أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد (مقدمه بهمنیار)

أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد
پدیدآوران	محمد بن منور (نویسنده) احرار، عبیدالله بن محمود (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	اسرار التوحید رساله حورائیه
ناشر	فردین
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1313ش.
چاپ	چاپ یکم
موضوع	ابو سعید ابو الخیر، 357 - 440ق. تصوف نثر فارسی - قرن 6ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 278/8 BP

أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد، نوشته محمد بن منور بن ابی‌سعید بن ابی‌طاهر بن ابی‌سعید ابی‌الخیر، با مقدمه احمد بهمنیار، پیرامون شخصیت و اندیشه ابوسعید و حاوی بسیاری از گفته‌ها و اشعار اوست.

رساله حورائیه، اثر عبیدالله بن محمود شاشی، معروف به خواجه احرار، نیز ضمیمه آن شده است.

پاره‌ای از ویژگی‌های اسرار التوحید: مقدمه‌اش نثر مصنوع و متنش نثر مُرسَل است؛ بنیاد آن، بر روایات شفاهى یا کتبى رایج در میان اهل خانقاه و ارباب تصوف است؛‏ یک سند برجسته تاریخ تصوف ایران و منبع درجه یک در باب زندگى‌نامه و اقوال بسیارى از مشایخ تصوف خراسان است؛ یکی از برجسته‌ترین منابع تاریخ عرفان ایران و یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخ اجتماعی این سرزمین، در یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران نیز بشمار می‌رود؛ به‌لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه‌های گوناگونِ بیان و شیوه داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در قله‌های میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد‏.

رساله حورائیه

اثر عبیدالله بن محمود شاشی، معروف به خواجه احرار، شرح رباعیه حورائیه ابوسعید است:

«حورا به نظاره نگارم صف زد

رضوان به تعجب کف خود بر کف زد

یک خال سیه بر آن رخان مطرف زد

ابدال ز بیم، چنگ در مصحف زد».

نویسنده، حورا را جماعت حوریان و غیر آنها، نگار را روح انسانی‌ای که محبوب خداوند است، رضوان را عقل، خال را خواری و انکسار یا فقر حقیقی، ابدال را قوای انسانی، مصحف را حقیقت انسانی و چنگ زدن را درآویختن انسان با علو رتبه روح تفسیر کرده است‏.

منابع مقاله

1. اسلامی، هما؛ توکلی کافی‌آباد، عزیزالله، «نقد صورت‌گرایانه شگردهای زبانی در اسرار التوحید و تأثیر آن در هنر و تمدن اسلامی قرون پنجم و ششم ایران»، مطالعات هنر اسلامی، زمستان 1400، شماره 43، به آدرس:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1857001

1. طاهری، قدرت الله، «بازی‌های طنزآمیز زبانی ابوسعید در اسرار التوحید»، نشریه پژوهش‌های ادبی: ادبیات و زبان‌ها، زمستان 1382، شماره 2، به آدرس:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/250204

1. حاکمی، اسماعیل، «سیری در رساله‌های حورائیه، شرح یک رباعی از ابوسعید ابوالخیر»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال بیست‌وششم، پاییز 1367 شماره 1 و 2 و 3 و 4 (پیاپی 105 تا 108)، به آدرس:

http://ensani.ir/fa/article/313725