نهج‌العباده: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (رده)
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۲۵: خط ۲۵:
    }}
    }}


    '''نهج العبادة'''، ترجمه و تدوین محمود صلواتی (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان علی بن حسین(ع) است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه‌ فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است.
    '''نهج العبادة'''، ترجمه و تدوین [[صلواتی، محمود|محمود صلواتی]] (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه‌ فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است.


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    خط ۳۶: خط ۳۶:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آن‌حضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آن‌حضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13</ref>‏
    نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آن‌حضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آن‌حضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13</ref>‏


    وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>‏
    وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>‏


    در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی امام سجاد(ع) چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>‏.
    در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>‏.


    از امام سجاد(ع) آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است:
    از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است:
    # صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است.
    # صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است.
    # رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ امام سجاد(ع) رسالة الحقوق آن‌حضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است.
    # رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] رسالة الحقوق آن‌حضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است.
    # دیگر مناجات‌ها و دعاهای امام سجاد(ع)؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آن‌حضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص25</ref>‏.
    # دیگر مناجات‌ها و دعاهای [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آن‌حضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص25</ref>‏.


    بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13-14</ref>‏
    بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13-14</ref>‏
    خط ۵۳: خط ۵۳:
    بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref>‏ دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است.
    بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref>‏ دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است.


    از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه علی بن حسین(ع) آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص703</ref>‏
    از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص703</ref>‏


    از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص15</ref>‏.
    از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص15</ref>‏.
    خط ۶۳: خط ۶۳:


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references />


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==

    نسخهٔ ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۷

    نهج‌العباده: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین علیه‌السلام
    نهج‌العباده: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین علیه‌السلام
    پدیدآورانصلواتی، محمود (گردآورنده)
    عنوان‌های دیگرصحيفه سجاديه. فارسي
    ناشرمبارک
    مکان نشرايران - قم
    سال نشر1388ش.
    چاپچاپ يکم
    شابک978-964-8404-15-9
    موضوعدعاها
    زبانفارسي - عربي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ص314 / 267/1 BP

    نهج العبادة، ترجمه و تدوین محمود صلواتی (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان علی بن حسین(ع) است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه‌ فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است.

    ساختار

    کتاب مشتمل بر 213 دعا و نیایش در سه بخش است:

    1. صحیفه سجادیه.
    2. دعاهای برگزیده (صفوة الادعیة).
    3. نیایش‌های جاودانه (قصار الادعیه).

    در هر سه بخش ابتدا متن عربی دعا را با شماره‌گذاری فراز‌ها آمده و سپس به ترجمه آن پرداخته شده است.

    گزارش محتوا

    نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آن‌حضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آن‌حضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.[۱]

    وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».[۲]

    در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی امام سجاد(ع) چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است[۳]‏.

    از امام سجاد(ع) آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است:

    1. صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است.
    2. رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ امام سجاد(ع) رسالة الحقوق آن‌حضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است.
    3. دیگر مناجات‌ها و دعاهای امام سجاد(ع)؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آن‌حضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.[۴]‏.

    بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.[۵]

    بخش دوم مشتمل بر دیگر دعاها و مناجات‌های بلند آن امام بزرگوار است، که متناسب با موضوعات –بر اساس دسته‌بندی کتاب ارزشمند «الصحیفة السجادیة الجامعة» تحقیق و نشر مؤسسه امام مهدی(عج) که در این زمینه کامل‌ترین به نظر رسید- سامان یافت. دعای حزین، دعای آنحضرت در ماه رجب، دعای ابوحمزه ثمالی، ادعیه روزهای ماه رمضان، مناجات توبه‌کنندگان، شکایت‌کنندگان و...، ادعیه روزهای هفته و زیارت امین‌الله از جمله مطالب این بخش از کتاب است.

    بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.[۶]‏ دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است.

    از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه علی بن حسین(ع) آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.[۷]

    از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.[۸]‏.

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است. در پایان کتاب نیز برای بهره‌وری بهینه از این مجموعه و استفاده گسترده‌تر پژوهشگران، فهرستی موضوعی بر اساس مهم‌ترین مطالب کتاب آمده است.

    مستند ادعیه در پاورقی‌های کتاب ذکر شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: گفتار مترجم، ص13
    2. ر.ک: همان، ص14
    3. ر.ک: همان، ص15
    4. ر.ک: متن کتاب، ص25
    5. ر.ک: گفتار مترجم، ص13-14
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: متن کتاب، ص703
    8. ر.ک: گفتار مترجم، ص15

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها