۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== وابستهها ==' به '== وابستهها == {{وابستهها}}') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
«ابن فورَك، ابوبكر محمد بن حسن بن فورك انصارى اصفهانى» (د 406ق / 1015م)، متكلم، فقيه، مفسر، اديب و واعظ اشعرى شافعى بوده است. سمعانى در «الأنساب» فورك را به ضم «فاء» و فتح «راء» ضبط كرده و گفته است كه فورك نام جد جماعتى است كه به او منسوب هستند و «فوركى» خوانده مىشوند. صاحب «تاج العروس» اين نام را بر وزن «فَوفَل» ضبط كرده است. | «ابن فورَك، ابوبكر محمد بن حسن بن فورك انصارى اصفهانى» (د 406ق / 1015م)، متكلم، فقيه، مفسر، اديب و واعظ اشعرى شافعى بوده است. سمعانى در «الأنساب» فورك را به ضم «فاء» و فتح «راء» ضبط كرده و گفته است كه فورك نام جد جماعتى است كه به او منسوب هستند و «فوركى» خوانده مىشوند. صاحب «تاج العروس» اين نام را بر وزن «فَوفَل» ضبط كرده است. | ||
ابن فورك در فقه پيرو مذهب شافعى بود و به همين جهت، «سبكى» شرح حال او را در «طبقات الشافعية» آورده است، اما ابن قُطْلوبُغا در «تاريخ التراجم في طبقات الحنفية» (ص 62) او را از فقهاى حنفيه شمرده است. شايد ذكر نام ابن فورك در طبقات حنفيان به سبب | ابن فورك در فقه پيرو مذهب شافعى بود و به همين جهت، «سبكى» شرح حال او را در «طبقات الشافعية» آورده است، اما ابن قُطْلوبُغا در «تاريخ التراجم في طبقات الحنفية» (ص 62) او را از فقهاى حنفيه شمرده است. شايد ذكر نام ابن فورك در طبقات حنفيان به سبب کتابى باشد كه وى در شرح کتاب «العالم و المتعلّم» ابوحنيفه نوشته است. | ||
ابن فورك تحصيلات خود را در اصفهان آغاز كرده است. از خود او نقل شده است كه در اصفهان نزد فقيهى درس مىخوانده است، روزى معنى حديث «الحجر يمين اللّه في الأرض» را از آن فقيه پرسيد، وى نتوانست پاسخ درستى بدهد و ابن فورك ناچار از يكى از علماى كلام معنى اين حديث را پرسيد و جواب قانعكنندهاى دريافت داشت و ازآنپس، تصميم به ياد گرفتن علم كلام گرفت. ابن فورك سالها پس از اين واقعه | ابن فورك تحصيلات خود را در اصفهان آغاز كرده است. از خود او نقل شده است كه در اصفهان نزد فقيهى درس مىخوانده است، روزى معنى حديث «الحجر يمين اللّه في الأرض» را از آن فقيه پرسيد، وى نتوانست پاسخ درستى بدهد و ابن فورك ناچار از يكى از علماى كلام معنى اين حديث را پرسيد و جواب قانعكنندهاى دريافت داشت و ازآنپس، تصميم به ياد گرفتن علم كلام گرفت. ابن فورك سالها پس از اين واقعه کتابى با عنوان «مشكل الحديث» نوشت و حديث مذكور را در آن تفسير كرد. | ||
«سبكى» مىگويد: ابن فورك كلام اشعرى را در عراق از ابوالحسن باهِلى فراگرفته است. ابن فورك با باقلانى و ابواسحاق اسفراينى (د 418ق) به درس ابوالحسن باهلى حاضر مىشدهاند و اين هفتهاى يك بار در روزهاى جمعه بوده است. | «سبكى» مىگويد: ابن فورك كلام اشعرى را در عراق از ابوالحسن باهِلى فراگرفته است. ابن فورك با باقلانى و ابواسحاق اسفراينى (د 418ق) به درس ابوالحسن باهلى حاضر مىشدهاند و اين هفتهاى يك بار در روزهاى جمعه بوده است. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
حاكم نيشابورى در تاريخ نيشابور از جمله شيوخ او «دَيبُلى» را نام برده و گفته است كه ابن فورك در مكه از او سماع حديث كرده است. ابوجعفر محمد بن ابراهيم بن عبدالله ديبلى ساكن مكّه بود و در 322ق، وفات يافته است؛ بنابراين بعيد مىنمايد كه ابن فورك از او حديث شنيده باشد. | حاكم نيشابورى در تاريخ نيشابور از جمله شيوخ او «دَيبُلى» را نام برده و گفته است كه ابن فورك در مكه از او سماع حديث كرده است. ابوجعفر محمد بن ابراهيم بن عبدالله ديبلى ساكن مكّه بود و در 322ق، وفات يافته است؛ بنابراين بعيد مىنمايد كه ابن فورك از او حديث شنيده باشد. | ||
محمد ابوالفضل ابراهيم از تلخيص ابن مكتوم نقل مىكند كه ابن فورك پيش از 360ق، در اصفهان از مختصان صاحب بن عباد وزير آل بويه بوده و براى او چند | محمد ابوالفضل ابراهيم از تلخيص ابن مكتوم نقل مىكند كه ابن فورك پيش از 360ق، در اصفهان از مختصان صاحب بن عباد وزير آل بويه بوده و براى او چند کتاب تأليف كرده است، پس از آن به شيراز رفت و به عضدالدوله پيوست و براى او نيز چند کتاب نوشت. | ||
صاحب بن عباد در اصفهان از 347ق به بعد كاتب مؤيدالدوله ديلمى بود و در 360ق، به وزارت او رسيد؛ بنابراين، ابن فورك در زمانى كه صاحب بن عباد كاتب رسايل مؤيدالدوله بود، در خدمت او بوده است. صاحب بن عبّاد قدر ابن فورك را نيكو مىشناخته است و از او روايت شده كه چون ذكر امام باقلانى و ابن فورك و ابواسحاق اسفراينى مىرفته، مىگفته است: «ابن الباقلاني بحر مغرق و ابن فورك صلّ مُطرِق و الإسفرايني نارٌ مُحْرِق»؛ «ابن باقلانى دريايى فروبرنده و ابن فورك مارى تيزنگر و اسفراينى آتشى سوزان است». | صاحب بن عباد در اصفهان از 347ق به بعد كاتب مؤيدالدوله ديلمى بود و در 360ق، به وزارت او رسيد؛ بنابراين، ابن فورك در زمانى كه صاحب بن عباد كاتب رسايل مؤيدالدوله بود، در خدمت او بوده است. صاحب بن عبّاد قدر ابن فورك را نيكو مىشناخته است و از او روايت شده كه چون ذكر امام باقلانى و ابن فورك و ابواسحاق اسفراينى مىرفته، مىگفته است: «ابن الباقلاني بحر مغرق و ابن فورك صلّ مُطرِق و الإسفرايني نارٌ مُحْرِق»؛ «ابن باقلانى دريايى فروبرنده و ابن فورك مارى تيزنگر و اسفراينى آتشى سوزان است». | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
2. مقالات الشيخ أبيالحسن الأشعري؛ | 2. مقالات الشيخ أبيالحسن الأشعري؛ | ||
3. | 3. کتابى در تفسير قرآن؛ | ||
4. انتقاء (منسوب به اوست)؛ | 4. انتقاء (منسوب به اوست)؛ | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
5. أسماء الرجال (منسوب به اوست)؛ | 5. أسماء الرجال (منسوب به اوست)؛ | ||
6. شرح | 6. شرح کتاب «العالم و المتعلم» ابوحنيفه (منسوب به اوست)؛ | ||
7. رسالة في علم التوحيد (منسوب به اوست)؛ | 7. رسالة في علم التوحيد (منسوب به اوست)؛ | ||
8. | 8. کتاب الحدود في الأصول؛ | ||
9. النظامي في أصول الدين؛ | 9. النظامي في أصول الدين؛ |
ویرایش