حج برنامه تکامل: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱۹: خط ۱۹:
    | چاپ =2
    | چاپ =2
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =5529
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =03842
    | کتابخوان همراه نور =03842
    | کتابخوان همراه نور =03842
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =
    خط ۲۷: خط ۲۷:




    {{کاربردهای دیگر|احج (ابهام زدایی)}}
    {{کاربردهای دیگر|حج (ابهام زدایی)}}





    نسخهٔ ‏۱۷ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۸

    حج برنامه تکامل
    حج برنامه تکامل
    پدیدآورانضیاءآبادی، سید محمد (نویسنده)
    ناشرمشعر
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1386 ش
    چاپ2
    موضوعحج حج - فلسفه
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏188‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ض‎‏9‎‏ح‎‏3
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf



    حج برنامه تكامل، اثر محمد ضياءآبادى، كتابى است پيرامون مراحل و اعمال و مناسك حج كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است.

    ساختار

    كتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در هفت بخش، تنظيم شده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه ناشر، ضمن بيان اهميت و جايگاه حج، به موضوع كتاب، اشاره گرديده است. در اين مقدمه مى‌خوانيم: نویسنده كوشيده است مناسك معنوى حج را تبيين كند تا زائران بيت‌الله الحرام با معرفت و بصيرت در اين مسير طى طريق كرده، راه نجات را بيابند و در پايان، پاک و پاکيزه و مهذب به ميهن خويش برگردند[۱]

    اين اثر، بارها چاپ و مورد استقبال جويندگان حقيقت قرار گرفته است، ليكن از آنجا كه اين كتاب در فضاى گذشته و قبل از انقلاب به رشته تحرير درآمده بود و هم‌اكنون حج جمهورى اسلامى ايران با گذشته تفاوت‌هاى بسيار زيادى پيدا كرده است، لذا براى بهره‌بردارى بيشتر حجاج بيت‌الله الحرام، اصل اين كتاب تلخيص شده و برخى مطالب غير ضرورى حذف و با ويرايش جديد به شكل كنونى و با تأييد و تشويق نویسنده، عرضه شده است.[۲]

    در مقدمه نویسنده، به اين نكته اشاره شده كه وظيفه هر مسلمان است كه وقتى عزم حجّ و زيارت بيت محرّم كرده، علاوه بر فراگرفتن آداب ظاهرى اين عبادت بزرگ، توجّه كاملى نيز به شناخت دقايق و مقاصد باطنى آن آداب و اعمال كند تا ركن اصيل اسلام، در ظاهر و باطن وجودش تحقّق يابد و حقيقت حجّ و زيارت خدا در سرّ ضميرش زنده شود و به‌راستى، خانه قلبش، خانه خدا و بيت الذّكر گردد[۳]

    در بخش اول، به بحث پيرامون سر تشريع عبادت پرداخته شده است. به اعتقاد نویسنده، غرض از تشريع عبادت، توجه دادن انسان به موقف خاصّ و ممتازى است كه در عالم هستى دارد و آن، شناخت مبدأ و آفريدگار جهان، به كمال مطلق است و سپس حركت و سير روحى به‌سوى او و ريختن همه‌گونه آلودگى‌هاى مادّى از نواحى وجود و تشديد جوهر نفس و منوّر شدن به نور حق است و بالمآل، استغراق در فرح و سرور و بهجت بى‌پايان، از نيل به قرب جوار خدا كه جمال مطلق و كمال بى‌حدّ است و لازمه حتمى اين توجّه، كوچك ديدن لذّات دنيا در جنب لذّت انس با خدا و قهراً بى‌اعتنا شدن نسبت به آنها و بى‌تفاوت بودن در اقبال و ادبار دنيا است.[۴]

    در بخش دوم، به بررسى آثار اجتماعى حج پرداخته شده است. اين آثار عبارتند از:

    1. حج، تراكم قواى متكثّره در نقطه واحده است؛
    2. كعبه، ضامن بقاى جامعه بشرى است؛
    3. كعبه، پناهگاه جامعه انسانى و خانه امن بشر است؛
    4. حج، حقّ واجب خدا بر انسان است؛
    5. حج، مايه قوّت دين است؛
    6. كعبه، عَلم و نشانه اسلام است؛
    7. حج، نابودكننده فقر و عصيان اجتماعى است؛
    8. تعطيل حج، مستلزم تسلط كفار بر مسلمين است؛
    9. هيچ عمل صالحى جاى حج را نمى‌گيرد[۵]

    در پايان اين بخش، آثار درخشان حج در جوامع مسلمانان بيان شده است.[۶]

    در بخش سوم، اسرار روحى حج مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. نویسنده، معتقد است كه صورت اعمال حجّ و تمام عبادات، در واقع، تشريح مقامات روحى و معنوى انبيا و اولياى خدا(ع) است؛ تجزيه و تحليلى است از سير روحانى سالكين إلى الله و سفركنندگان به‌سوى خدا، كه چگونه مراحل و منازل بندگى و عبوديت را پيموده‌اند و سرانجام، به مقام قرب ربوبى رسيده‌اند و روشن است كه حقيقت عبادت، همانا حركت روح انسان به‌سوى خداست، وگرنه تنها صورت ظاهر اعمال بدنى، درصورتى‌كه عارى از توجّه قلب باشد، عبادت حقيقى محسوب نمى‌شود و فاقد ارزش‌هاى واقعى است.[۷]

    با توجه به مباحث گذشته كه اجمالى از اسرار حج و اهداف عالى آن معلوم شد، در بخش چهارم، به توضيح مراحل حج پرداخته شده است. عناوين اين بخش، عبارتند از: آغاز سفر و طى مراحل؛ اصلاح نيت؛ توبه؛ انقطاع از هرچه غير خداست؛ اتخاذ رفيق و حسن خلق[۸]

    در بخش پنجم، مواقف حج، توضيح داده شده است. اين مواقف عبارتند از: ميقات؛ مطاف؛ مسعى؛ عرفات؛ مشعر الحرام؛ منى يا قربانگاه؛ زيارت بيت و استلام حجر[۹]

    در بخش ششم، به بحث از نتايج حج پرداخته شده است. نویسنده بر اين باور است كه كسى كه عازم سفر حجّ است، سه كار مهمّ و اساسى بايد به ترتيب، انجام دهد تا به مقصد برسد. اوّل، تهيه و تأمين توشه راه، كه بى زاد و راحله و استطاعت، توانايى حج نخواهد داشت. دوم، دل كندن از خانه و اهل و عيال و وطن و سپس به راه افتادن و رو به كعبه و بيت‌الله حركت كردن؛ وگرنه، تنها با به دست آوردن زاد و راحله و آن‌گاه در خانه نشستن، كسى به كعبه نخواهد رسيد. سوم، بعد از رسيدن به حرم، مشغول مناسك و اعمال حج شود و آنها را يكى بعد از ديگرى به انجام رساند كه در اين صورت، كار او تمام است و مقصود از سفرش حاصل است.[۱۰]

    در آخرين بخش، برنامه‌هاى زيارتى كه پس از حج خانه خدا، وجود دارد، معرفى شده است. عناوين مطرح‌شده در اين بخش عبارتند از: به زيارت مرقد پاک رسول خدا(ص) و ائمّه(ع)مى‌رويم؛ مودّت اهل‌بيت رسالت(ع)، اجر رسالت است؛ ولايت، شرط مقبوليت اعمال است؛ بقا و احاطه ارواح كامل، بعد از مرگ؛ خاک پاى آسمانيان، حيات‌بخش است؛ شيعه در مدينه، گمشده‌اى دارد؛ بقيع يا بارگاه قدس و مظهر عزّت و كبرياى خدا؛ شهداى احُد قربانيان راه خدا؛ پايان سفر و ختم كتاب[۱۱]

    وضعيت كتاب

    در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع[۱۲]، به توضيح برخى از مطالب متن پرداخته شده است.[۱۳]

    پانويس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.