الکنایه و التعریض: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR33152J1.jpg | | تصویر =NUR33152J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان =الکنایه و التعریض | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[]] (نویسنده) | |||
[[فرید، عایشه حسین]] (مصحح) | |||
[[]] ( | |||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربي | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =/ح7ث7 / 2034 PJA | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = | | ناشر = دار قباء | ||
| مکان نشر = | | مکان نشر =مصر - قاهره | ||
| سال نشر = | | سال نشر = 1998م. = 1377ش. | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33152AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33152AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ =چاپ يکم | ||
| شابک = | | شابک =997-5810-39-6 | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =33152 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور =00522-20876 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = |
نسخهٔ ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۱
الکنایه و التعریض | |
---|---|
پدیدآوران | ثعالبی، عبدالملک بن محمد (نویسنده) فرید، عایشه حسین (مصحح) |
ناشر | دار قباء |
مکان نشر | مصر - قاهره |
سال نشر | 1998م. = 1377ش. |
چاپ | چاپ يکم |
شابک | 997-5810-39-6 |
زبان | عربي |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | /ح7ث7 / 2034 PJA |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الکنایه و التعریض، اثر ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی نیشابوری (متوفی 429ق)، با تحقیق و شرح دکتر عایشه حسین فرید، کتابی است پیرامون کنایه و تعریض در موضوعات مختلف، از جمله: اخلاق، تدبیر، حسن تقدیر، سیاست، آبادانی، مزاح و فکاهه، سلطان و... که به زبان عربی و در 400ق نوشته شده است.
نویسنده پس از تألیف کتاب، آن را به خزانه ابوالعباس مأمون بن مأمون خوارزم شاه، تقدیم نموده است[۱].
جایگاه کتاب
اثر حاضر، دارای اهمیت و جایگاه ویژهای میباشد، زیرا تا پیش از ثعالبی، علما و نویسندگان، مطالعات و پژوهشهای خود در زمینه کنایه و تعریض را در فصل یا بابی از کتاب خود آورده و پیرامون آن، بحث میکردند، اما اثر حاضر، اولین کتاب مستقلی است که در این موضوع به رشته تحریر درآمده است[۲].
نام دیگر کتاب
نام دیگر کتاب، «النهایه فی فن الکنایه» میباشد که نام اصلی آن، معروفتر است[۳].
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در هفت فصل، تنظیم شده است.
آنچه باعث اهمیت کتاب میشود، آن است که مؤلف آن، از نویسندگان نسبتا پرکار و فعال بوده که تقریبا در هر سال از زندگی خود، یک تألیف داشته است؛ یعنی او در حدود 85 کتاب تألیف کرده و مدت سن و عمر او نیز هشتاد سال بوده است[۴].
وی بسیاری از آنچه در یکی از تألیفات خود آورده، در دیگری نیز تکرار کرده است. کتابهای او، دارای حجم بسیار نیست[۵].
شیوه نویسنده این بوده است که کتابهای کوچک و کراسههای موجز مینگاشته و مطالب مشکل و دور از فهم، آنها را نمیانباشته و به همین جهت، تألیفات او نزد همه کس، پسندیده و دلپذیر است[۶].
کتاب، رساله دکترای محقق بوده و از جمله اقداماتی که در راستای ارتقا و کیفیت عرضه کتاب، انجام داده است، عبارتند از:
- ذکر نصوص کتاب از مصادر متنوع آن.
- ذکر بحور اشعار در مقابل نص کتاب و قرار دادن اسم بحر، بین کروشه.
- ذکر زندگینامه مختصری از اعلام مذکور در متن و اشاره به مصادری که اطلاعات بیشتری در آن پیرامون آن اعلام یافت میشود.
- تهیه فهارس فنی برای موضوعات مختلف کتاب و...[۷].
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، به موضوع و اهمیت کتاب، اشاره شده است[۸].
نویسنده در مقدمه کتاب، ضمن توضیح مختصر محتوای فصول، به این نکته اشاره دارد که کتاب حاضر را در سال 400ق و در نیشابور، تألیف نموده و مجددا پس از آن، آن را انشاء، تهذیب و تذهیب نموده است[۹].
باب اول که دارای پنج فصل میباشد پیرامون زنان و اهل حرم و کسانی که مانند آنان میباشند بوده و به شئونات و احوال آنان، پرداخته شده است[۱۰].
باب دوم نیز که در پنج فصل خلاصه شده، در رابطه با مردان، غلامان و کسانی که ملحق به ایشان هستند بوده و در آن مسائل، اوصاف و احوال آنان، مطرح گردیده است[۱۱].
در باب سوم، از کنایات مربوط به طعام، عاقبت اکل و مسائل مربوط به آن، سخن رفته[۱۲] و باب چهارم نیز به کنایه از کارهای زشت، عیوب و اشکالات از جمله: دردی که دوایی ندارد، برص، بخل، ذم شعرا و شعر، سؤال و تکدیگری، فقر و بدی حال، کارهای پست و... اختصاص یافته است[۱۳].
در باب پنجم، کنایاتی ذکر گردیده که مربوط به مرض، پیری، مرگ، اکتهال، شیخوخت و مشارفت موت و قتل میباشد[۱۴] و در باب ششم، کنایات مربوط به طعام و شراب، ذکر شده است[۱۵].
باب آخر نیز به کنایه و تعریض از مسائل مختلفی همچون عزل، شکست، برخی از الفاظ مربوط به سلطنت، مرمت و اصلاح بدن، اخبار النبی(ص)، ضد کنایه، کنایات اهل بغداد و...[۱۶].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب؛ آیات قرآنی؛ احادیث؛ اقوال و امثال عرب؛ شعر؛ اعلام؛ امم، قبایل و طوایف؛ اماکن و شهرهای مذکور در متن، به همراه فهرست مصادر و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.
پاورقیها توسط محقق نوشته شده و در آنها، علاوه بر ذکر منابع و تشریح برخی از لغات سخت و دشوار متن، توضیحات مفصل و مفیدی پیرامون برخی از کلمات و عبارات متن، داده شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- قایدان، اصغر، «تاریخنگاری ثعالبی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: اطلاعرسانی و کتابداری، «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا»، مرداد و شهریور 1381- شماره 58 و 59 (8 صفحه- از 59 تا 66).
- خلیل ابورحمه- نزار اباطه- الصاغرجی، مأمون، «التعریف و النقد»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: ادبیات و زبانها، «المجمع اللغه العربیه بدمشق»، المجلد الحادی و الستون، محرم 1407ق- العدد4 (74 صفحه- از 751 تا 824).