آق‌سرایی، محمود بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۳۱ اکتبر ۲۰۱۶
جز
جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها ==' به '== وابسته‌ها == {{وابسته‌ها}}')
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب')
خط ۳۴: خط ۳۴:




آقْ سَرايى، خواجه كريم‌الدين محمود بن محمد (د ميان 723 و 733ق1323/ و 1333م)، مورخ، منشى و دولت‌مرد عهد سلجوقيانِ روم در سده 7 و 8ق13/ و 14م. از نسب و تاريخ درگذشت و زادگاه وى و نيز از مناصبى كه در نزد سلجوقيان داشته است، اطلاعات دقيقى در دست نيست. عثمان توران مصحح كتاب مسامره الأخبار و مسايره الأخيار، تنها تأليف آق سرايى، بر پايه مطالعه متن آن پژوهش‌هايى كرده و بر نكاتى دست يافته است. وى در مقدّمه‌اى كه بر اين كتاب نوشته چنين مى‌گويد: عنوان «آق سرايى» نشان مى‌دهد كه وى به خاندانى از «آق سرا» (ناحيه) منسوب است و چنانكه خود در آغاز فصل چهارم كتاب در ذكر وقايع پس از مرگ غياث‌الدين كيخسرو دوم (د 644ق1246/م) مى‌نويسد، در ديوان سلجوقيان روم خدمت مى‌كرده و در اين هنگام 20 يا 25 سال داشته است. از اين‌رو مى‌توان گفت كه در نيمه نخست سده 7ق13/م زاده شده است. از سوى ديگر، رويدادهايى كه وى در مسامره الاخبار آورده، نشان مى‌دهد كه دست كم 47 سال از زندگى خود (675-723ق1476/-1323م) را در خدمت سلجوقيان گذرانده است. با توجّه به تاريخ قاضى‌احمد نقده‌اى استنباط مى‌شود، آق‌سرايى در 733ق133/م زنده نبوده است. از اين‌رو مسلّماً مرگ او ميان سال‌هاى 723 و 733ق1323/ و 1333م روى داده است.
آقْ سَرايى، خواجه كريم‌الدين محمود بن محمد (د ميان 723 و 733ق1323/ و 1333م)، مورخ، منشى و دولت‌مرد عهد سلجوقيانِ روم در سده 7 و 8ق13/ و 14م. از نسب و تاريخ درگذشت و زادگاه وى و نيز از مناصبى كه در نزد سلجوقيان داشته است، اطلاعات دقيقى در دست نيست. عثمان توران مصحح کتاب مسامره الأخبار و مسايره الأخيار، تنها تأليف آق سرايى، بر پايه مطالعه متن آن پژوهش‌هايى كرده و بر نكاتى دست يافته است. وى در مقدّمه‌اى كه بر اين کتاب نوشته چنين مى‌گويد: عنوان «آق سرايى» نشان مى‌دهد كه وى به خاندانى از «آق سرا» (ناحيه) منسوب است و چنانكه خود در آغاز فصل چهارم کتاب در ذكر وقايع پس از مرگ غياث‌الدين كيخسرو دوم (د 644ق1246/م) مى‌نويسد، در ديوان سلجوقيان روم خدمت مى‌كرده و در اين هنگام 20 يا 25 سال داشته است. از اين‌رو مى‌توان گفت كه در نيمه نخست سده 7ق13/م زاده شده است. از سوى ديگر، رويدادهايى كه وى در مسامره الاخبار آورده، نشان مى‌دهد كه دست كم 47 سال از زندگى خود (675-723ق1476/-1323م) را در خدمت سلجوقيان گذرانده است. با توجّه به تاريخ قاضى‌احمد نقده‌اى استنباط مى‌شود، آق‌سرايى در 733ق133/م زنده نبوده است. از اين‌رو مسلّماً مرگ او ميان سال‌هاى 723 و 733ق1323/ و 1333م روى داده است.


آق‌سرايى شاهد شورش‌هاى بسيارى بود كه بر ضد ايلخانان روم اتفاق افتاده است. يكى از آن‌ها شورش خطير اوغلو به سال 675ق1276/م بوده و على‌رغم آنكه آق‌سرايى چندى از روى اجبار در ديوان وى خدمت كرده، توانسته است از آن آشوب جان سالم به در برد. نيز شورش قرامان‌ها و شورش بالتو بر ضدغازان‌خان در 696ق1297/م از آن جمله بوده است. از ميان اميران، كسى كه آق‌سرايى خدمات مهمى به او كرده و در همه مراحل با وى همكارى داشته، مجيرالدين اميرشاه بوده است. اين امير از سوى غياث‌الدين مسعود سلجوقى (حكومت: 681-702ق1282/-1303م) به نيابت سلطنت تعيين شده و از توجه ايلخان برخوردار بود. كريم‌الدين تا هنگامى كه مجيرالدين منصب و مقام خود را داشت، در همه مراحل ملازم خدمت او بود، و به مصائب و سختى‌هايى كه در ملازمت وى متحمل شده در كتابش اشاره كرده است. آق‌سرايى پس از مرگ مجيرالدين (701ق1302/م) چند سالى سرپرستى اوقاف سلجوقيان را بر عهده داشت و سپس به كوتوالى آق‌سراى تعيين شد. او همچون بزرگان زمان خود ثروت انبوه داشته و چنانكه از نوشته خودش (ص 306) برمى‌آيد، قلعه سالمه ملك او بوده است.
آق‌سرايى شاهد شورش‌هاى بسيارى بود كه بر ضد ايلخانان روم اتفاق افتاده است. يكى از آن‌ها شورش خطير اوغلو به سال 675ق1276/م بوده و على‌رغم آنكه آق‌سرايى چندى از روى اجبار در ديوان وى خدمت كرده، توانسته است از آن آشوب جان سالم به در برد. نيز شورش قرامان‌ها و شورش بالتو بر ضدغازان‌خان در 696ق1297/م از آن جمله بوده است. از ميان اميران، كسى كه آق‌سرايى خدمات مهمى به او كرده و در همه مراحل با وى همكارى داشته، مجيرالدين اميرشاه بوده است. اين امير از سوى غياث‌الدين مسعود سلجوقى (حكومت: 681-702ق1282/-1303م) به نيابت سلطنت تعيين شده و از توجه ايلخان برخوردار بود. كريم‌الدين تا هنگامى كه مجيرالدين منصب و مقام خود را داشت، در همه مراحل ملازم خدمت او بود، و به مصائب و سختى‌هايى كه در ملازمت وى متحمل شده در کتابش اشاره كرده است. آق‌سرايى پس از مرگ مجيرالدين (701ق1302/م) چند سالى سرپرستى اوقاف سلجوقيان را بر عهده داشت و سپس به كوتوالى آق‌سراى تعيين شد. او همچون بزرگان زمان خود ثروت انبوه داشته و چنانكه از نوشته خودش (ص 306) برمى‌آيد، قلعه سالمه ملك او بوده است.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش