۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ني ' به 'نی'
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR33189J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
جز (جایگزینی متن - 'ني ' به 'نی') |
||
| (۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR33189J1.jpg | |||
| عنوان =جامع المقدمات | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[جمعی از علما]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[جراثیمی، جلیل]] (محقق) | [[جراثیمی، جلیل]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =PJ 6141 /ج2 1385* | ||
| موضوع = | |||
زبان عربی - صرف و نحو | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
منطق | منطق | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1431 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33189AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =33189 | |||
| کتابخوان همراه نور =33189 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''جامع المقدمات'''، اثر جمعى از علما، مجموعهاى از كتابهاى صرف، نحو، منطق و اخلاق به زبان فارسى و عربى است و توسط جليل جراثيمى تصحيح و تحقيق شده است. گفتنى است كه جناب آقاى جليل جراثيمى، كتاب «آداب المتعلمين» را كه يكى از كتب اين مجموعه است، به فارسى ترجمه نموده و در همين مجموعه گنجانده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و محقق و پانزده كتاب است كه در يك جلد تنظيم شده است. | كتاب، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و محقق و پانزده كتاب است كه در يك جلد تنظيم شده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۴۰: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
=== آداب المتعلمين === | |||
كتابى درباره آداب تعليم و تربيت اسلامى، رسم علم آموختن و دانستنىهاى طالب علم و مراتب اخلاقى است. اين كتاب به عربى نگاشته شده است. برخى، نویسندهى اين كتاب را برهانالدين زرنوجى فقيه و عالم بزرگ قرن پنجم و ششم هجرى قمرى دانستهاند و برخى نيز آن را به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] (672 - 579ق) نسبت دادهاند. | |||
كتابى | |||
كتاب، مشتمل بر دوازده فصل است. متن عربى كتاب در بالاى صفحه و ترجمه آن در ذيل آن آمده است. | كتاب، مشتمل بر دوازده فصل است. متن عربى كتاب در بالاى صفحه و ترجمه آن در ذيل آن آمده است. | ||
مؤلف، مسائل مورد نياز طالب علم را به | مؤلف، مسائل مورد نياز طالب علم را به سبکی زيبا با استمداد از آيات، روايات و اشعار از ابتدا تا پايان تبيين كرده است. | ||
مؤلف علاوه بر مسائل اخلاقى و شيوه آموختن و احترام به استاد، از مسائل مادى نيز غافل نبوده و فصل آخر كتاب را (اسباب جلب روزى و زيادى عمر و نقصان هريك) به اين امر اختصاص داده است. | مؤلف علاوه بر مسائل اخلاقى و شيوه آموختن و احترام به استاد، از مسائل مادى نيز غافل نبوده و فصل آخر كتاب را (اسباب جلب روزى و زيادى عمر و نقصان هريك) به اين امر اختصاص داده است. | ||
=== الأمثلة === | |||
اين كتاب، در علم صرف، به زبان فارسى و نوشته مير سيد شريف جرجانى است. | اين كتاب، در علم صرف، به زبان فارسى و نوشته [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]] است. | ||
مؤلف، در چند صفحه بهطور خلاصه، مشتقات مصدر؛ يعنى صيغههاى ماضى، مضارع، اسم فاعل، اسم مفعول، امر، نهى، جحد، نفى و استفهام را بيان كرده است. | مؤلف، در چند صفحه بهطور خلاصه، مشتقات مصدر؛ يعنى صيغههاى ماضى، مضارع، اسم فاعل، اسم مفعول، امر، نهى، جحد، نفى و استفهام را بيان كرده است. | ||
=== شرح الأمثله === | |||
اين كتاب، نيز تأليف مير سيد شريف جرجانى و به زبان فارسى است. | اين كتاب، نيز تأليف [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]] و به زبان فارسى است. | ||
مؤلف، ابتدا تمام واژههاى كتاب را تعريف كرده و سپس قاعده ساختن هركدام از افعال را بهصورت كامل بيان كرده است. | مؤلف، ابتدا تمام واژههاى كتاب را تعريف كرده و سپس قاعده ساختن هركدام از افعال را بهصورت كامل بيان كرده است. | ||
| خط ۸۵: | خط ۶۴: | ||
ايشان در اين كتاب در تمام صيغهها از مصدر «ضرب» استفاده كرده است و بعد از هر صيغه بهحسب آن صيغه، آن را ترجمه نموده است. | ايشان در اين كتاب در تمام صيغهها از مصدر «ضرب» استفاده كرده است و بعد از هر صيغه بهحسب آن صيغه، آن را ترجمه نموده است. | ||
=== صرف مير === | |||
صرف مير به اسم | صرف مير به اسم نویسندهاش مير سيد شريف است. اين كتاب نيز در علم صرف و به فارسى است. صرف مير، در سى و يك فصل تنظيم شده و شامل مباح-ث افعال و اسما با تمام مشتقاتش است. | ||
در اين كتاب مىخوانيم كه كلمه يا اسم است يا فعل يا حرف و اسم نيز بر سه قسم ثلاثى، رباعى و خماسى است و فعل بر دو قسم ثلاثى و رباعى است و هركدام از اين اقسام يا مجرد است و يا مزيد و هركدام از اين اقسام داراى ابوابى هستند. | در اين كتاب مىخوانيم كه كلمه يا اسم است يا فعل يا حرف و اسم نيز بر سه قسم ثلاثى، رباعى و خماسى است و فعل بر دو قسم ثلاثى و رباعى است و هركدام از اين اقسام يا مجرد است و يا مزيد و هركدام از اين اقسام داراى ابوابى هستند. | ||
| خط ۹۳: | خط ۷۲: | ||
مؤلف سعى كرده با استفاده از مثالهاى متفاوت، تمام ابواب مذكور را براى طالب علم عربى بهخوبى روشن كند. ايشان علاوه بر اين مواردى كه ذكر شد، مباحث ديگرى از قبيل معلوم، مجهول، لازم، متعدى، صحيح و معتل و بسيارى از مسائل علم صرف را در قالبى زيبا كه گهگاهى با اشعارى نيز همراه است، بيان كرده است. | مؤلف سعى كرده با استفاده از مثالهاى متفاوت، تمام ابواب مذكور را براى طالب علم عربى بهخوبى روشن كند. ايشان علاوه بر اين مواردى كه ذكر شد، مباحث ديگرى از قبيل معلوم، مجهول، لازم، متعدى، صحيح و معتل و بسيارى از مسائل علم صرف را در قالبى زيبا كه گهگاهى با اشعارى نيز همراه است، بيان كرده است. | ||
=== التصريف === | |||
اين كتاب، تأليف عبدالوهاب بن عبادالدين زنجانى، از علماى قرن هفتم و به زبان عربى است. كتاب | اين كتاب، تأليف عبدالوهاب بن عبادالدين زنجانى، از علماى قرن هفتم و به زبان عربى است. كتاب درباره صرف افعال عربى به همراه ساختن و تصريف برخى از اسمايى است كه از فعل ساخته مىشوند، مانند اسماء فاعل، مفعول، مكان و زمان. كتاب با بحث اسم آلت به پايان مىرسد. | ||
مؤلف، علاوه بر مطالب مذكور، موضوعاتى همچون مهموز، مضاعف و معتل به همراه اقسام آن را به طالب علم عربى آموزش مىدهد. | مؤلف، علاوه بر مطالب مذكور، موضوعاتى همچون مهموز، مضاعف و معتل به همراه اقسام آن را به طالب علم عربى آموزش مىدهد. | ||
وى در ابتداى هر فصل، ابتدا توضيح كوتاهى | وى در ابتداى هر فصل، ابتدا توضيح كوتاهى درباره موضوع مورد بحث مىدهد، سپس شيوه ساختن و تصريف آن را همراه با مثالهايى روشن مىكند. | ||
دو تنبيه، يكى در ابتداى كتاب ( | دو تنبيه، يكى در ابتداى كتاب (درباره فعل لازم و متعدى) و ديگرى در انتهاى آن (درباره شيوه ساختن مصدر مره) آمده است. | ||
=== شرح التصريف === | |||
اين كتاب را مسعود بن عمر قاضى | اين كتاب را [[تفتازانی، مسعود بن عمر|مسعود بن عمر قاضى تفتازانى]]، به زبان عربى در شرح «التصريف» عبدالوهاب بن عبادالدين زنجانى نوشته است. | ||
بر كتاب «التصريف» زنجانى شروح فراوانى نوشته شده است كه يكى از مهمترين آنها، همين شرحى است كه تفتازانى در سن شانزده سالگى بهعنوان نخستين اثر خويش تأليف كرده است. | بر كتاب «التصريف» زنجانى شروح فراوانى نوشته شده است كه يكى از مهمترين آنها، همين شرحى است كه تفتازانى در سن شانزده سالگى بهعنوان نخستين اثر خويش تأليف كرده است. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۹۰: | ||
شرح مذكور، شرحى مزجى است. شارح علاوه بر مثالهاى فراوان، از آيات قرآن و اشعار نيز بهره برده است. | شرح مذكور، شرحى مزجى است. شارح علاوه بر مثالهاى فراوان، از آيات قرآن و اشعار نيز بهره برده است. | ||
الصيغ المشكلة | === الصيغ المشكلة === | ||
اين كتاب كه به زبان فارسى و مؤلف آن ناشناخته است، رسالهاى است در تبيين و تعيين و ريشهيابى برخى از صيغههاى افعال و اسماء عربى كه دشوار به نظر مىرسند. | اين كتاب كه به زبان فارسى و مؤلف آن ناشناخته است، رسالهاى است در تبيين و تعيين و ريشهيابى برخى از صيغههاى افعال و اسماء عربى كه دشوار به نظر مىرسند. | ||
در اين رساله، بيست و پنج صيغه عربى بيان شده است كه چهار مورد آن (تقفُ، | در اين رساله، بيست و پنج صيغه عربى بيان شده است كه چهار مورد آن (تقفُ، متُّ، تزدري، و ازَّيَّنت)، از قرآن است. | ||
العوامل | === العوامل للجرجانی=== | ||
اين كتاب، به زبان عربى، تأليف عبدالقاهر جرجانى و | اين كتاب، به زبان عربى، تأليف عبدالقاهر جرجانى و درباره صد عامل در نحو است. بر اين كتاب، شرحهاى متعددى نوشته شده است. [[قطب راوندی، سعید بن هبةالله|قطبالدين راوندى]]، [[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|ملامحسن فيض كاشانى]] و [[فاضل هندی، محمد بن حسن|فاضل هندى]] از جمله شارحان شيعى اين كتابند. | ||
مؤلف، عوامل را به دو دسته لفظى و معنوى و اولى را به دو قسم سماعى و قياسى و سماعى را به سيزده نوع تقسيم كرده است. تعداد عوامل معنوى، دوتا، تعداد عومل لفظى سماعى، نود و يكى و تعداد عوامل لفظى قياسى، هفتتاست كه مجموعا صدتا مىشود. | مؤلف، عوامل را به دو دسته لفظى و معنوى و اولى را به دو قسم سماعى و قياسى و سماعى را به سيزده نوع تقسيم كرده است. تعداد عوامل معنوى، دوتا، تعداد عومل لفظى سماعى، نود و يكى و تعداد عوامل لفظى قياسى، هفتتاست كه مجموعا صدتا مىشود. | ||
العوامل المنظومة | === العوامل المنظومة === | ||
مؤلف اين كتاب، كمالالدين بن حسام، است. وى 100 عامل نحوى را كه در كتاب پيشين ياد شد، در ضمن 32 بيت شعر فارسى بيان كرده و بهعنوان ترجمهاى مختصر و منظوم از عوامل جرجانى، به حاكم وقت هرات معزالدين | مؤلف اين كتاب، كمالالدين بن حسام، است. وى 100 عامل نحوى را كه در كتاب پيشين ياد شد، در ضمن 32 بيت شعر فارسى بيان كرده و بهعنوان ترجمهاى مختصر و منظوم از عوامل جرجانى، به حاكم وقت هرات معزالدين حسین پيشكش نموده است. | ||
=== شرح العوامل في النحو === | |||
اين كتاب، تأليف ملا نظرعلى گيلانى، در شرح «العوامل» عبدالقاهر جرجانى و به زبان عربى است. | اين كتاب، تأليف ملا نظرعلى گيلانى، در شرح «العوامل» عبدالقاهر جرجانى و به زبان عربى است. | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۱۲: | ||
شارح، كتاب عوامل را بهگونه مزجى شرح داده است. وى براى تبيين مطالب، مثالهايى متنوع از آيات و روايات و اشعار و... ذكر كرده است. در بخش حروف جر، معانى تكتك آنها را همراه با مثال ذكر كرده است. | شارح، كتاب عوامل را بهگونه مزجى شرح داده است. وى براى تبيين مطالب، مثالهايى متنوع از آيات و روايات و اشعار و... ذكر كرده است. در بخش حروف جر، معانى تكتك آنها را همراه با مثال ذكر كرده است. | ||
=== العوامل لملا محسن === | |||
اين كتاب، تأليف ملا محسن قزوينى و به زبان عربى است. وى عوامل را بسيت نوع دانسته است؛ كه سيزدهتاى آن سماعى و بقيه قياسى است. | اين كتاب، تأليف ملا محسن قزوينى و به زبان عربى است. وى عوامل را بسيت نوع دانسته است؛ كه سيزدهتاى آن سماعى و بقيه قياسى است. | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۱۸: | ||
مؤلف، در تبيين مطالب، علاوه بر استفاده از شواهد قرآنى، روايى، اشعار فارسى و عربى، در لابهلاى مباحث با عنوان «تنبيه»، ابهامات را روشن كرده است. | مؤلف، در تبيين مطالب، علاوه بر استفاده از شواهد قرآنى، روايى، اشعار فارسى و عربى، در لابهلاى مباحث با عنوان «تنبيه»، ابهامات را روشن كرده است. | ||
=== الهداية في النحو === | |||
اين كتاب، به زبان عربى است و يك دوره مسائل مهم نحو را بهصورت روان و خالى از حشو بيان كرده است. برخى، | اين كتاب، به زبان عربى است و يك دوره مسائل مهم نحو را بهصورت روان و خالى از حشو بيان كرده است. برخى، نویسندهى آن را ابوحيان اندلسى و گروهى ديگر، زبير بن احمد بن سليمان زبيرى شافعى مىدانند. | ||
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه، سه مقصد و يك خاتمه است. | كتاب، مشتمل بر يك مقدمه، سه مقصد و يك خاتمه است. | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۳۸: | ||
مؤلف، با ذكر مثالهايى از قرآن، روايات، اشعار و... در هر قسم از اقسام فوق، مطلب را بهخوبى روشن مىكند. | مؤلف، با ذكر مثالهايى از قرآن، روايات، اشعار و... در هر قسم از اقسام فوق، مطلب را بهخوبى روشن مىكند. | ||
=== شرح الأنموذج === | |||
كتاب «الأنموذج»، كتابى است مختصر و مفيد در نحو، به زبان عربى و به قلم ابوالقاسم محمود زمخشرى از بزرگان علماى اهل تسنن در نحو و بلاغت و فقه و حديث و تفسير و... اين كتاب، تلخيص اثر ديگر | كتاب «الأنموذج»، كتابى است مختصر و مفيد در نحو، به زبان عربى و به قلم ابوالقاسم محمود [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] از بزرگان علماى اهل تسنن در نحو و بلاغت و فقه و حديث و تفسير و... اين كتاب، تلخيص اثر ديگر نویسنده به نام «المفصل في صنعة الإعراب» است. نویسنده در «الأنموذج» در نهايت ايجاز، تقريبا تمام مسائل نحو و اندكى از صرف را گفته است. اين كتاب را جمالالدين محمد بن عبدالغنى اردبيلى شرح كرده است. شارح، ابتدا يك يا چند عبارت از مؤلف را با عنوان «قال» يا «قوله» آورده، سپس با عنوان «اقول» آن را شرح مىدهد. | ||
=== الصمدية === | |||
«الصمدية» يا «الفوائد الصمدية في علم العربية» اثر شيخ | «الصمدية» يا «الفوائد الصمدية في علم العربية» اثر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، يكى از مهمترين و دقيقترين كتابها در علم نحو است. مؤلف، اين كتاب را به برادر كوچكش، عبدالصمد ديكته كرده و سپس در اختيار اهل فضل قرار داده است. اين كتاب، جزو كتب درسى در علم نحو در حوزه علميه است. | ||
كتاب «الفوائد الصمدية»، كتابى است مختصر، دقيق با عباراتى زيبا و نثرى استوار و لطيف كه در سال 1030ق، تأليف شده است. | كتاب «الفوائد الصمدية»، كتابى است مختصر، دقيق با عباراتى زيبا و نثرى استوار و لطيف كه در سال 1030ق، تأليف شده است. | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۶۲: | ||
حديقه پنجم: اين بخش، اختصاص به ذكر مفردات و بيان معانى و تقسيمات حروف و آنچه كه داراى معناى حرفى است، دارد. در اين بخش، 25 قسم از مفردات به ترتيب حروف الفبا ذكر شده است. اين حديقه، با حرف «همزه» آغاز و با حرف «لم» پايان يافته است. | حديقه پنجم: اين بخش، اختصاص به ذكر مفردات و بيان معانى و تقسيمات حروف و آنچه كه داراى معناى حرفى است، دارد. در اين بخش، 25 قسم از مفردات به ترتيب حروف الفبا ذكر شده است. اين حديقه، با حرف «همزه» آغاز و با حرف «لم» پايان يافته است. | ||
=== الكبرى في المنطق === | |||
اين كتاب، تأليف مير سيد شريف | اين كتاب، تأليف [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]]، به زبان فارسى و در علم منطق است. | ||
گفتنى است كه اين اثر به جهت ايجاز و اهميت آن، مورد توجه طلاب علوم دينى قرار گرفته و سالها بهعنوان متن درسى در حوزههاى علميه و مدارس سنتى تدريس مىشده است. | گفتنى است كه اين اثر به جهت ايجاز و اهميت آن، مورد توجه طلاب علوم دينى قرار گرفته و سالها بهعنوان متن درسى در حوزههاى علميه و مدارس سنتى تدريس مىشده است. | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۷۱: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب، در پايان كتاب آمده است. | فهرست مطالب، در پايان كتاب آمده است. | ||
| خط ۱۹۹: | خط ۱۷۶: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
1.مقدمه و متن كتاب. | 1.مقدمه و متن كتاب. | ||
2. پايگاه اينترنتى كتابشناسى طهور، در 21 اسفندماه 1392، به نشانى: | 2. پايگاه اينترنتى كتابشناسى طهور، در 21 اسفندماه 1392، به نشانى: | ||
http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid | http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid 18729. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[شرح الصمدیه]] | [[شرح الصمدیه]] | ||
| خط ۲۱۷: | خط ۱۹۴: | ||
[[الحدائق الندیة في شرح الفوائد الصمدیة]] | [[الحدائق الندیة في شرح الفوائد الصمدیة]] | ||
[[ | [[هداية الطالبين في شرح آداب المتعلمين]] | ||
[[انيس الطالبين]] | [[انيس الطالبين]] | ||
[ | [[جامع المقدمات (تصحیح مدرس افغانی)]] | ||
[[رده:کتابشناسی]] | |||