۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - 'مقريزى' به 'مقريزى ') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
ابن منظور عمرى طولانى داشت و داراى شخصيتى بزرگ بود . افراد فراوانى از او روايت شنيده‌اند . | ابن منظور عمرى طولانى داشت و داراى شخصيتى بزرگ بود . افراد فراوانى از او روايت شنيده‌اند . | ||
او | او کتاب‌هاى ادبى بزرگى را خلاصه كرده است مانند:الأغانى، العقد، الذخيرة، نشوار المحاضرة و مفردات ابن بيطار . | ||
وى | وى کتاب‌هاى تاريخى بزرگى را نيز خلاصه كرده است . او هرگز از كار خسته نمى‌شد . صفدى مى‌گويد:من کتابى در ادبيات نمى‌شناسم كه او خلاصه نكرده باشد . | ||
فرزندش قطب الدين مى‌گويد : وى بعد از وفات، پانصد جلد | فرزندش قطب الدين مى‌گويد : وى بعد از وفات، پانصد جلد کتاب به خط خودش بر جاى نهاده است . | ||
بسيارى هم از وى حديث شنيده‌اند كه از آن جمله [[ذهبى]] و تقى الدين سبكى را مى‌توان نام برد . | بسيارى هم از وى حديث شنيده‌اند كه از آن جمله [[ذهبى]] و تقى الدين سبكى را مى‌توان نام برد . | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
[[مقریزی، احمد بن علی|مقريزى]] ، ابن منظور را از فقهاى برجسته شافعى شمرده است، در حالى كه ديگران از جمله : صفدى، ابن شاكر، فوات و سيوطى وى را شيعى دور از تعصب دانسته‌اند . | [[مقریزی، احمد بن علی|مقريزى]] ، ابن منظور را از فقهاى برجسته شافعى شمرده است، در حالى كه ديگران از جمله : صفدى، ابن شاكر، فوات و سيوطى وى را شيعى دور از تعصب دانسته‌اند . | ||
آقا بزرگ تهرانى در | آقا بزرگ تهرانى در کتاب ارزشمند خود «الذريعة إلى تصانيف الشيعة» مى‌گويد: | ||
امام لغت، جمال الدين، محمد بن مكرم، مشهور به ابن منظور، شيعه است همانگونه كه خود در واژۀ «وصى» به آن تصريح دارد و سيوطى و محمد بن شاكر نيز به آن شهادت داده‌اند . | امام لغت، جمال الدين، محمد بن مكرم، مشهور به ابن منظور، شيعه است همانگونه كه خود در واژۀ «وصى» به آن تصريح دارد و سيوطى و محمد بن شاكر نيز به آن شهادت داده‌اند . | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
وى ظاهراً شيعه بودن خود را پنهان مى‌داشته، چرا كه خود در ديوان انشا و پست قضاوت بوده و نمى‌توانسته شيعه بودن خود را آشكار سازد . | وى ظاهراً شيعه بودن خود را پنهان مى‌داشته، چرا كه خود در ديوان انشا و پست قضاوت بوده و نمى‌توانسته شيعه بودن خود را آشكار سازد . | ||
همچنانكه خود در | همچنانكه خود در کتاب اخبار ابى نواس همين مطلب را به ابو نواس نسبت داده است . او مى‌گويد : از ميان سخنان ابو نواس كه به دست ما رسيده است بر مى‌آيد كه وى به اهل بيت ميل داشته، اما اين ميل مخفيانه بوده و جرأت اظهار آن را نداشته است . نقل شده كه روزى به ابو نواس گفتند چرا در مدح على بن موسى الرضا عليه السلام چيزى نمى‌گويى . او پاسخ داد كه مثل من چگونه در مدح مثل آن حضرت سخن بگويد و بعد اشعارى سرود كه اين بيت از جملۀ آنهاست : | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
ابن منظور نويسنده‌اى پر كار بود و به سبب | ابن منظور نويسنده‌اى پر كار بود و به سبب کتابت مداوم در آخر عمر نابينا شد . | ||
صفدى از قول فرزند وى قطب الدين، دست نوشته‌هاى بازمانده از او را 500 جلد نوشته است . | صفدى از قول فرزند وى قطب الدين، دست نوشته‌هاى بازمانده از او را 500 جلد نوشته است . | ||
وى به مختصر كردن | وى به مختصر كردن کتاب‌هاى مفصل علاقه داشت . از سخن مبالغه آميز صفدى كه گفته است : در ميان كتب مفصل ادبى چيزى نمى‌شناسم كه او آن را مختصر نكرده باشد، مى‌توان به فراوانى تلخيص‌هاى او پى برد . | ||
===آثار چاپ شده=== | ===آثار چاپ شده=== | ||
# لسان العرب، كه مشهورترين | # لسان العرب، كه مشهورترين کتاب اوست . | ||
#:اين | #:اين کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمرى) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدياق چاپ شد . | ||
#:بعد از آن بارها تجديد چاپ شد و چاپهاى متعددى از آن به عمل آمد . از جمله در بيروت (1374 - 1375 قمرى) در 15 جلد و نيز، در همانجا سال 1389 قمرى در 3 جلد بزرگ تحت عنوان «لسان العرب المحيط» با پيوستى از اصطلاحات علمى جديد . | #:بعد از آن بارها تجديد چاپ شد و چاپهاى متعددى از آن به عمل آمد . از جمله در بيروت (1374 - 1375 قمرى) در 15 جلد و نيز، در همانجا سال 1389 قمرى در 3 جلد بزرگ تحت عنوان «لسان العرب المحيط» با پيوستى از اصطلاحات علمى جديد . | ||
#:در چاپ اخير و برخى از چاپهاى تازه‌تر اين | #:در چاپ اخير و برخى از چاپهاى تازه‌تر اين کتاب، ريشه‌ها را مطابق شيوۀ رايج به ترتيب حروف نخستين آنها نظم داده‌اند . | ||
# سرور النفس بمدارك الحواس الخمس | # سرور النفس بمدارك الحواس الخمس | ||
#:اين | #:اين کتاب گزيده‌اى از «فصل الخطاب» احمد بن يوسف تيفاشى است كه در بيروت (سال 1980 ميلادى) به كوشش احسان عباس به چاپ رسيده است . جزء نخست اين کتاب نيز با عنوان «نثار الأذهار في الليل و النهار و أطائب أوقات الأصائل و الأسحار» جداگانه در استانبول (سال 1298 قمرى) و بعد از آن در سال 1988 ميلادى با حواشى احمد عبد الفتاح تمام، در بيروت چاپ شده است . | ||
# مختار الأغاني في الأخبار و التهاني، گزيده‌اى از «الأغاني» [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابو الفرج اصفهانى]] است . | # مختار الأغاني في الأخبار و التهاني، گزيده‌اى از «الأغاني» [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابو الفرج اصفهانى]] است . | ||
#:اين اثر به كوشش جمعى از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمرى) در 8 جلد و پس از آن در بيروت (سال 1386 - 1387 قمرى) و در دمشق (سال 1971 ميلادى) در 12 جلد به چاپ رسيده است . | #:اين اثر به كوشش جمعى از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمرى) در 8 جلد و پس از آن در بيروت (سال 1386 - 1387 قمرى) و در دمشق (سال 1971 ميلادى) در 12 جلد به چاپ رسيده است . | ||
#:ابن منظور در اين | #:ابن منظور در اين کتاب فصلى طولانى در استدراك اخبار ابو نواس افزوده است كه به گفته خود او، ابو الفرج آن را از قلم انداخته يا بعدها از نسخه‌هاى کتاب افتاده است . | ||
#:چاپهاى جداگانه‌اى از اين بخش در قاهره (سال 1924 ميلادى) با حواشى محمد عبد الرسول و در بغداد (سال 1952 ميلادى) به كوشش شكرى محمد احمد صورت گرفته است . | #:چاپهاى جداگانه‌اى از اين بخش در قاهره (سال 1924 ميلادى) با حواشى محمد عبد الرسول و در بغداد (سال 1952 ميلادى) به كوشش شكرى محمد احمد صورت گرفته است . | ||
# مختصر تاريخ دمشق ابن عساكر | # مختصر تاريخ دمشق ابن عساكر | ||
#:ابن منظور در اين | #:ابن منظور در اين کتاب علاوه بر حذف بيشتر اسانيد، به تلفيق اخبار پرداخته است . بخشهاى افتاده از نسخه‌هاى کتاب ابن عساكر را در اين اثر مى‌توان يافت . | ||
چاپ اين | چاپ اين کتاب از سال 1404 قمرى، به كوشش عده‌اى از محققان در دمشق آغاز شده و تا كنون مجلداتى از آن انتشار يافته است . | ||
===آثار خطى=== | ===آثار خطى=== | ||
# اختصار | # اختصار کتاب الحيوان جاحظ . | ||
# لطائف الذخيرة، كه تلخيصى است از «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة» ابن بسام كه نسخه‌اى از آن در | # لطائف الذخيرة، كه تلخيصى است از «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة» ابن بسام كه نسخه‌اى از آن در کتابخانه بايزيد استانبول موجود است . | ||
# مختار الطبقات الكبير ابن سعد ازهرى. | # مختار الطبقات الكبير ابن سعد ازهرى. | ||
#:نسخه‌اى از آخرين جزء آن به خط ابن منظور در دار الكتب موجود است . | #:نسخه‌اى از آخرين جزء آن به خط ابن منظور در دار الكتب موجود است . | ||
# مختصر الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية ابن بيطار. نسخه‌اى از اين | # مختصر الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية ابن بيطار. نسخه‌اى از اين کتاب در دار الكتب موجود است . | ||
# مختصر ذيل تاريخ بغداد، كه خلاصه‌اى است از ذيل سمعانى بر تاريخ [[خطيب بغدادى]] . صفدى اختصار تاريخ بغداد و ذيل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است . | # مختصر ذيل تاريخ بغداد، كه خلاصه‌اى است از ذيل سمعانى بر تاريخ [[خطيب بغدادى]] . صفدى اختصار تاريخ بغداد و ذيل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است . | ||
# مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى . نسخه‌اى از اين | # مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى . نسخه‌اى از اين کتاب در آمبروزيانا موجود است . | ||
# المنتخب و المختار في النوادر و الأشعار . | # المنتخب و المختار في النوادر و الأشعار . | ||
# الرجال . | # الرجال . | ||