دیوان اعتضادالسلطنه (فخری قاجار): تفاوت میان نسخه‌ها

دیوان اعتضادالسلطنه (فخری قاجار) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۴

۹۴۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 ==گزارش محتوا==
 در مقدمه، ابتدا شرح حال کوتاه و مختصری از [[اعتضادالسلطنه، علیقلی بن فتحعلی|علی‌قلی‌میرزا]] ارائه گردیده و سپس به ابیات زیر، به‌عنوان منتخبی از اشعار وی، اشاره شده است:
-'''حاجتی نیست به انفاس مسیحا ما را'''
-دردمندان تو فارغ ز غم درمانند
-'''دادی به خواب وعده وصلم که آگهی'''
+{{شعر}}
-در دیده‌ام فراق تو نگذاشت خواب را
+{{ب|''حاجتی نیست به انفاس مسیحا ما را''|2=''دردمندان تو فارغ ز غم درمانند''}}
+{{پایان شعر}}
-'''تا مقامیم در خرابات است'''
+{{شعر}}
-ننگم از کشف و از کرامات است
+{{ب|''دادی به خواب وعده وصلم که آگهی''|2=''در دیده‌ام فراق تو نگذاشت خواب را''}}
-'''گر به تحقیق بنگری دو جهان'''
+{{پایان شعر}}
-یک تجلی ز جلوه ذات است
-'''چاره جستم از طبیب شهر بهر درد دل'''
+{{شعر}}
-آهی از دل برکشید و گفت بی‌درمان بود
+{{ب|''تا مقامیم در خرابات است''|2=''ننگم از کشف و از کرامات است''}}
-'''آفت جان‌ها شنیدم بهر قتل ما رسد'''
+{{ب|''گر به تحقیق بنگری دو جهان''|2=''یک تجلی ز جلوه ذات است''}}
-دوستان آگاه سازیدش مرا هم جان بود
+{{پایان شعر}}
+{{شعر}}
+{{ب|''چاره جستم از طبیب شهر بهر درد دل''|2=''آهی از دل برکشید و گفت بی‌درمان بود''}}
+{{ب|''آفت جان‌ها شنیدم بهر قتل ما رسد''|2=''دوستان آگاه سازیدش مرا هم جان بود''}}
+{{پایان شعر}}
 شعر و شاعری در زمان علی‌قلی، رواج بسیاری داشت و او در شعر، «خاقان» و گاهی اوقات، «فخری» تخلص می‌کرد<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref>.
 بخش اول کتاب، به غزلیات اختصاص یافته است و مجموعا شصت‌وسه غزل را در خود جای داده است. از جمله غزلیات این بخش، می‌توان به غزل زیر، اشاره نمود:
-'''ای سرو خجل از قد زیبای تو یارا'''
+{{شعر}}
-مه منفعل از روی دل‌آرای تو یارا
+{{ب|''ای سرو خجل از قد زیبای تو یارا''|2=''مه منفعل از روی دل‌آرای تو یارا''}}
-'''خواهم که علی‌رغم رقیبان جفاجو'''
+{{ب|''خواهم که علی‌رغم رقیبان جفاجو''|2=''بر دیده کشم خاک کف پای تو یارا''}}
-بر دیده کشم خاک کف پای تو یارا
+{{ب|''سودای سر زلف تو دارم من و دانم''|2=''سر می‌رود اندر سر سودای تو یارا''}}
-'''سودای سر زلف تو دارم من و دانم'''
+{{ب|''تا جان بودم پا نکشم از سرکویت''|2=''یا جان دهم آخر به تمنای تو یارا''}}
-سر می‌رود اندر سر سودای تو یارا
+{{ب|''سهل است مرانم ز در خویش زمانی''|2=''تا دیده کند خوب تماشای تو یارا''}}
-'''تا جان بودم پا نکشم از سرکویت'''
+{{ب|''خوش کن دل ما را به نگاهی ز نگاهی''|2=''نقصان نپذیرد رخ زیبای تو یارا''}}
-یا جان دهم آخر به تمنای تو یارا
+{{ب|''مپسند که خون گردد و از دیده درآید''|2=''آن دل که بود واله و شیدای تو یارا''}}
-'''سهل است مرانم ز در خویش زمانی'''
+{{ب|''هر روز به فردا دهی‌ام وعده دیدار''|2=''جانم به لب از وعده فردای تو یارا''}}
-تا دیده کند خوب تماشای تو یارا
+{{ب|''دشنام همی گوی که باشد سخن تلخ''|2=''شیرین ز لب لعل شکرخای تو یارا''}}
-'''خوش کن دل ما را به نگاهی ز نگاهی'''
+{{ب|''فخریت سراسیمه چو وامق بدرد پوست''|2=''از فرقت آن عارض عذرای تو یارا''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-‌96</ref>}}.
-نقصان نپذیرد رخ زیبای تو یارا
+{{پایان شعر}}
-'''مپسند که خون گردد و از دیده درآید'''
-آن دل که بود واله و شیدای تو یارا
-'''هر روز به فردا دهی‌ام وعده دیدار'''
-جانم به لب از وعده فردای تو یارا
-'''دشنام همی گوی که باشد سخن تلخ'''
-شیرین ز لب لعل شکرخای تو یارا
-'''فخریت سراسیمه چو وامق بدرد پوست'''
-از فرقت آن عارض عذرای تو یارا'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-‌96</ref>.'''
 در بخش دوم، یک قطعه، با مطلع زیر، جای گرفته است:
-'''شمس آفاق ای که دارد فخرها در درگهت'''
+{{شعر}}
-زهره از بربط‌نوازی و ز دربانی زحل'''<ref>ر.ک: همان، ص97</ref>.'''
+{{ب|''شمس آفاق ای که دارد فخرها در درگهت''|2=''زهره از بربط‌نوازی و ز دربانی زحل''<ref>ر.ک: همان، ص97</ref>}}.
+{{پایان شعر}}
 بخش سوم، یک مثنوی را در خود جای داده است. برخی از ابیات این مثنوی، چنین است:
-'''الا یا بهترین صنع الهی'''
+{{شعر}}
-گرفته حسنت از مه تا به ماهی
+{{ب|''الا یا بهترین صنع الهی''|2=''گرفته حسنت از مه تا به ماهی''}}
-'''مه من ای شه گردون غلامت'''
+{{ب|''مه من ای شه گردون غلامت''|2=''شراب عیش در ساغر، مدامت''}}
-شراب عیش در ساغر، مدامت
+{{ب|''جهان دلبری زیر نگینت''|2=''ستاره عکسی از نور جبینت''}}
-'''جهان دلبری زیر نگینت'''
+{{ب|''دو جفت ابرویت در دلبری طاق''|2=''به طاق و جفت تو یک شهر مشتاق''}}
-ستاره عکسی از نور جبینت
+{{ب|''دو لعلت چون دو شکر زیر یاقوت''|2=''دو زلفت چون دو سحرانگیز هاروت''}}
-'''دو جفت ابرویت در دلبری طاق'''
+{{ب|''دو هاروتت بلای یک جهان جان''|2=''به یاقوتت نهان یک رشته مرجان''<ref>ر.ک: همان، ص99</ref>}}.
-به طاق و جفت تو یک شهر مشتاق
+{{پایان شعر}}
-'''دو لعلت چون دو شکر زیر یاقوت'''
-دو زلفت چون دو سحرانگیز هاروت
-'''دو هاروتت بلای یک جهان جان'''
-به یاقوتت نهان یک رشته مرجان'''<ref>ر.ک: همان، ص99</ref>.'''
 رباعیات کتاب، در بخش چهارم آمده است. این بخش، شامل مجموعا سیزده رباعی می‌باشد که از جمله آنها، می‌توان به موارد زیر، اشاره نمود:
-'''آن کس که بر این صفحه زنگار نوشت'''
+{{شعر}}
-الحق چو خط عارض دلدار نوشت
+{{ب|''آن کس که بر این صفحه زنگار نوشت''|2=''الحق چو خط عارض دلدار نوشت''}}
-'''این خط که از او چشم خرد حیران است'''
+{{ب|''این خط که از او چشم خرد حیران است''|2=''خاک در شه فخری قاجار نوشت''}}
-خاک در شه فخری قاجار نوشت
+{{ب|''معشوقه به کاشانه ما افتاده‌ست''|2=''صد نشئه به پیمانه ما افتاده‌ست''}}
-'''معشوقه به کاشانه ما افتاده‌ست'''
+{{ب|''سرمایه آبادی هر ویرانیست''|2=''گنجی که به ویرانه ما افتاده‌ست''<ref>ر.ک: همان، ص107-‌110</ref>}}.
-صد نشئه به پیمانه ما افتاده‌ست
+{{پایان شعر}}
-'''سرمایه آبادی هر ویرانیست'''
-گنجی که به ویرانه ما افتاده‌ست'''<ref>ر.ک: همان، ص107-‌110</ref>.'''
 در آخرین بخش کتاب، اشعاری تحت عنوان «پراکنده‌ها از تذکره‌ها» جای گرفته است که برخی از آنها، عبارتند از:
-'''دوش اندر خواب خوش دیدم که در کف داشتم'''
+{{شعر}}
-دسته‌ای سنبل بگو این خواب را تعبیر چیست
+{{ب|''دوش اندر خواب خوش دیدم که در کف داشتم''|2=''دسته‌ای سنبل بگو این خواب را تعبیر چیست''}}
-'''دوش دادی وعده قتل من ای سرو روان'''
+{{ب|''دوش دادی وعده قتل من ای سرو روان''|2=''شادمانم کردی اما این همه تأخیر چیست''}}
-شادمانم کردی اما این همه تأخیر چیست
+{{پایان شعر}}
-'''دشمن‌تری به من ز همه خلق کائنات'''
+{{شعر}}
-باآنکه دوست‌تر ز همه خلق دارمت
+{{ب|''دشمن‌تری به من ز همه خلق کائنات''|2=''باآنکه دوست‌تر ز همه خلق دارمت''}}
+{{پایان شعر}}
-'''بهر چه دل به جگرگوشه مردم ندهم'''
+{{شعر}}
-این همه خانه‌خرابی من از دل باشد
+{{ب|''بهر چه دل به جگرگوشه مردم ندهم''|2=''این همه خانه‌خرابی من از دل باشد''}}
+{{پایان شعر}}
-'''آن سوار از در درآمد تا ز اقبال بلند'''
+{{شعر}}
-حلقه فتراک را حلق که لایق می‌شود
+{{ب|''آن سوار از در درآمد تا ز اقبال بلند''|2=''حلقه فتراک را حلق که لایق می‌شود''}}
-'''گه رقیب از دوست خرسند است و گاه ما، بلی'''
+{{ب|''گه رقیب از دوست خرسند است و گاه ما، بلی''|2=''آسمان گاهی موافق گه منافق می‌شود''<ref>ر.ک: همان، ص113</ref>}}.
-آسمان گاهی موافق گه منافق می‌شود'''<ref>ر.ک: همان، ص113</ref>.'''
+{{پایان شعر}}
 ==وضعیت کتاب==
@@ خط ۱۳۳: / خط ۱۲۵: @@
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
-[[رده:مقالات جدید]]
+[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
+[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
+[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
+[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
+[[رده:خرداد (1401)]]