عوارف المعارف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده: خرداد(98)' به '') |
|||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| شابک =977-341-263-6 | | شابک =977-341-263-6 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10928 | ||
| کتابخوان همراه نور =10928 | | کتابخوان همراه نور =10928 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
[[ عوارف المعارف (ویرایش جدید)]] | [[ عوارف المعارف (ویرایش جدید)]] | ||
[[عوارف المعارف (نسخه خطی)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۲۵ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۱۸
| عوارف المعارف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سهروردی، عمر بن محمد (نویسنده)
اصفهانی، اسماعیل بن عبدالمؤمن (نویسنده) وهبه، توفیق علی (محقق) سایح، احمد عبدالرحیم (محقق) |
| ناشر | مکتبة الثقافةالدينية |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 2006 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-341-263-6 |
| موضوع | آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14
تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 نثر فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 288 /س9ع9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عوارف المعارف اثر گرانبهاى سهروردى (متوفاى سنه 632ق)، به زبان عربى است و مشتمل بر بيان مطالب مهمى پيرامون تصوف مى‌باشد كه در قرن هفتم هجرى تأليف شده است.
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محققین و مؤلف آغاز و مطالب در دو جلد، در شصت و سه باب، تنظيم شده است.
مؤلف، در بيان مطالب، از آيات، روايات و اشعار عربى استفاده نموده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محققین، مطالب مهمى پيرامون تصوف بيان شده است. در اين مقدمه، برخى از تعريفات مختلفى كه از تصوف وجود دارد، مانند اخلاق، اخلاق احسن، ادب و آداب و زهد بيان و در مورد آن‌ها توضيحاتى داده شده است[۱]
مؤلف در مقدمه خود، مطالبى در مورد كتاب و موضوع آن (تصوف) بيان نموده و سپس فهرست ابواب كتاب (شصت و سه باب) را ذكر كرده است[۲]
جلد اول: ابواب اول تا سى و يكم را در خود جاى داده است. اولين باب، در مورد منشا علوم صوفيه است. نویسنده، پس از بيان مطالبى در اين زمينه، به اين نكته اشاره نموده كه هر كسى نسبت به طهارت باطنى، مناسبت نزدیکى داشته باشد، بهره بيشترى مى‌برد و اهل تصوف «أقرب مناسبة» هستند[۳]
وى بيان نموده كه شخص صوفى به معناى مقرب است و در قرآن اسمى از صوفى برده نشده، اما در بلاد اسلامى شرق و غرب، صوفى به معناى مقرب نيست. پس صوفى و اهل قرب با هم تفاوت دارد[۴]
نویسنده، در باب دوم به بيان اين مسأله پرداخته كه يكى از مختصات ويژه صوفيه، «حسن استماع» است. وى براى توضيح اين مطلب، برخى از آيات را آورده است مانند: «ولو علم الله فيهم خيرا لاسمعهم» ؛ «فبشر عبادالذين يستمعون القول فيتبعون أحسنة» [۵]
نویسنده، يك باب را به بيان شرح حال صوفيه و اختلاف طريق آن‌ها اختصاص داده است. برخى از صفاتى كه براى صوفى ذكر شده به اين ترتيب است: حسن متابعت از خدا و رسول؛ جديت و اجتهاد در عبادات؛ متخلق بودن به اخلاق حسنه؛ احياء سنت رسول‌الله[۶]
يكى از ابواب ديكر اين جلد، در مورد اخلاق صوفيه و شرح خلق است. مؤلف در اين باب، در ابتدا ذكر نموده كه صوفيه، وافرترين و محق‌ترين كسانى هستند كه احياء سنت رسول خدا(ص) مى‌كنند و در ادامه، برخى از تعريف‌هايى كه در مورد تصوف كرده‌اند را بيان كرده است.[۷]
آخرين باب جلد اول، پيرامون ذكر ادب و جايگاه تصوف مى‌باشد. از ديدگاه نویسنده ادب عبارت است از تهذيب ظاهر و باطن، پس هنگامى كه ظاهر و باطن عبدتهذيب گرديد، صوفى اديب مى‌گردد[۸]
مؤلف، ذكر نموده كه تكامل ادب در عبدممكن نيست مگر با تكامل يافتن تمامى مكارم اخلاق، و مكارم اخلاق عبارت است از تحسين خلق و خُلق همان صورت انسان است[۹]وى براى بيان و توضيح اين باب، آياتى از قرآن را بيان نموده است.
عناوين برخى از ابواب جلد اول عبارت است: ماهيت تصوف؛ شرح حال تجرد و تاهل؛ در تفصيل اخلاق تصوف؛ ذكر اختلاف احوال مشايخ تصوف.
باب سى و دوم تا شصت و سوم، در جلد دوم آمده است. اولين باب اين جلد، در مورد آداب حضور در محضر الهى است. نویسنده، ذكر نموده كه كل آداب نيكو و حسنه را بايد از پيامبر(ص) دريافت نمود، زيرا وى مجمع تمام آداب ظاهرى و باطنى است و خداوند به سبب اين آيه از حسن ادب ايشان خبر داده است: «ما زاغ البصر و ما طغى [۱۰]
وى در اين زمينه برخى از آداب مانند ادب قول، ادب فعل و اعتدال در رفتار را ذكر نموده و كلام برخى از بزرگان را بيان نموده است.
باب دوم، پيرامون آداب طهارت و مقدمات آن مى‌باشد. نویسنده، در ابتداى اين باب، آيه 108 سوره توبه را بيان نموده است.
مؤلف، بر اين عقيده است كه طهارت ظاهرى مانند وضو، غسل و... و طهارت باطن مانند حضور قلب، براى هر انسانى لازم و ضرورى مى‌باشد.
از ديگر ابواب جلد دوم پيرامون وصف نماز اهل قرب بوده و مؤلف، برخى مطالب مهم را پيرامون نماز بيان نموده است.
باب ديگر در مورد ذكر آداب نماز و اسرار آن است. برخى از مطالب اين باب بدين صورت بيان شده است: «بهترين آداب نمازگزار اين است كه قلبش مشغول چيزى نباشد چه كم و چه زياد. ديگر اين كه قبل از نماز قضاى حاجت نمايد و خود را از بول و ادار خلاص نمايد. لباس مناسب براى نماز بپوشد و...».
باب آخر نيز در مورد مطالب ابتدايى و نهايى و صحت آن‌ها است. مثلاًاين كه ابتدا و آغاز هر عمل نيت است و اولين مطلب در نيت، اخلاص است[۱۱]
از جمله ويژگى‌هاى كتاب، نظم، دقت و پيوسته بودن مطالب است. برخى ابواب بسيار مفصل و برخى مختصر و كوتاه است.
وضعيت كتاب
فهرست موضوعات و مطالب در پايان جلد دوم آمده و توضيحات و منابع در پاورقى ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب؛