان، زبان گزارشى، استنادات درون‌متنى، تاريخ‌بندى بودن، روشنى مطالب و كوتاهى عبارات در مقايسه با برخى از منابع، از ويژگى‌هاى بارز اين فرهنگ‌نامه است كه آن را در قياس با برخى دانش‌نامه‌ها و اصطلاح‌نامه‌ها، متمايز ساخته است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۴۹: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، پس از بيان جايگاه و ضرورت علم اصول، به نحوه تأسيس اين علم، قلمرو اصول فقه، پيشينه و سابقه فرهنگ‌نامه‌نگارى در اين حوزه، اشاره شده است. | در مقدمه، پس از بيان جايگاه و ضرورت علم اصول، به نحوه تأسيس اين علم، قلمرو اصول فقه، پيشينه و سابقه فرهنگ‌نامه‌نگارى در اين حوزه، اشاره شده است. | ||
| خط ۹۳: | خط ۷۵: | ||
اين اثر علمى، داراى شاخصه‌هايى است كه برخى از آنها به اختصار، عبارتند از: | اين اثر علمى، داراى شاخصه‌هايى است كه برخى از آنها به اختصار، عبارتند از: | ||
#تبيين مفهوم هر اصطلاح در ذيل مدخل‌هاى پذيرفته‌شده، با بهره‌گيرى از منابع معتبر در | #تبيين مفهوم هر اصطلاح در ذيل مدخل‌هاى پذيرفته‌شده، با بهره‌گيرى از منابع معتبر در دسترس و استفاده از ارجاع مناسب در موارد لازم؛ | ||
#تهيه 2975 مقاله كوتاه (ميانگين 200 كلمه) با 3063 مدخل اصلى و ارجاع 2870 اصطلاح كه از ميان ارجاعات 101 مورد ارجاع خاص به عام است؛ | #تهيه 2975 مقاله كوتاه (ميانگين 200 كلمه) با 3063 مدخل اصلى و ارجاع 2870 اصطلاح كه از ميان ارجاعات 101 مورد ارجاع خاص به عام است؛ | ||
#بيان سير تاريخى پيدايش و به‌كارگيرى برخى اصطلاحات؛ | #بيان سير تاريخى پيدايش و به‌كارگيرى برخى اصطلاحات؛ | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۸۵: | ||
#آوردن آدرس كامل منابع در پايان هر مستند با فونت متفاوت از متن، به منظور مراجعه محققان، در صورت نياز؛ | #آوردن آدرس كامل منابع در پايان هر مستند با فونت متفاوت از متن، به منظور مراجعه محققان، در صورت نياز؛ | ||
#پرهيز از علايم و قراردادهاى ويژه و استفاده از علايم متعارف براى ارجاع به برخى از مستندها، به منظور آگاهى بيشتر محققان، با استفاده از نماد معروف «ر.ك» و «نيز ر.ك»؛ | #پرهيز از علايم و قراردادهاى ويژه و استفاده از علايم متعارف براى ارجاع به برخى از مستندها، به منظور آگاهى بيشتر محققان، با استفاده از نماد معروف «ر.ك» و «نيز ر.ك»؛ | ||
#تنظيم ساختار شكلى فرهنگ‌نامه بر اساس الفبايى حرف به حرف. اين نظام الفبايى، با بخش ترسيمى(درختى) اصطلاح‌نامه اصول فقه نيز تكميل مى‌شود؛ به‌گونه‌اى كه پس از مراجعه به آن، نقشه‌اى از طرح كلى اصطلاحات و موضوعات مرتبط ارائه شده تا | #تنظيم ساختار شكلى فرهنگ‌نامه بر اساس الفبايى حرف به حرف. اين نظام الفبايى، با بخش ترسيمى(درختى) اصطلاح‌نامه اصول فقه نيز تكميل مى‌شود؛ به‌گونه‌اى كه پس از مراجعه به آن، نقشه‌اى از طرح كلى اصطلاحات و موضوعات مرتبط ارائه شده تا پژوهشگران دامنه بررسى خود را در هر رده‌اى از رده‌هاى اصول فقه، پى‌گيرى نمايند؛ | ||
#استناد مطالب به 160 منبع و مأخذ اصول فقه از شيعه و سنى؛ | #استناد مطالب به 160 منبع و مأخذ اصول فقه از شيعه و سنى؛ | ||
#در بر دارنده اصطلاحاتى كه در حوزه معرفتى اصول فقه متداول است و يا در ذخيره و بازيابى اطلاعات آن دانش، به‌عنوان كليدواژه به كار مى‌آيد و مدخل بخشى از متن منابع و بخش‌هاى خاص آن مى‌باشد؛ | #در بر دارنده اصطلاحاتى كه در حوزه معرفتى اصول فقه متداول است و يا در ذخيره و بازيابى اطلاعات آن دانش، به‌عنوان كليدواژه به كار مى‌آيد و مدخل بخشى از متن منابع و بخش‌هاى خاص آن مى‌باشد؛ | ||
#بررسى حدود دويست عنوان منبع و | #بررسى حدود دويست عنوان منبع و مدرک اصول فقه (هر چند به همه آنها استناد نشده) و نگارش به نثر فارسى(فارسى و عربى توأم، زيرا غالباً ً اصطلاحات علوم و معارف اسلامى به زبان عربى است و به همان صورت اصلى سال‌ها، بلكه قرن‌هاست در فرهنگ جهان اسلام و ايران رواج دارد)؛ | ||
#تلاش بر رعايت قواعد فارسى در انتخاب اصطلاحات، ولى از آن‌جا كه زبان عربى، زبان رايج، علمى و اصطلاحى اسلام است و گزارش دادن از آن نيز مبتنى بر محافظت بر مصطلحات همان زبان است، آنچه نمود بيشتر و جلوه فراترى دارد، عربى بودن واژگان است كه در فارسى هم متداول و رايج است؛ | #تلاش بر رعايت قواعد فارسى در انتخاب اصطلاحات، ولى از آن‌جا كه زبان عربى، زبان رايج، علمى و اصطلاحى اسلام است و گزارش دادن از آن نيز مبتنى بر محافظت بر مصطلحات همان زبان است، آنچه نمود بيشتر و جلوه فراترى دارد، عربى بودن واژگان است كه در فارسى هم متداول و رايج است؛ | ||
#گستره واژگانى: يكى از جنبه‌هاى تحسين برانگيز اين فرهنگ‌نامه، وسعت كار و فضاى وسيعى است كه به هر يك از موضوعات اختصاص داده است؛ | #گستره واژگانى: يكى از جنبه‌هاى تحسين برانگيز اين فرهنگ‌نامه، وسعت كار و فضاى وسيعى است كه به هر يك از موضوعات اختصاص داده است؛ | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۰۵: | ||
برخى، از جمله مشكلات موجود در اين اثر را، مرتب نبودن منابع و كتاب‌ها و اشتباه در ذكر مصاديق و ارجاعات دانسته و معتقدند كه مصاديق ذيل نوشته‌ها و توضيحات در آن، تابع قاعده و اصول نيست و منابع و كتاب‌ها، معلوم نيست بر چه اساسى مرتب شده‌اند و حتى برخى منابع ذكر شده و نوشته‌هايى نيز از آن آمده، ولى به آن اشاره نشده است و ذكر برخى از مصاديق نيز اشتباه مى‌باشد. گاهى ارجاع به يك اصطلاح شده، ولى با مراجعه به آن مشاهده مى‌شود وجه مشترك آن آورده شده است. | برخى، از جمله مشكلات موجود در اين اثر را، مرتب نبودن منابع و كتاب‌ها و اشتباه در ذكر مصاديق و ارجاعات دانسته و معتقدند كه مصاديق ذيل نوشته‌ها و توضيحات در آن، تابع قاعده و اصول نيست و منابع و كتاب‌ها، معلوم نيست بر چه اساسى مرتب شده‌اند و حتى برخى منابع ذكر شده و نوشته‌هايى نيز از آن آمده، ولى به آن اشاره نشده است و ذكر برخى از مصاديق نيز اشتباه مى‌باشد. گاهى ارجاع به يك اصطلاح شده، ولى با مراجعه به آن مشاهده مى‌شود وجه مشترك آن آورده شده است. | ||
با اين حال، نكته حائز اهميت در مورد اين اثر، آن است كه تدوين فرهنگ‌نامه، از جنبه‌هاى روشى و ساختارى، مستلزم كار گروهى و جمعى است كه | با اين حال، نكته حائز اهميت در مورد اين اثر، آن است كه تدوين فرهنگ‌نامه، از جنبه‌هاى روشى و ساختارى، مستلزم كار گروهى و جمعى است كه عمدتاًً در جامعه ما كم‌سابقه و مستحدث است و يكى از ويژگى‌هاى مهم اين اثر، آن است كه به‌صورت گروهى با برنامه از پيش تعيين‌شده و بر اساس نظر جمعى و رأى‌گيرى، صورت گرفته است و كار فردى نيست. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۱۴: | ||
فهرست مطالب در ابتدا و كتاب‌نامه منابع مورد استفاده نويسندگان، در انتهاى كتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و كتاب‌نامه منابع مورد استفاده نويسندگان، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
== منابع == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||