دیوان کامل استاد جمال‌الدین محمد بن عبدالرزاق اصفهانی

دیوان کامل استاد جمال‌الدین محمد بن عبدالرزاق اصفهانی
پدیدآوران	جمال‌الدین اصفهانی، محمد بن عبدالرزاق (نویسنده) وحید دستگردی، حسن (مصحح)
ناشر	کتابخانه سنایی
مکان نشر	ایران- تهران
سال نشر	1362ش
چاپ	دوم
موضوع	شعر فارسي - قرن 6ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/9د / 4857 PIR

دیوان کامل جهان ملک خاتون مجموعه اشعار جهان ملک خاتون‌ (زنده در 786ق)، بانوی شاعر نامور نیمه دوم قرن هشتم است که به کوشش پوراندخت کاشانی‌راد و کامل احمدنژاد، منتشر شده است.

اشعار جهان بالغ بر ١٥٩٣٧ بیت و ١٤١٣ غزل با احتساب غزل‌های تکراری است. دیوان او مشتمل است بر یک دیباچه (به نثر و لابه لای آن چند بیتی از اشعار خود و دیگر شاعران) و مدح سلطان احمد بهادر ایلکانی، ١٤ هزار غزل ترجیع‌بندی مسبع در طلب وصل معشوق، مرثیه فرزند دلبندش، سلطان بخت دارای ١١٧ بیت، مقدار کمی مثنوی، مقطعات با ٤٨ بیت و فرجامین سخن او تعداد ٣٥٧ رباعی است. او از معدود شاعران زن ایرانی است که به سرودن غزل اهتمام ورزیده است.

استعداد ادبی او از آبشخور اشعار شاعرانی چون سعدی، حافظ ، خواجو‌، سلمان ساوجی و حتی پیش از آنها منوچهری دامغانی‌، نظامی و انوری، سرشار گردیده و به عنوان شاعر غزلسرای زن درخشیده است. اشعار جهان بسیار سلیس و روان و قابل فهم برای همگان است از این جهت غزلیات او را می‌توان متأثر از اشعار سعدی دانست. در دیوان او شمار تعداد غزل‌هایی که به استقبال غزلیات سعدی سروده شده، چشمگیر است و از منظر زبانی، اشعار او مدیون زبان فصیح، سهل و ممتنع سعدی است اما بی‌تردید‌، زبان وی فاقد فصاحت و بلاغتی است که در سخن سعدی شاهد آن هستیم. به هر روی او در نمونه‌های همجنس خود تا اندازه‌ای هم از نظر کمیت و هم کیفیت اشعار، بی‌نظیر است.

شعر او از نظر‌ زبانی‌ ساده و به دور از‌ تصنع‌ و تکلف و در نهایت سادگی و روانی، برآمده از روح آرام و مردانه بانویی، شاهزاده و کاخ‌نشین است. شاعر گـونه‌های مختلف اشعار خود را که متأثر از حوادث سـخت و خشـن روزگار اسـت‌، صـیقل‌ داده و تراشیده، میسراید. گویی درشتی شعر را سخته و پخته و سنجیده به جهانیان عرضه می‌دارد.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. کردافشاری، راویه؛ خاتمی، احمد، «سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فروردین 1399- شماره 47، به آدرس:

www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1504412