الجامع لما يحتاج إليه من رسم المصحف

الجامع لما يحتاج إليه من رسم المصحف
پدیدآوران	ابن وثیق، ابراهیم بن محمد (نویسنده) غانم قدوری حمد (محقق)
ناشر	دارعمار
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1429ق. = 2009م.
چاپ	یکم
موضوع	قرآن - رسم الخط و کتابت
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ج‎‏2 / 73 BP

الجامع لما یحتاج الیه من رسم المصحف اثر ابن وثیق اندلسی (متوفی 654ق) کتابی است موجز و مختصر پیرامون رسم‌الخط قرآن که با تحقیق غانم قدوری حمد منتشر شده است.

موضوع رسم‌الخط مصحف و ضبط آن، از جمله موضوعاتی که علی‌رغم اهمیت فراوان، کمتر بدان پرداخته شده و آثار نوشته شده پیرامون این موضوع، اندک می‌باشد و امر، نشان‌دهنده اهمیت کتاب حاضر است. وجه دیگر اهمیت کتاب، آن است که نویسنده در آن، به جمع‌آوری موضوعات و مطالبی پیرامون قرآن کریم از جمله رسم‌الخط قرآن و ضبط آن همراه با بیان مکی و مدنی بودن سوره‌ها و عدد آیات هر سوره، پرداخته که پیش از آن، همه این مطالب در یک کتاب، گردآوری نشده بود.

ویژگی خاص روش و سبک ابن وثیق در پرداختن به رسم‌الخط قرآن، سهولت و وضوح در اسلوب تعلیمی است، به‌گونه‌ای که وی برخلاف برخی از مؤلفینی که در این زمینه، دست به نگارش زده‌اند، از پرداختن به تعلیل عقلی ظواهر رسم‌الخط و موضوعاتی که فایده چندانی برای قاری ندارند، اجتناب نموده و فقط به صورت واضح، به ظواهر نصوص پرداخته است. آنچه موجب اهمیت بیشتر کتاب می‌شود، بابی است که ابن وثیق در انتهای کتاب افزوده و در آن به موضوع ضبط پرداخته است؛ زیرا در این باب، روش مردم در کیفیت ضبط مصحف در عصر وی، به تصویر کشیده شده است.

ویژگی بارز کتاب ابن وثیق، نظم و اسلوب سهل و موجزی است که متناسب با اهداف تعلیمی است. وی در این کتاب، بین دو روش زیر که میان مؤلفین در موضوع رسم‌الخط مصحف می‌باشد، جمع کرده است:

1. تجمیع امثله متشابه در موضوع واحد در فصل معین؛ مانند کتاب «هجاء مصاحف الأمصار» ابن عباس احمد بن عمار مهدوی (متوفی بعد 430ق)
2. رعایت ترتیب آیات و سور، به واسطه شروع از فاتحه‌الکتاب؛ مانند کتاب «التنزیل في هجاء المصاحف» ابوداود سلیمان بن نجاح اندلسی (متوفی 496ق).

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.