تهذيب معاني القرآن و إعرابه

تهذيب معاني القرآن و إعرابه
پدیدآوران	زجاج، ابراهیم بن سری (نویسنده) عشا حسونه، عرفان بن سليم (محقق)
عنوان‌های دیگر	معاني القرآن و اعرابه. تلخيص
ناشر	المکتبة العصرية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1427ق. = 2006م.
چاپ	چاپ يکم
موضوع	قرآن -- مسائل لغوي قرآن - اعراب
زبان	عربي
تعداد جلد	5
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ز‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏601 / 82/2 BP

تهذیب معانی القرآن و اعرابه تهذیب و پالایش یکی از مهم‌ترین آثار ابو اسحاق ابراهیم سری معروف به زجاج (متوفی 311ق)، از روایات موضوع و اسرائیلیات است. زجاج در این کتاب تمام سوره‌های قرآن کریم را مورد بررسی قرار داده است. عرفان بن سلیم عشا حسونه دمشقی، تهذیب و تصحیح این اثر را در پنج جلد به انجام رسانیده است.

از مهم‌ترین تألیفات زجاج «معاني القرآن وإعرابه» یا «إعراب القرآن ومعانيه» است که آن را از ۲۸۵ تا ۳۰۱ تألیف کرد.‏ این کتاب چنان اهمیتی داشت که شاگردانش به شرح و تعلیق آن پرداختند. شیوه تفسیری او این است که با انتخاب کلمات آیه مورد نظر و اشتقاقات آن، به بحث و بررسی لغوی پرداخته و سپس اعراب آیه، و مباحث نحوی آن را مطرح کرده است. او آیه را با آیه دیگر تفسیر کرده و آرای مفسران را نیز آورده است. او در تفسیر آیه، شأن نزول آن، وقایع تاریخی و همچنین احادیث مطرح در ذیل آیه را بیان کرده است.‏

مصحح کتاب در «تهذیب معانی القرآن و اعرابه» همان‌گونه که از نامش پیداست به تهذیب کتاب زجاج اقدام کرده و آن‌گونه که خود گفته احادیث موضوعه و ضعیف و اسرائیلیاتی را که زجاج از مفسرین پیشین نقل کرده را حذف کرده است.‏

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. نهاوندی، زهرا، دانشنامه جهان اسلام، جلد 21، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، چاپ اول، 1395.